Kỹ sư Lê Bền với loài rong nho Nhật Bản

Rong nho biển có nguồn gốc từ Philippines, sau đó du nhập vào Nhật Bản và được người Nhật trồng, chế biến thức ăn như một loại rau xanh từ năm 1986. Tuy nhiên tại xứ sở mặt trời mọc, rong nho phát triển không thuận lợi. Năm 2004, loài rong này được một kỹ sư địa chất Việt Nam mang về nghiên cứu, cải tiến phương pháp trồng và nhân giống thành công, cho ra đời một sản phẩm rong nho có chất lượng cao hơn. Người kỹ sư ấy là ông Lê Bền - Hội viên Hội Khoa học - Kỹ thuật (KH-KT) Khánh Hòa, Phó Giám đốc Công ty TNHH Trí Tín (Nha Trang). Sáng tạo trên đã giúp ông đạt giải khuyến khích trong Hội thi Sáng tạo KH-KT toàn quốc lần thứ 9 (2006 - 2007), đồng thời mở ra triển vọng mới cho nghề trồng rong nho ở Việt Nam.

° Ý tưởng từ bàn ăn

Sau một đoạn đường dài, ngoằn ngoèo men theo các ao đìa nuôi tôm của người dân xã Ninh Hải (Ninh Hòa), chúng tôi đến thôn Đông Hà - nơi trồng rong nho của ông Lê Bền. Tại đây, chúng tôi tận mắt chứng kiến sự phát triển tươi tốt của loài rong nho được mang về từ Nhật Bản, vốn rất hiếm thấy ở vùng biển Việt Nam. Vừa kiểm tra lại chất lượng rong nho mới thu hoạch, ông Bền vừa kể cho chúng tôi nghe chuyện mình đã bén duyên với nghề trồng rong nho như thế nào. Năm 2004, khi ấy ông Bền còn làm nghề kinh doanh đá granit, trong một bữa cơm thân mật, các đối tác người Nhật Bản tình cờ nhắc đến món rong nho tươi bổ dưỡng, rất được thực khách Nhật ưa chuộng mà họ không tìm thấy trong thực đơn tại các nhà hàng ở Việt Nam. Nghĩ đến những khu đìa bỏ hoang do trước đây nuôi tôm hùm thất bại, ông Bền đã nảy ra ý tưởng mang rong nho Nhật Bản về trồng. Thế là, từ 200 gram rong nho giống mà ông Bền nhờ các đối tác mang từ Nhật Bản sang, ông đã phối hợp cùng người cháu của mình là anh Đặng Ngọc Cảnh nhân giống trong các bể gương theo tài liệu hướng dẫn. Đến khi có nguồn giống cần thiết, ông bắt đầu mang giống trồng tại các đìa nuôi tôm bỏ hoang. Tuy nhiên, bước đầu do chưa có kinh nghiệm nên công việc không thuận lợi, nhiều lúc khiến ông và người cháu cảm thấy nản lòng. Chỉ vài ngày sau khi được thả xuống đìa, những cây rong nho giống ít ỏi cứ “không cánh mà bay”, hao hụt gần hết. Sau nhiều đêm soi đèn tìm hiểu, ông tìm ra nguyên nhân: các cây giống đã bị cá và một số loài động vật biển ăn hết. Lúc này, ý tưởng phát triển giống rong nho của ông gần như bị phá sản.

° Tìm ra phương pháp trồng mới

Tuy gặp nhiều khó khăn nhưng ông Bền vẫn không nản chí. Để tránh sự “tấn công” của các loài động vật biển, ông đã nghĩ ra phương pháp trồng cách ly trong các lồng làm bằng lưới. Phương pháp này tuy hạn chế tối đa sự hao hụt, nhưng chi phí cao nên nếu tiếp tục duy trì phương pháp trồng cách ly thì việc kinh doanh sẽ không hiệu quả. Chính vì thế, ông Bền luôn nung nấu ý định phải tìm ra phương pháp trồng rong nho mới. Ở Nhật Bản, rong nho được trồng theo 2 phương pháp cơ bản: Trồng tiếp đáy (rong được trồng trực tiếp xuống đáy biển hoặc đáy ao hồ) và trồng treo (rong được bỏ trong các túi lưới, treo lơ lửng trong nước biển). Ngoài ra, ở một số nơi còn trồng rong trong các bể, hồ làm bằng vật liệu xi măng (rong được thả vào bể có chứa nước biển). Nhưng tất cả các phương pháp trên đều có hạn chế. Nếu trồng tiếp đáy, rong dễ bị bẩn do bị giẫm đạp trong khi thu hoạch. Trồng treo, rong không trực tiếp lấy dưỡng chất từ đáy biển nên phát triển chậm. Nếu trồng trong bể thì chi phí lại quá cao.

Rút kinh nghiệm từ các phương pháp trồng rong nho ở nước ngoài, dựa vào điều kiện khí hậu Việt Nam, ông Bền đã tìm ra phương pháp trồng rong nho mới. Đó là phương pháp trồng kê sàn có lưới che. Theo phương pháp này, rong được trồng trong những khay nhựa, lót ni lông có chứa mùn cát dinh dưỡng. Sau đó, các khay giống được kê trên kệ, sạp đóng bằng tre, gỗ, hoặc xếp bằng gạch, đá nằm chìm dưới đáy đìa; dùng lưới che hoa lan tạo mái che di động để chủ động điều tiết ánh sáng, nhiệt độ của nước biển; kết hợp với guồng đập tạo dòng chảy, tăng lượng oxy. Nhờ thế, rong có điều kiện hấp thu chất dinh dưỡng trong khay, mà không lẫn với tạp chất từ đáy ao hồ, đồng thời lưới che di động có tác dụng khắc phục được khí hậu nắng nóng ở Việt Nam. Mặt khác, với cách làm này, việc thu hoạch rong thuận tiện hơn, chi phí đầu tư thấp nên sản phẩm có tính cạnh tranh cao.

Rong nho có tên khoa học là Caulerpa lentillifera. Do có hình dạng rất giống quả nho nên chúng còn có tên gọi là nho biển hay trứng cá hồi xanh. Rong nho có đặc điểm mềm, giòn, ngon và rất bổ dưỡng do có chứa nhiều vitamin A, C và các khoáng chất vi lượng cần thiết. Trong tự nhiên, rong nho phân bố ở các vùng biển ấm Thái Bình Dương như: Philippines, Micronesia, Java, Bikini, Nhật Bản, những vùng vịnh kín sóng, nước biển trong và có độ mặn cao… Ở Việt Nam, năm 2006, các nhà khoa học Viện Hải dương học Nha Trang đã tìm thấy rong nho tại đảo Phú Quý (Phan Thiết). Tuy nhiên kích thước của nó lại rất nhỏ, bằng 1/3 - 1/4 so với loài rong có nguồn gốc ở Nhật Bản.

Đặc biệt, sau khi xét nghiệm mẫu rong theo phương pháp trồng mới, các cơ quan chức năng kết luận, rong nho trồng ở Việt Nam đáp ứng các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm và rất giàu chất dinh dưỡng. Từø những kết quả thu được, đề tài nghiên cứu khoa học “Cải tiến phương pháp trồng rong nho cho năng suất cao và chất lượng tốt” của ông Bền đã đạt giải khuyến khích tại Hội thi Sáng tạo KH-KT toàn quốc lần thứ 9 (2006 - 2007). Tuy nhiên, ông Bền cho biết, người Nhật vốn khắt khe trong tiêu chuẩn hàng hóa, đặc biệt là các loại thực phẩm, nên những cơ sở trên vẫn không đủ thuyết phục các đối tác Nhật Bản khi ông chào bán sản phẩm. Vì thế, để kiểm chứng, các đối tác trực tiếp mang sản phẩm về Nhật, test lại. Tuy vậy, với mẫu mang sang cùng với kết quả xét nghiệm, người Nhật vẫn không tin rong nho trồng ở Việt Nam có thể tốt hơn nhiều lần so với rong nho được trồng ở Nhật Bản. Các đối tác người Nhật còn cử chuyên gia sang tận nơi trực tiếp giám sát toàn bộ quy trình nuôi trồng cũng như sơ chế. Lúc đó, kết quả mới được thừa nhận. “Theo tôi, ở Việt Nam đã có một phương pháp trồng rong nho rất tốt. Sau khi trồng 20 ngày, rong nho đạt chiều dài khoảng từ 10 đến hơn 20cm; còn ở Okinawa (Nhật Bản), chiều dài của rong chỉ đạt khoảng 6 - 7cm. Hơn nữa, chi phí đầu tư ở Việt Nam thấp nhưng năng suất sản phẩm lại cao; còn ở Nhật thì ngược lại. Tuy chất lượng sản phẩm rong ở Nhật sạch nhưng chiều dài cọng rong ngắn, trái rong nhỏ, màu sắc nhạt và mùi vị ít ngon; còn rong ở Việt Nam cọng dài trái to, màu sắc đẹp hơn và mùi vị cũng ngon hơn” - anh Yamacuchi, kỹ sư Nhật Bản giám sát quy trình nuôi trồng và sơ chế rong nho tại cơ sở trồng rong nho của ông Bền, nhận xét. Từ kết quả này, con đường xuất khẩu rong nho sang thị trường Nhật bắt đầu được mở rộng. Tuy nhiên, trước khi xuất sang thị trường khó tính này, rong nho phải được sơ chế rất cẩn thận và công phu. Sau khi thu hoạch, rong nho được nhặt thành từng đoạn nhỏ khoảng 6 - 7cm, cho vào bể nước lọc sạch chất bẩn. Sau đó, cho vào máy quay ly tâm làm ráo nước và chọn những cọng đạt chất lượng để đóng gói. Rong nho thành phẩm có 2 loại: rong tươi (thời gian sử dụng từ 5 - 6 ngày) và rong muối (thời gian sử dụng từ 2 - 3 tháng). Ngoài chức năng làm thực phẩm, rong nho còn làm mặt nạ chăm sóc da. Sản phẩm này hiện có bán tại Công ty TNHH Trí Tín (35 Võ Trứ, Nha Trang).

Theo kỹ sư Lê Bền, rong nho trồng ở Việt Nam năng suất bình quân 30 tấn/ha/năm, gấp 2 lần so với rong nho trồng ở Nhật Bản, nhưng chi phí lại thấp hơn 10 lần, giá bán sản phẩm cao (từ 8 - 10 USD/kg rong tươi). Rong nho cũng rất dễ trồng, từ khi trồng đến khi thu hoạch chỉ 15 - 20 ngày. Nông dân chỉ cần học qua các kiến thức cơ bản là có thể trồng được. Mặt khác, rong nho cũng rất thích hợp với điều kiện tự nhiên ở các vùng biển Việt Nam. Vì vậy, phát triển mô hình trồng rong nho ở những vùng đảo thiếu nước ngọt, thiếu rau xanh như Hoàng Sa, Trường Sa là việc làm cần thiết.

Hy vọng, những thành quả bước đầu trong việc nghiên cứu và nuôi trồng rong nho của kỹ sư Bền sẽ là tiền đề phát triển nghề trồng rong nho ở Việt Nam sau này. Và từ đây, thực đơn của người Việt sẽ có thêm nhiều món ngon, bổ dưỡng được chế biến từ rong nho “made in Viet Nam”.

M.T - T.A

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005