"Kiếp mọn" nhủi hến dưới đáy sông Trà

Khi mặt trời vừa mọc, hàng chục con người lầm lũi kéo nhau xuống một khúc sông chưa đầy 500 mét, ngụp lặn, nhủi tìm dưới đáy sông Trà Khúc những con hến nhỏ để bán lấy tiền sinh nhai cho cả nhà.

Mùa nhủi hến

Sông Trà Khúc mùa “khát” nước cạn khô trơ lên những bãi cát vàng, nước sông nơi sâu nhất cũng chưa đến quá bụng người. Mùa nhủi hến, mùa kiếm cơm của năm sáu chục con người, nuôi sống chừng ấy gia đình.

Sông cạn, mùa nhủi hến bắt đầu với những người nghèo ven sông. Ảnh: Đăng Khoa

“Nghề nhủi hến ở đây không làm quanh năm mà chỉ khi nước sông Trà cạn khô trơ đáy. Hến ở sông này chỉ làm được từ tháng 4 đến tháng 8, nước sông sâu là chúng tôi phải nghỉ làm” - Chị Lê Thị Nữa, vừa cào hến vừa bắt đầu câu chuyện về cái nghề “thời vụ” nhưng đã bám lấy cuộc đời mình ngót nghét 30 năm nay.

Vốn trước đây chị sống lênh đênh sông nước, cuộc sống gắn với con sông, chiếc đò rách nát, cũ kỹ. Khi lên bờ định cư vẫn xuống sông Trà Khúc để tiếp tục mưu sinh bằng nghề khai thác cát sạn. Sông cạn, đò chở cát nằm phơi nắng giữa sông, cả gia đình chị lại chuyển sang nghề nhủi hến kiếm ăn: “Sông cạn khô, đò máy không chạy được, cuối cùng rồi cũng chẳng có nghề nào khác để kiếm lấy cái ăn, vẫn là nhờ vào hến cả” - chị Nữa tâm sự.

Hai mẹ con chị Nữa, "quán quân" nhủi hến. Ảnh: Đăng Khoa.

Mỗi sáng, chị cùng con gái thức dậy từ lúc 3 giờ sáng, lo nấu cơm cho chồng và 3 đứa con nhỏ, ăn một bụng thật no rồi bắt đầu vác nhủi cùng vài ba chiếc bao tải lớn đi xuống phía sông để bắt đầu một ngày làm việc. “Buổi sáng phải ăn thật no, không ăn là không có sức mà nhủi, đẩy cái nhủi dưới cát, dưới bùn nặng lắm. Mà đẩy chiếc nhủi hến cũng phải cực kỳ khéo, người không quen, đẩy một hồi xốc lên được... toàn bùn với cát chứ chẳng thấy hến đâu” - chị Nữa thật thà.

Trên khúc sông này, mẹ con chị Nữa được phong chức “quán quân” nhủi hến, nhưng mỗi ngày lầm lũi nhủi cào từ sáng sớm đến khi chiều tà, số tiền com cóp được cả ngày cũng chỉ đủ cho việc đong gạo, đi chợ vào sáng hôm sau. “Hai mẹ con quần quật từ sáng đến chiều tối cũng chỉ được 50 ngàn, đủ cho bữa chợ mai thôi em à. Nghề nhủi hến chỉ làm kiếm lấy bát cơm cho nhà khó thôi” - chị giãi bày.

Người “nhủi hến” trên sông Trà Khúc là những người phụ nữ, những ông già bước sang tuổi “cổ lai hy”. Hầu hết họ không có nghề nghiệp ổn định, gia cảnh rơi vào khó khăn túng bấn. Vào mùa giáp hạt, khi hũ gạo trong nhà vơi đi, nghề cát sạn mùa khô không ai thuê làm, họ lại nhìn về phía khúc sông cạn nước, vác nhủi đi tới phía đáy sông. Nhủi tìm từ sáng đến khi trời tối mịt, kiếm một số tiền ít ỏi lo cho cuộc sống bộn bề khốn khó.

Và những ước mơ bé mọn

Chị Trần Thị Phượng, người dân huyện Sơn Tịnh, Quảng Ngãi, vừa cầm chiếc nhủi, thấp thỏm đứng ngồi không yên. Chồng chị mắc bệnh nặng nằm giường đã hơn 1 năm không ai chăm sóc.

Thắc thỏm nỗi lo cơm áo. Ảnh: Đăng Khoa

Chiếc áo sờn màu nắng, màu phèn không che được tấm thân gầy còm của người phụ nữ chỉ vừa ngoài 30 tuổi, nụ cười trên môi không che lấp được nỗi ưu phiền, dù khó với chị vẫn phải lo, phải nhủi, để kiếm lấy bát cơm cho cả gia đình.

“Cái nghề nhủi hến bám riết lấy cuộc đời mình, khó rứt ra được. Nhiều lần chị cũng nghĩ sẽ làm một nghề gì khác nhưng chẳng có nghề gì ngoài nghề nhủi hến” - Chị Phượng tâm sự. Và với chị, đến khi nào còn sức lực thì còn phải bám nơi đáy sông Trà này. "Chưa biết khi mô kiếp mọn như chúng tôi mới ngẩng mặt lên khỏi cái đáy sông này được" - chị Phượng xót xa.

Người nhủi hến lê đôi chân dưới lòng sông, trên những chiếc gai nhọn hoắt, những chiếc vỏ ốc nằm lẫn trong bùn, trong cát. Những cú vấp tứa máu, những lần bị ốc cứa đứt chân cũng không làm người nhủi hến trên đoạn sông này bỏ một ngày mò mẫm, bởi nhiệm vụ kiếm sống vẫn phải đặt lên hàng đầu.

“Sợ đau gai, sợ ốc đâm thì không làm cái nghề này, mỗi lần bị ốc cứa chân chảy máu thì chỉ cần chà chân lấm cát, lấy nước sông rửa cho đỡ rát rồi sau đó lại tiếp tục nhủi. Hoặc có trở trời, nóng sốt thì cũng chỉ dám ốm một đêm thôi, mai phải đi làm tiếp. Không đi lấy gì để đi chợ, đong gạo hả em” - chị Lê Thị Kia, quê ở Sơn Tịnh kể.

Những bao hến hôm nay nuôi nhưng ước mơ nhỏ bé của họ. Ảnh: Đăng Khoa

Với 20 năm làm nghề nhủi hến, chị Kia không thể đếm hết trên bàn chân mình bao nhiêu vết đứt vì gai, vì ốc… mỗi vết đau ở chân là một lần chị thấm thía nỗi nhọc nhằn từ cuộc sống. “Không ai khó mãi đâu em à, cứ cố gắng làm việc hết sức, lạc quan lên thế nào trời cũng thương thôi mà” - Chị Kia nói.

Chị nói không ngoa, bởi niềm vui của chị là những đứa con học hành tử tế, ngoan ngoãn... và chị mơ một ngày mai chúng lớn lên, thoát khỏi cảnh sống cơ cực để chị được có thể cười thật tươi với cuộc đời.

Ước mơ bé mọn của chị cũng là mơ ước của những kiếp người ngày ngày còng lưng dưới đáy sông Trà. Họ mơ về cuộc sống, mơ cho con cái ngày mai trưởng thành mà không phải vác nhủi xuống sông để kiếm ăn từng bữa. Với họ, mơ thì mơ nhưng vẫn phải cố gắng thật nhiều.

Trời đã nhá nhem tối, người “nhủi cơm” trên sông Trà Khúc cũng đã mệt lả vì trời, vì nước. Họ tất tả thu dọn những bao hến đã được đãi kỹ càng, chồng vác, vợ phụ lầm lủi đi về phía bờ sông. Hến nhủi được hôm nay không kịp buổi chợ chiều. Sớm mai thức dậy, họ có thêm ít tiền đong gạo, rồi lại vác nhủi đi xuống đáy sông…

Đăng Khoa

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005