Làm gì để cứu lấy tôm hùm: Con giống - Vừa lãng phí vừa bị động?

Theo số liệu thống kê của Viện Nghiên cứu nuôi trồng thuỷ sản 3 (VNCNTTS 3), hàng năm nước ta khai thác được khoảng trên 3 triệu con tôm giống, chủ yếu là giống tôm hùm bông. Việt Nam được xem như nước đứng đầu về khai thác tôm hùm giống, nhưng tỷ lệ sống của tôm giống quá thấp, chỉ đạt khoảng 40 – 50%, tức là mỗi năm chúng ta đã "tiêu diệt" trên 1 triệu con giống (!).

"Lớn bùi bé mềm"

Số lượng lồng bè tăng đột biến gây nên sức ép nhu cầu cung cấp tôm giống đẩy giá tôm hùm giống ngày một tăng cao từ vài chục ngàn mỗi con lên đến “đỉnh” 220.000 đồng/con đầu năm 2007. Chỉ cần một đêm đi “chông”, soi đèn bắt con giống ngư dân có thể thu lợi nhuận hàng triệu đến hàng chục triệu đồng. Lợi nhuận tăng cao đã thôi thúc ngư dân sáng tạo, cải tiến các phương tiện và ngư cụ khai thác tiến bộ hơn để tăng sản lượng đánh bắt tôm hùm giống. Từ lặn bộ, đến thả lưới, rồi đặt đủ các loại bẫy như bẫy san hô, bẫy bùi nhùi v.v..

Hậu quả là có đến 40% tôm giống bị đánh bắt không đạt kích cỡ thương phẩm (từ 500 – 1.000g/con). Cụ thể, tại vùng đầm phá Tam Giang - Cầu Hai (TT Huế) tôm hùm bông có trọng lượng 100 – 400 g/con bị đánh bắt khoảng 100 – 300 kg/ngày/thuyền, tôm hùm đá 80 – 200g/con khoảng 200 – 500kg/ngày. Tại vùng biển Cát Lợi (Nha Trang, Khánh Hoà) loại tôm nhỏ từ 10 – 30g/con cũng bị “càn quét” tới 200kg/thuyền/ngày. Đặc biệt kể cả loại tôm “siêu nhỏ”, chỉ 0,3 – 1g/con cùng bị đánh bắt bằng lưới tới 1.000 – 3.000 con/ngày tại vùng biển Bình Định, Phú Yên.

Vào đúng vụ khai thác tôm hùm giống, khoảng tháng 3, tháng 4 hàng năm, ở các vùng biển này mỗi ngày có tới hàng chục thuyền tham gia đánh bắt tôm hùm giống. Tôm đánh bắt từ biển về hầu hết là chưa đạt kích cỡ thương phẩm nên đã hình thành nên những chủ vựa chuyên mua tôm con về ương thành tôm giống thương phẩm, nhiều nhất là ở Bình Định. Và theo nghiên cứu của các nhà khoa học, tôm con chết nhiều nhất ở chính giai đoạn nuôi ương này.

“Tiến sỹ tôm hùm”

TS Nguyễn Thị Bích Thuý (VNCNTTS 3), người đã gần 20 năm gắn bó với các đề tài khoa học xung quanh con tôm hùm và đã nhận giải thưởng Sáng tạo kỹ thuật Việt Nam (VIFOTEC) với công trình kỹ thuật nuôi nâng cấp tôm hùm, cho biết: Tôm hùm rất khoẻ, rất ít khi chúng bị nhiễm bệnh nhưng trong giai đoạn nuôi ương chúng chết nhiều là do ngư dân thiếu hiểu biết, không bảo đảm được lượng ô xy. Phổ biến ở nhiều nơi, ngư dân “nhốt” hàng chục con tôm con vào những cái chai nhỏ rồi xách đi bán cho chủ vựa. Ngay lúc đó, tôm trông vẫn rất khoẻ nhưng chỉ vài tiếng hoặc vài ngày sau chúng sẽ chết hàng loạt vì sốc.

TS Thuý cũng cho hay: Với sản lượng hiện nay, khoảng 1.600 tấn tôm hùm thịt, chúng ta chỉ cần khoảng 2 triệu con giống nếu nâng được tỷ lệ sống của tôm con lên mức trung bình 60 – 70%. Khi đó hơn 1 triệu con tôm giống còn lại sẽ là nguồn lợi vô tận cho thiên nhiên. Ở các nước tiên tiến, bắt một con tôm giống để nghiên cứu thôi cũng phải xin giấy phép hẳn hoi. Còn ở nước ta, chúng ta đang sở hữu một nguồn giống tôm hùm bông rất quý giá nhưng lại quá lãng phí, khai thác một cách tận diệt trong khi chưa thể chủ động được nguồn giống. Điều này rất nguy hại cho sự phát triển của nghề nuôi tôm hùm lồng bởi cho đến nay chưa ai xác định được nguồn tôm giống ở nước ta xuất xứ từ đâu. Nhiều giả thiết cho rằng do thềm lục địa của chúng ta thấp hơn so với các nước nên nguồn tôm giống của cả khu vực biển Đông hàng năm lại dồn vào các vùng biển của nước ta. Chưa ai khẳng định điều này, duy chỉ chắc chắn một điều rằng nguồn tôm giống này không ổn định. Nếu chúng ta cứ tận diệt nguồn giống hoặc tăng lượng lồng nuôi lên cao thì một ngày nào đó tình trạng thiếu tôm hùm giống chắc chắn sẽ xảy ra.

Bàn về chuyện sản xuất giống tôm hùm, TS. Nguyễn Thị Bích Thuý tâm sự: Từ năm 1995 – 1996 chị đã bắt đầu nghĩ tới việc sản xuất giống tôm hùm với đề tài “Nghiên cứu giống tôm hùm bông”, mục tiêu là ương nuôi ấu trùng tôm hùm nhưng chưa thành công nên phải thôi trong một thời gian dài vì kinh tế eo hẹp. Sau đó kể từ năm 2005, sau khi tham gia nghiên cứu đề tài sản xuất tôm hùm giống nhân tạo tại Úc, năm nào chị cũng kiên trì làm mọi thủ tục để đấu thầu đề tài về sản xuất giống tôm hùm bông nhân tạo. Nhưng vì nhiều nguyên nhân mà năm này qua năm khác ước nguyện của chị vẫn chưa đạt được. Trên thế giới hiện nay có Úc và Nhật Bản đã thành công trong việc sản xuất giống tôm hùm bông nhân tạo. Nhiều nước khác như Trung quốc, Ấn Độ, Philippine… cũng đều đang theo đuổi đề tài này. Năm nay, chị Thuý cũng lại đăng ký đề tài này ở cấp Nhà nước. Mục tiêu của đề tài là: Nghiên cứu tạo ra nguồn tôm bố mẹ chất lượng tốt có tỷ lệ thụ tinh cao, phôi phát triển tốt, trứng nở không bị vón cục… để cho ra nguồn ấu trùng khoẻ mạnh, sau đó nghiên cứu ương nuôi ấu trùng tạo ra nguồn tôm giống. Bộ Khoa học Công nghệ sẽ họp hội đồng mở thầu các đề tài vào trung tuần tháng 7 nên hiện giờ chị đang rất hồi hộp chờ đợi.

Khi chúng tôi hoàn thành bài viết này thì nhận thêm một tin vui, Viện NCNTTS 3 đang hợp tác với tổ chức ACIAR (Úc) nghiên cứu về đề tài tìm các giải pháp nhằm tăng tỷ lệ sống của tôm hùm con trong giai đoạn nuôi ương, sau đó phổ biến cho bà con ngư dân để bảo vệ nguồn lợi tôm giống tự nhiên ở nước ta. Hy vọng rằng những đề tài của các nhà khoa học sẽ được thực hiện thành công để chúng ta có thể chủ động nguồn giống tạo tiền đề cho nghề nuôi tôm hùm phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

TRINH MAI

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005