Thăng trầm nghề bán... cá tra dạo

Mỗi ngày, Tư Mẫn còng lưng đạp chiếc xe cọc cạch, chở 2 thùng nước đầy đi hàng chục cây số vòng vèo qua các con đường nông thôn, mong bán được vài trăm con cá tra giống. Tới mùa gặt lúa, thu hoạch trái cây, Tư Mẫn mới quay lại thu tiền. Nhưng nghề bán cá tra dạo không đơn giản như vậy...

Chuyện làng cá tra

Đếm cá tra tại ao nuôi cá tra con ở cồn Long Phú Thuận.

Những ngày tháng 10, dân cù lao Long Phú Thuận (huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp) tất bật ép và dưỡng cá tra, cá ba sa giống. Ông Lê Văn Hai ở ấp Phú Lợi B, xã Phú Thuận B, cho biết: Sản xuất cá giống là nghề truyền thống đã tồn tại gần 70 năm, nhưng khoảng 10 năm trở lại đây mới phát triển mạnh do “ăn theo” nghề nuôi cá thịt. Theo lời kể của ông Hai, vài chục năm trước, mùa này cá tra con xuôi dòng Mê Công từ Campuchia sang, nổi rất nhiều. Người dân cù lao Long Phú Thuận chỉ cần lấy mùng ra sông hứng chút xíu là cá tra con đầy xuồng, đem về thả xuống hầm nuôi. Lúc đầu, chỉ có vài người bắt cá tra con, sau đó thấy có lời nên ngày càng nhiều người tham gia. Làng cá tra giống hình thành từ đó.

Mỗi mùa nước đổ, dân cù lao Long Phú Thuận chèo ghe, xuồng chở cá tra con đi bán khắp các tỉnh ĐBSCL, mỗi chuyến đi như vậy từ 2-3 tháng mới trở về. Dân các tỉnh ĐBSCL không lạ gì giọng rao nhão nhoẹt của giới bán cá tra dạo của làng cù lao Long Phú Thuận: “A... ai... ai ca... cá... dồ... đơ... ơi !”. Những năm gần đây nguồn cá bột trên sông Tiền, sông Hậu cạn dần, người dân cù lao Long Phú Thuận không ra sông vớt cá giống như ngày xưa nữa mà ương ép tại gia. Riêng tập quán chèo ghe đưa cá con đi bán khắp đồng bằng thì vẫn như ngày trước.

Nghề ương ép cá tra ở cù lao Long Phú Thuận đã trải qua nhiều thăng trầm. Có năm giá cá tra giống rớt thê thảm, nhưng cũng có năm giá cao ngút trời, nhiều cơ sở sản xuất cá tra giống vô bạc tỉ. Anh Nguyễn Văn Lành, Chủ cơ sở sản xuất cá tra bột Ba Lành ở ấp Phú Lợi A, cho biết: Các cơ sở sản xuất cá tra bột bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo có từ năm 1999. Trung bình mỗi năm một cơ sở có thể cho ra lò từ 50-80 triệu/ con cá bột. Năm 1999, giá cá bột khoảng 60 đồng/con nên lời khá, nhiều hộ cất được nhà tường khang trang. 3 năm trước giá chỉ còn khoảng 0,8 đồng/con, trong khi giai đoạn từ cá bột đến cá giống mất từ 50-60 ngày, mức độ hao hụt khá cao nên giá cá bột ở mức 2 đồng/con mới có lời. Do vậy, chỉ trong 2 năm nay, có khoảng 50% cơ sở sản xuất cá bột có quy mô lớn ở Long Phú Thuận đã phải dẹp tiệm. Năm rồi, diện tích nuôi cá tăng, người đến mua cá con đông đúc, một số cơ sở sản xuất cá tra con đã... hồi sinh.

Gánh cá tra con xuống ghe đi bán các tỉnh ĐBSCL.

Ông Trần Văn Ngoan, Phó Chủ tịch UBND xã Phú Thuận B, cho biết: Hiện xã có trên 80% dân sống bằng nghề sản xuất cá tra, cá ba sa (gần 600 hộ) với trên 2.000 hầm cá lớn, nhỏ. Những hộ nuôi lớn có khoảng 10 hầm, trung bình mỗi hầm khoảng 3 công đất. Những năm gần đây, giá cá tra xuất khẩu giảm mạnh, ảnh hưởng rất lớn đến nghề sản xuất cá giống của địa phương. Những năm 1997-1998, giá 1 con cá giống là 1.000 đồng (khoảng 60 ngày tuổi, cỡ 1,2 phân), đến nay chỉ còn từ 200 - 400 đồng/con.

Bán cá đổi... kiểng, gà

3 xã cù lao Long Phú Thuận có khoảng 10.000 chiếc ghe đi bán cá tra dạo. Vào những ngày Tết Nguyên đán hay Tết Đoan ngọ, ghe về đậu kín các bến bãi cù lao. Sau khi ăn tết, các ghe cá lại tứ tán khắp nơi. Theo người dân địa phương, nơi nào có nước ngọt là có thể nuôi được loại cá da trơn này. Những người bán cá giống không ngại ngần đi đến những nơi xa xôi cách trở dù chỉ bán được vài chục, vài trăm con cá giống. Anh Ba Cưỡng, chủ ghe bán cá tra giống đang đậu tại ngã ba vàm Bình Hòa Phước (huyện Long Hồ), kể: “Tôi vào nghề này hơn 10 năm nay. Chiếc ghe của tôi khoảng 7 tấn, chở được gần 500.000 con cá xuống Vĩnh Long bán. Khi đến nơi, tôi đậu ghe vào một bến đã quen biết, đem cá giống lên xe đi bán dạo. Tôi thì đi chiếc honda tèng xí, thằng Tư Mẫn em tôi đi bằng chiếc xe đạp cà tàng”.

Anh Tư Mẫn, em của anh Ba Cưỡng, cho biết: Mỗi ngày anh và chiếc xe cà tàng chở 2 thùng nước đầy cá giống đi khắp các làng quê, ruộng đồng trên 30 km, chỉ mong bán được vài trăm con cá là mừng. Bữa nào hết sớm thì về sớm, còn ế thì tới chiều tối mới về. Dù trời nắng hay trời mưa cũng phải đi, không nề hà cực khổ, có khi nhịn đói suốt cả ngày. Đa số là bán thiếu đến mùa trái cây chín hay mùa gặt lúa mới đến lấy tiền. Ai đàng hoàng thì trả tiền sòng phẳng, gặp người ngang ngược thì... nhiều khi phải cự cãi mới lấy được tiền.

Những người đi bán cá bằng ghe đều biết rõ nhau và thường phân chia địa bàn làm ăn. Mỗi người bán ở một tỉnh, một huyện hay một điểm nào đó cố định để khỏi phải đụng mặt mua bán, giành giật mích lòng. Một chủ ghe bán cá tra đậu ở cầu Mây Tức (huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh) nói: Nghề này không bán thiếu không được. Có khi người ta hẹn trả tiền hàng chục lần nhưng... không trả. Tới mùa gặt lúa, chúng tôi đến nhận tiền thì họ nói lúa thất, trả tiền phân không đủ lấy tiền đâu trả tiền cá? Bán cho những chủ vườn khi cây đang trổ bông, hẹn đến trái chín trả tiền nhưng trái chín bán hết nợ vẫn không trả. Có những hộ từ khi mua cá đến cá lớn và ăn hết cũng chưa trả được tiền. Họ đành phải thương lượng với chủ cá giống đổi cây kiểng về bán gỡ vốn. Nhiều người còn đổi cá lấy gà chọi mang về nuôi hoặc bán lại cho dân chơi gà dọc đường sông nước.

Nghề bán cá tra dạo nhiều gian nan nhưng mấy chục năm nay, người dân cù lao Long Phú Thuận vẫn thủy chung, gắn bó. Vì nó gần như trở thành cái nghiệp.

NGUYÊN BÁ

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005