Phục hồi hệ sinh thái đầm Thị Nại

Giàn nuôi hàu sinh thái tại khu sinh thái Cồn Chim - đầm Thị Nại. Ảnh: Hoàng Song

Trong một thời gian dài, hệ sinh thái đầm Thị Nại bị hủy hoại nghiêm trọng do bàn tay của con người, khiến nguồn lợi thủy sản (NLTS) trong đầm ngày càng giảm sút và cạn kiệt. Trước thực trạng này, Sở Thủy sản tỉnh đã triển khai thực hiện dự án “Phục hồi sinh thái và khai thác, sử dụng hợp lý nguồn lợi vùng Cồn Chim - đầm Thị Nại”. Sau 3 năm triển khai, dự án đã đem lại hiệu quả bước đầu, hệ sinh thái đầm Thị Nại đang dần được hồi phục.

* Hệ sinh thái vùng đầm bị tổn hại

Đầm Thị Nại có diện tích 5.060 ha, nằm ở vùng cửa sông đổ ra biển, có bãi triều rộng nên hệ sinh thái trong đầm khá phong phú và đa dạng. Trước đây, đầm Thị Nại có đến 1.000 ha rừng ngập mặn và 200 ha thảm cỏ biển, bảo đảm sự sinh trưởng, phát triển của NLTS và duy trì sự ổn định về môi trường sinh thái ở khu vực đầm.

Theo khảo sát của ngành Thủy sản, đầm Thị Nại từng là nơi sinh sống của 119 loài cá, 14 loài tôm và hàng chục loài thủy hải sản có giá trị khác. Riêng khu vực Cồn Chim (thuộc địa phận xã Phước Sơn - Tuy Phước), trước đây chủ yếu là rừng ngập mặn, là nơi trú ngụ của các loài chim quý, như cò, vạc đen, nhạn, lau chau… và nhiều giống loài thủy sản, như cá, tôm, hàu, sò, vẹm… Với NLTS đa dạng và phong phú như vậy, từ bao đời nay đầm Thị Nại là nguồn sống của hàng ngàn cư dân ven đầm.

Tuy nhiên, trong suốt một thời gian dài, hệ sinh thái đầm Thị Nại đã bị hủy hoại nghiêm trọng bởi bàn tay con người. Với sự tính toán thiếu hợp lý, chỉ thấy cái lợi trước mắt, việc phá rừng ngập mặn để nuôi tôm không theo một quy hoạch nào; việc khai thác thủy sản bằng những phương pháp hủy diệt… là những nguyên nhân trực tiếp gây tổn hại đến đa dạng sinh học của vùng đầm. Hầu như toàn bộ diện tích rừng ngập mặn ở đây bị xóa sổ, chỉ còn lác đác một số cây đước, cây mắm tồn tại trên các bờ bao ao tôm. Thay vào diện tích rừng ngập mặn là những ao nuôi trồng thủy sản thâm canh, bán thâm canh. Theo số liệu thống kê, hiện nay diện tích nuôi trồng thủy sản ở đầm Thị Nại đã vượt gấp đôi so với hệ số bền vững cho phép. Sự quá tải sinh học này đã làm môi trường nước trong đầm ngày càng ô nhiễm nặng, dịch bệnh tôm nuôi không ngừng phát sinh.

Mặt khác, so với 10 năm trước, số lượng tàu thuyền khai thác trong đầm đã tăng từ 25-30%; cư dân ven đầm cũng không ngừng phát triển các ngành nghề khai thác thủy sản. Điều đáng nói hơn, có nhiều hộ dân đã sử dụng các nghề cấm, như xung điện, xiết máy để khai thác một cách tận diệt NLTS, làm cho các giống loài thủy sản trong đầm ngày càng cạn kiệt. Theo nghiên cứu của Viện Hải dương học Nha Trang, hiện nay năng suất khai thác tự nhiên ở đầm Thị Nại đã giảm sút một cách nghiêm trọng. Cụ thể, năng suất nhuyễn thể giảm 67%; tôm giảm trên 65%; cá giảm 47%; ghẹ - cua giảm 25%… so với cách đây 10 năm.

* Nỗ lực khôi phục

Trong những năm qua, ngành Thủy sản tỉnh đã có nhiều nỗ lực trong việc phục hồi hệ sinh thái của đầm Thị Nại. Năm 2004, Sở Thủy sản tỉnh đã triển khai dự án “Phục hồi sinh thái và khai thác, sử dụng hợp lý nguồn lợi vùng Cồn Chim - đầm Thị Nại”. Mục tiêu trước mắt của dự án là thiết lập khu phục hồi sinh thái, bảo tồn nguồn lợi ở khu vực Cồn Chim và bảo đảm việc khai thác hợp lý để duy trì NLTS trong đầm cho sử dụng lâu bền. Mục tiêu dài hạn là phục hồi đa dạng sinh học, tái tạo NLTS, xử lý ô nhiễm và tái tạo cảnh quan môi trường cho toàn khu vực đầm Thị Nại.

Thời gian qua, Ban Quản lý Khu sinh thái Cồn Chim - đầm Thị Nại (BQL KSTCC - ĐTN), đã tiến hành tái tạo, khôi phục tiềm năng về nhiều mặt của đầm Thị Nại; trong đó tập trung trồng và chăm sóc rừng ngập mặn; triển khai các mô hình thực nghiệm; tăng cường công tác truyền thông về hiệu quả của việc phục hồi hệ sinh thái cho cư dân trong vùng… Đến nay, BQL KSTCC - ĐTN đã trồng được 50 ha đước trong khu sinh thái, diện tích rừng trồng tập trung 35 ha và trồng trong khu nuôi sinh thái kết hợp trồng rừng ngập mặn 15 ha.

Ngoài ra, BQL KSTCC- ĐTN cũng đã trồng 100 ha rừng phân tán tại các bờ ao, đìa... xung quanh khu vực Cồn Chim. Qua khảo sát cho thấy, diện tích rừng ngập mặn này phát triển khá tốt, tỉ lệ cây sống đạt trên 82%. Hiện đã có nhiều loại chim, cò về trú đậu trên những tán cây mắm, cây đước và nhiều loại thủy sản cũng đã tìm đến khu rừng ngập mặn để trú ngụ, sinh sản.

Cùng với việc tái tạo rừng ngập mặn, BQL KSTCC - ĐTN cũng đã tiến hành tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ con giống cho 9 hộ dân ở khu vực quanh đầm nuôi khảo nghiệm 0,7 ha hàu thương phẩm tại khu vực nuôi động vật thân mềm. Trong quá trình khảo nghiệm cho thấy, môi trường nước ở khu vực này phù hợp với sự sinh trưởng và phát triển của hàu. Kết quả thu hoạch, sản lượng và lợi nhuận của hàu nuôi tại KSTCC đạt cao hơn so với các khu vực nuôi hàu trên địa bàn tỉnh. Ngoài ra, BQL KSTCC-ĐTN cũng đã triển khai mô hình nuôi ghép tôm - cá cho 72 hộ dân, trên diện tích 52 ha. Qua theo dõi cho thấy, chất lượng nước trong ao nuôi được cải thiện, tôm và cá đều phát triển tốt…

Cùng với công tác phục hồi, tái tạo hệ sinh thái, BQL KSTCC-ĐTN còn tăng cường công tác truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng trong việc phục hồi hệ sinh thái, bảo tồn NLTS ở khu vực đầm Thị Nại. Qua đó, đã góp phần làm thay đổi hành vi của cư dân ven đầm trong việc khai thác, nuôi trồng, bảo quản nguồn lợi trong đầm một cách hợp lý và bền vững.

Tổng diện tích khu sinh thái Cồn Chim - đầm Thị Nại là 480 ha, bao gồm 9 khu chức năng chính: Khu vực bảo tồn thảm cỏ biển 15 ha. Khu vực nuôi sinh thái kết hợp với trồng rừng ngập mặn 25,1 ha. Khu vực sân chim và trụ sở làm việc 9,4 ha. Khu vực trồng rừng ngập mặn tập trung 38,7 ha. Khu vực trồng rừng phân tán dọc theo các bờ đìa 10 ha. Khu vực nghiên cứu thực nghiệm và phục hồi nguồn lợi thủy sản 26,2 ha. Khu vực triển khai ứng dụng các mô hình nuôi tôm bền vững cho cộng đồng 33,4 ha. Khu vực nuôi động vật thân mềm 11,6 ha. Khu vực khai thác hợp lý NLTS 310 ha.

Ngọc Thái

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005