Quảng Nam: "Nhảy" theo con tôm: Địa phương lúng túng

Trong khi các ao nuôi tôm phát triển tràn lan, hủy diệt môi trường sinh thái, dự báo tiềm ẩn nhiều rủi ro trên thị thường thì chính quyền và các ngành chức năng lại tỏ ra lúng túng khi xử lý.

"Nhảy" theo con tôm: Mạnh ai nấy đào

“Lợi nhuận khủng” từ con tôm đem lại, nhiều người chấp nhận đốn hạ cây trong vườn, bỏ vốn đào ao nuôi. Ảnh: H. PHÚC

Bất lực, lúng túng

Thời gian qua, phong trào nuôi tôm thẻ chân trắng “sốt” đến mức ở vùng cát ven biển, nhiều khu vực đất vườn nhà dân đã lấp đầy ao nuôi, thậm chí còn lấn sang ranh giới quy hoạch phát triển du lịch. Theo báo cáo của Sở NN&PTNT, đến nay diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng ở hai huyện Thăng Bình và Núi Thành (Quảng Nam) là gần 222ha. Trong đó, Núi Thành có 449 hộ nuôi tôm với hơn 117ha; Thăng Bình gồm 218 hộ nuôi với gần 105ha. Trong số 222ha này chỉ có 70ha là nằm trong quy hoạch tạm thời (thuộc huyện Thăng Bình), số diện tích còn lại đều do người dân nuôi trái phép, vi phạm về môi trường, quy hoạch, chuyển đổi mục đích sử dụng đất trái phép… Tình trạng nuôi tôm trái phép diễn ra công khai, chính quyền sở tại nắm rõ nhưng lực bất tòng tâm. Phó Chủ tịch UBND xã Tam Tiến (Núi Thành) - ông Nguyễn Xuân Luận lắc đầu: “Giờ thì ở xã có thêm phong trào “toàn dân nuôi tôm”. Khi có văn bản chỉ đạo của cấp trên, chính quyền đã cứng rắn lập biên bản xử phạt hành chính 30 trường hợp hộ nuôi tôm sử dụng sai mục đích đất. Phạt xong họ tiếp tục sản xuất. Vốn của người dân bỏ xuống lớn, đất lại nằm trong vườn nhà họ nên rất khó cưỡng chế. Can thiệp bằng hình thức hành chính lại không đủ sức răn đe. Thú thật, chúng tôi bất lực”.

Ông Luận cũng lý giải thêm, sở dĩ ngành kiểm lâm “bó tay” trước tình trạng người dân chặt bỏ cây vì diện tích nuôi tôm theo hiện trạng không thuộc rừng phòng hộ. Còn Chủ tịch UBND xã Tam Tiến – ông Nguyễn Giúp cho biết, dù thường xuyên kiểm tra, tuyên truyền, vận động nhưng hiện trạng nhà nhà phá vườn, người người phá rừng nuôi tôm vẫn cứ tuần tự diễn ra, cao điểm nhất là từ tháng 6 đến nay. Không cho làm ban ngày thì người dân đào ao ban đêm. Khống chế xe ủi, xe xúc cũng không được vì người dân cho rằng… đang chỉnh trang vườn tược. Qua tìm hiểu của chúng tôi, đến thời điểm này, tại huyện Núi Thành chưa có trường hợp người nuôi tôm thẻ chân trắng nào bị buộc dừng nuôi, trả lại hiện trạng ban đầu. Hầu hết chính quyền các xã đều tỏ ra bất lực khi xử lý người nuôi tôm tự phát, trái phép.

Sở NN&PTNT cho rằng, khi quy hoạch đất cho Khu Kinh tế mở Chu Lai, một số diện tích rừng ven biển đã đưa ra khỏi quy hoạch rừng phòng hộ. Đây là lý do khiến ngành kiểm lâm đứng ngoài cuộc. Tình trạng múc đất cát, chặt cây đào ao nuôi tại vùng đông các huyện Thăng Bình, Núi Thành ngổn ngang như công trường, nhưng chính quyền lại làm ngơ, buông lỏng quản lý. Tuy nhiên, Chủ tịch UBND huyện Núi Thành – ông Trần Đình Tùng lại nói: “Địa phương chưa có biện pháp hiệu quả xử lý nạn phá rừng, phá vườn đào ao nuôi tôm tự phát, trong khi đó hiệu quả kinh tế mà nghề này mang lại rất lớn. Dù UBND tỉnh chỉ đạo quyết liệt nhưng ngành điện không cắt điện tại nhiều khu vực nuôi trái phép. Ngành môi trường thì không hề đưa ra một quy chuẩn nào trong việc bảo vệ môi trường khi nuôi tôm suốt thời gian dài. Thêm nữa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, đất vườn cũng chưa được quy định rõ ràng nên địa phương đã thiếu cơ sở để giải quyết rốt ráo”.

Sợ trách nhiệm

Tại các cuộc họp giao ban gần đây, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Phước Thanh đã yêu cầu Công ty Điện lực Quảng Nam chỉ cung cấp điện cho các hộ, tổ chức nuôi tôm tại vùng đã được UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch ngắn hạn nuôi tôm thẻ chân trắng trên vùng cát ven biển huyện Thăng Bình; chỉ đạo ngành tài nguyên - môi trường đình chỉ ngay đối với các chủ hộ nuôi tôm không xây dựng hệ thống xử lý nước thải. Thế nhưng, đến nay cả hai ngành này vẫn chưa giải quyết kịp thời sự bất ổn, lộn xộn của nghề nuôi tôm thẻ chân trắng. Theo ông Nguyễn Minh Tuấn – Phó Giám đốc Công ty Điện lực Quảng Nam, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, từ tháng 6, đơn vị đã kiểm tra toàn bộ các trường hợp nuôi tôm sử dụng điện. Theo đó, xử lý 34 hộ vi phạm công suất, thiếu thủ tục hồ sơ. Việc xử phạt chỉ dựa vào hành vi sử dụng điện sai mục đích. “Do đặc thù của doanh nghiệp là hợp đồng với khách hàng là hộ nuôi tôm, nên ngành điện không thể đơn phương cắt điện được nếu không có lý do thuyết phục. Nếu cắt điện giữa chừng rất dễ bị kiện ra tòa. Vả lại, đang ở thời điểm giữa vụ mùa, việc cắt điện sẽ rất phản cảm, gây thiệt hại đáng kể cho người nuôi tôm” – ông Tuấn giải thích.

Chính quyền các xã Tam Tiến, Bình Hải (Thăng Bình) khẳng định, cái khó ở chỗ ai sẽ hỗ trợ địa phương cưỡng chế, trả lại hiện trạng đất đai như ban đầu. Thẩm quyền cấp xã chỉ là lập biên bản xử phạt hành chính, rồi báo cáo lên cấp trên. Thực tế, ngoài nguyên nhân “ngại va chạm” với người dân sở tại, chính quyền xã còn không thể dùng biện pháp cứng rắn với các ao nuôi trái phép. Con tôm kéo theo nhiều hệ lụy như làm biến dạng môi trường tự nhiên, gây hiện tượng mặn hóa nguồn nước ngọt ngầm, ô nhiễm môi trường, nhưng các ngành chức năng gần như thả nổi, chậm có biện pháp can thiệp cần thiết. Theo quy định, người nuôi tôm thẻ chân trắng trong vùng quy hoạch phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, xây bể lắng xử lý nguồn nước, tổ chức thu gom chất thải rắn, chất thải nguy hại… Thế nhưng, nhiều vùng nuôi gần như “trắng” về hệ thống xử lý chất thải, đảm bảo môi trường, không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường. Bà Lê Thị Tuyết Hạnh – Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở TN-MT) cho biết, do vướng Thông tư 01 hướng dẫn về lập đề án bảo vệ môi trường đã hết hiệu lực nên đơn vị đang lấn cấn, các ao nuôi hiện hữu diện nông hộ nhỏ lẻ vi phạm về môi trường, chủ yếu thuộc thẩm quyền xử lý của cấp huyện.

Trước đây, Sở TN-MT hướng dẫn các nhóm hộ dân nuôi tôm tập trung nước thải về bể thu gom và xử lý lắng lọc, khử trùng trước khi thải ra môi trường, nhưng thực tế không có hộ dân nào chịu trích quỹ đất để xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung. Trong khi đó, Nghị định số 103/2013/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thủy sản mới được Chính phủ ban hành ngày 12.9.2013 nên trước đó ngành chức năng không có “cây gậy” pháp lý để xử phạt những hộ nuôi tôm trái phép không tuân thủ môi trường.

Cảnh báo bất ổn thị trường tôm nuôi

Thời điểm này, giá tôm thương phẩm vẫn cao ngất ngưởng, dao động 150 nghìn đồng/kg (loại 100 con). Vì giá tôm leo thang mỗi ngày nên người dân chỉ nghĩ đến cái lợi trước mắt. Các thương lái trong nước, chủ yếu cung cấp cho doanh nghiệp Trung Quốc tiếp tục mua tôm với giá cao mà không cần quan tâm đến các tiêu chuẩn kiểm soát chất lượng, kháng sinh trong tôm. Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam cho rằng, tình trạng thương lái thu mua tôm nguyên liệu để đưa sang Trung Quốc đã và đang gây rối thị trường tôm nguyên liệu trong nước. Tình trạng này còn kéo dài sẽ gây hậu quả nghiêm trọng cho sản xuất, xuất khẩu tôm của Việt Nam trong khi tôm hiện là sản phẩm “cứu cánh” cho xuất khẩu thủy sản của cả nước.

Các chuyên gia ngành thủy sản khuyến cáo, cơ quan quản lý nhà nước cần nhanh chóng đưa ra biện pháp quyết liệt để giải quyết tình trạng các thương lái tranh mua tôm nguyên liệu tại các địa phương để đưa sang Trung Quốc, gây rối loạn thị trường, ảnh hưởng tới uy tín sản phẩm tôm Việt Nam.

Không để phát sinh thêm ao nuôi tôm thẻ chân trắng trái phép

UBND tỉnh vừa yêu cầu các địa phương, ngành chức năng đình chỉ ngay đối với những hộ đang san ủi công trình, chặt phá cây để xây dựng ao nuôi nhưng chưa thả tôm, tuyệt đối không để phát sinh thêm ao nuôi trái phép.

Đối với các hộ đang thả nuôi tôm dang dở, đặc biệt ở phía đông đường Thanh niên ven biển (trừ diện tích quy hoạch tại xã Bình Hải, huyện Thăng Bình) thì cho phép được tiếp tục nuôi đến hết vụ nhưng phải có biên bản cam kết không tiếp tục nuôi trái phép các vụ sau và tự tháo dỡ, trả lại hiện trạng sử dụng đất như ban đầu. Trường hợp không chịu cam kết hoặc sau khi cam kết nhưng vẫn tiếp tục nuôi thì phải dùng các biện pháp hành chính cưỡng chế xử phạt vi phạm hành chính, cắt hợp đồng tiêu thụ điện… Những ao nuôi tôm xa khu dân cư, nằm phía tây đường Thanh niên ven biển và không ảnh hưởng đến môi trường xung quanh khu dân cư, không làm ảnh hưởng đến rừng trồng thì được phép nuôi tạm thời. Tuy nhiên, chủ hộ phải xây dựng hệ thống xử lý nước thải theo quy định, phải có phương án về kỹ thuật và xử lý môi trường được Sở NN&PTNT thẩm định thì mới được phép tiếp tục nuôi tạm thời và hoàn trả lại hiện trạng ban đầu khi Nhà nước thu hồi đất cho mục đích phát triển kinh tế khác mà không nhận bất cứ sự đền bù nào. Về lâu dài, UBND tỉnh chỉ cho phép nuôi tôm ở những nơi được UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch và phê duyệt quy hoạch tạm thời. (ĐÔNG PHƯƠNG)

HỮU PHÚC - QUANG VIỆT

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005