Dỡ chà mùa lũ rút

Lũ rút cũng là lúc sông Cửu Long cho thấy sự hào phóng về các sản vật mùa nước nổi. Người dân vùng đồng bằng tranh thủ khai thác thủy sản đang vào độ “chạy” nhất với đủ mọi hình thức và dỡ chà là một trong những phương pháp thủ công độc đáo còn được áp dụng.

Nhớ cái thời… cá ăn không hết!

Tháng 10 âm lịch, con nước lũ vơi dần trên các cánh đồng. Những loài cá sau mấy tháng được nuôi dưỡng nơi đồng ruộng phì nhiêu, với nguồn thức ăn phong phú đã lớn nhanh và di cư theo con nước ra sông lớn. Chúng trở thành món quà của mùa lũ. Có lẽ, do nhọc công đi tìm bắt cá mãi cũng chán nên tiền nhân tìm ra cách chất chà “dụ” cá tự gom lại một chỗ để tiện khai thác và nghề dỡ chà được hình thành cho đến nay.

“Tôi theo nghề này mấy chục năm rồi, hồi trước cá dữ lắm, mỗi lần dỡ chà đến 700-800 kg, nào là mè vinh, cá lăng, cá ngựa… đủ mặt hết. Lúc đó, mùa nước tôi kiếm cũng bộn, phần thì bán, phần để ăn. Loay hoay rồi lại đến mùa nước, vậy là có cá ăn quanh năm!” - chú Lê Nhơn, xã Bình Mỹ (Châu Phú) cho biết. Cũng theo lời chú Nhơn, mấy mươi năm trước, các loài thủy sản có nhiều không gian phát triển nên gia đình chú có thể sống được cả năm chỉ nhờ vào nghề dỡ chà. Là “đồng nghiệp” với chú Nhơn, chú năm Đen ở xã Khánh Hòa (Châu Phú) cũng say sưa kể về cái thời mỗi lần dỡ chà là cá phóng rộ lên “mê” cả mắt, điều đó đồng nghĩa với việc chú thu hoạch được một số lượng lớn các loài thủy sản, để cuộc sống ổn định mỗi khi mùa nước nổi đi qua. Chú Năm kể: “Hồi trước đặt chà dễ dính lắm, cá nhiều tới mức phải bỏ lại những con quá nhỏ vì ít ai chịu ăn. Lúc đó, đất rộng người thưa, các món đặc sản của vùng sông nước rất dễ tìm, mà toàn là cá đồng trăm phần trăm, chứ không phải ăn cá nuôi như hiện nay”.

Một buổi dở chà trên sông.

Thủy sản… vơi dần:

Để đặt một đống chà trên sông, ngư dân thường sử dụng nhánh cây trâm bầu hoặc me nước, theo kinh nghiệm thì hai loại cây này khi ngâm nước sẽ có nhiều rong làm thức ăn cho các loại cá nên chúng sẽ tập trung nhiều, ngoài ra đống chà cũng tạo ra “độ ấm” nhất định làm nơi trú ngụ cho thủy sản. Chính nhờ vào những yếu tố đó nên những đống chà mới “thu hút” được nhiều cá, tôm. Chà chất xong thì người chủ chỉ việc chờ đợi, cứ cách tháng thì dỡ một lần.

Theo thời gian, phương pháp bắt cá bằng việc chất chà trên sông vẫn không có gì đổi khác nhưng những người “nối nghiệp tiền nhân” thì lại khá lận đận. Nguyên nhân, nguồn thủy sản đã không còn dồi dào như xưa khiến cho thu nhập của họ cũng sụt giảm đáng kể. “Năm nay, không thấy cá mắm gì hết, tôi nghĩ tới mà phát rầu. Mấy lần dỡ chà gần đây, tôi chỉ kiếm được 150-200 kg cá, bán ra được 4 triệu - 5 triệu đồng. Trong khi chi phí mua cây, mua lưới, tiền nhân công, tính ra chỉ lời vài trăm ngàn đồng” - anh Lê Văn Kha (con của chú Nhơn) thật tình. Cùng cảnh ngộ với anh Kha, anh Nguyễn Văn Tài ở Vĩnh Hội Đông (An Phú) than: “Năm nay nước lớn mà sao không thấy cá mắm gì hết. Làm thì cực mà lần nào gạn chà xong chẳng được bao nhiêu, anh em chia nhau mỗi người vài trăm ngàn đồng, chắc người ta bắt riết hết cá rồi!”.

Dòng nước sông Mekong vẫn mang phù sa về đồng bằng châu thổ như lời hứa hẹn tự ngàn xưa nhưng nguồn lợi thủy sản đã sụt giảm đáng kể, cùng với đó là sự khó khăn của những người vốn gắn bó với con cá, con tôm trong mùa lũ. Dọc theo những dòng sông, vẫn thấy các đống chà đang nằm đợi cá nhưng chúng đã ít về hơn hoặc chẳng có mà về.

Khi con người tiếp tục khai thác thủy sản một cách vô tội vạ, khi ý thức giữ gìn nguồn lợi thủy sản của người dân chưa được đặt đúng tầm thì câu chuyện đánh bắt được nhiều cá tới mức ăn không hết phải đem làm mắm sẽ mãi mãi trở thành quá khứ.

THANH TIẾN

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005