Liên kết sản xuất và tiêu thụ cá điêu hồng: Tránh tình trạng “được mùa mất giá”

Cá điêu hồng là mặt hàng có sản lượng khá lớn, thị trường tiêu thụ nhiều tiềm năng. Tuy nhiên, việc sản xuất và tiêu thụ mặt hàng thủy sản này còn gặp nhiều khó khăn do sự phát triển nóng của ngành hàng, thiếu quy hoạch, chưa có chuỗi giá trị liên kết từ khâu sản xuất, nguyên liệu đầu vào đến đầu ra sản phẩm... khiến sản xuất chịu nhiều rủi ro.

Năm 2014, Đồng Tháp thí điểm mô hình liên kết, tiêu thụ cá điêu hồng tại hợp tác xã cá điêu hồng Bình Thạnh (xã Bình Thạnh, huyện Cao Lãnh)

Sản xuất manh mún, nhỏ lẻ khiến nông sản bấp bênh

Là tỉnh đầu nguồn sông Cửu Long nên Đồng Tháp có lợi thế tự nhiên rất lớn để phát triển nuôi trồng thủy sản, trong đó có cá điêu hồng. Những năm gần đây, sản xuất, chế biến và tiêu thụ cá điêu hồng không ngừng phát triển nhanh, mạnh cả về số lượng lẫn chất lượng, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh cũng như giải quyết việc làm cho lao động nông thôn. Theo thống kê, diện tích cá điêu hồng trong lồng, bè không ngừng biến động qua từng năm. Cụ thể, năm 2006 là trên 1.800 bè, đến năm 2007 giảm xuống còn hơn 500 bè. Năm 2008 số lượng bè tăng lên gần 800 bè, năm 2009 tăng lên trên 1.000 bè và đến năm 2010 thì giảm xuống còn trên 800 bè.

Tuy nhiên, thực trạng hiện nay là thu nhập của người dân từ nghề này còn thấp, nguyên nhân chủ yếu do nông dân còn sản xuất mang tính cá thể, manh mún, nhỏ lẻ, chưa có sự liên kết giữa sản xuất với tiêu thụ, chưa thiết lập được mối quan hệ cung cầu vững chắc, dẫn đến giá cả không ổn định; vai trò của tổ chức Hội nghề cá chưa được thể hiện rõ ràng nên trong những năm gần đây việc sản xuất, tiêu thụ cá điêu hồng gặp rất nhiều khó khăn. Những thông tin về sử dụng chất cấm gây hoang mang cho người tiêu dùng, khiến giá cá rớt thê thảm, nhiều người nuôi bị thua lỗ, phá sản dẫn đến hiện tượng treo bè phổ biến.

Thêm vào đó, nguồn thức ăn thủy sản còn manh mún, chưa đảm bảo nhu cầu sản xuất của người dân, dẫn đến giá thức ăn cao, luôn biến động, ảnh hưởng đến giá thành sản xuất của con cá điêu hồng. Hiện nay, trong tỉnh có 28 nhà máy sản xuất thức ăn công nghiệp, nhưng nguồn thức ăn cung ứng cho các vùng nuôi cá điêu hồng vẫn chủ yếu từ bên ngoài tỉnh. Thức ăn tự chế cung ứng cho các hộ nuôi nhỏ lẻ rất ít, ước khoảng 20% nhu cầu lượng thức ăn cung ứng. Hiện nay, cá điêu hồng chủ yếu chỉ tiêu thụ thị trường nội địa thông qua chợ đầu mối TP.Hồ Chí Minh và hệ thống chợ truyền thống.

Tuy nhiên, từ năm 2011 đến nay trên địa bàn tỉnh có doanh nghiệp Hoàng Long xuất khẩu cá rô phi và cá điêu hồng vào thị trường của 18 quốc gia và vùng lãnh thổ. Năm 2012, xuất được 322 tấn, trị giá gần 818 ngàn USD với 12 thị trường. Riêng trong 4 tháng đầu năm 2013, Công ty xuất được 43,88 tấn, với 18 thị trường. Ông Châu Minh Đạt - Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV chế biến thủy sản Hoàng Long cho biết: Hiện nay, nhu cầu thị trường thế giới đối với cá rô phi và điêu hồng trên 4 triệu tấn/năm (cao gấp 4 lần cá tra), giá phi lê xuất khẩu cũng ổn định hơn, vấn đề là phải làm sao hình thành ổn định chuỗi liên kết nhằm ổn định hài hòa cung cấp nguyên liệu giữa doanh nghiệp và hợp tác xã (HTX) trong quá trình liên kết.

Thí điểm mô hình liên kết

Để ngành thủy sản của tỉnh có thể phát triển ổn định, bền vững, tạo sản phẩm an toàn chất lượng, tiêu chuẩn phù hợp với nhu cầu thị trường, UBND tỉnh Đồng Tháp đã ban hành quyết định phê duyệt mô hình thí điểm liên kết tiêu thụ cá điêu hồng trên địa bàn tỉnh. Mục tiêu chính của dự án này là nhằm xây dựng cơ chế liên kết giữa các thành viên trong chuỗi và kế hoạch sản xuất, nguyên tắc giao nhận sản phẩm, hài hòa lợi ích và chia sẻ rủi ro, nâng cao uy tín thương hiệu; trên cơ sở đó đảm bảo sự phát triển và tăng trưởng bền vững của từng thành viên và toàn bộ chuỗi. Đặc biệt là khâu tiêu thụ hàng hóa trong chuỗi liên kết; đảm bảo ổn định tiêu thụ hàng thủy sản và cung ứng vật tư phục vụ sản xuất thủy sản.

Theo đó, trong năm 2014, mô hình thí điểm liên kết sản xuất và tiêu thụ cá điêu hồng sẽ được thực hiện trên quy mô 50 lồng bè của HTX cá điêu hồng Bình Thạnh (xã Bình Thạnh, huyện Cao Lãnh) với Công ty TNHH MTV chế biến thủy sản Hoàng Long. Chuỗi liên kết dọc cá điêu hồng thuộc Công ty Hoàng Long và HTX cá điêu hồng thực hiện theo phương thức liên kết căn cứ vào công suất cấp đông, kim ngạch và sản lượng xuất khẩu của doanh nghiệp mà thành viên tham gia trong chuỗi ở công đoạn trước đáp ứng 80% sản lượng đầu vào của công đoạn sau. Liên kết dọc theo chuỗi sản xuất cá giống, nuôi cá thịt, chế biến sản phẩm đến thị trường tiêu thụ, trong đó có liên kết các dịch vụ khác nhau như: cung ứng thức ăn, thuốc, hóa chất phục vụ sản xuất, dịch vụ ngân hàng để đầu tư cho các khâu sản xuất.

Điểm hấp dẫn của mô hình là ngoài cơ chế đặc biệt để “hút” doanh nghiệp “bắt tay” với nông dân, tỉnh còn tập trung vào 5 nhóm giải pháp để tạo cơ chế thu hút nông dân tham gia mô hình liên kết. Cụ thể, hỗ trợ 100% tài sản thế chấp để ngân hàng tăng định mức vay phù hợp với nhu cầu sản xuất, thực hiện bảo hiểm sản xuất và tiêu thụ cá điêu hồng, đầu tư hỗ trợ các dịch vụ công cho vùng nuôi trồng thủy sản, triển khai thực hiện khóa đào tạo cho các thành viên tham gia mô hình. Bên cạnh đó, việc thường xuyên tổ chức tuyên truyền, tạo mối liên kết giữa doanh nghiệp với người nuôi để có mối liên kết hữu cơ trong tiêu thụ và nuôi trồng trên cơ sở đôi bên cùng có lợi, cùng tồn tại phát triển bền vững.

Ông Phan Kim Sa - Phó giám đốc Sở Công Thương Đồng Tháp cho biết, mô hình này hướng tới loại bỏ dần khâu trung gian là thương lái để tiến tới việc doanh nghiệp trực tiếp thu mua nông sản trong dân theo hợp đồng đặt hàng. Tiếp theo, doanh nghiệp sẽ lo cả đầu vào cho nông dân, tiến tới xây dựng thương hiệu nông sản. Mục tiêu chính mô hình hướng đến là tránh tình trạng được mùa mất giá như từ trước đến nay. Thêm nữa, thông qua mô hình, chúng tôi muốn thực hiện những bước đi đầu tiên trong việc củng cố và tổ chức lại sản xuất HTX, sao cho HTX đủ mạnh để có đủ năng lực ký kết hợp đồng với doanh nghiệp trong sản xuất.

Trong bối cảnh hàng hóa nông sản bấp bênh như hiện nay, đề án thí điểm liên kết, tiêu thụ cá điêu hồng có ý nghĩa hết sức quan trọng, thúc đẩy nền nông nghiệp thực sự tăng trưởng về chất. Đề án là cơ sở để các địa phương trong tỉnh thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp nói chung và ngành nuôi trồng thủy sản nói riêng phù hợp với mục tiêu phát triển chung. Song song với việc đề xuất nhiều giải pháp thực hiện mô hình liên kết, dự án còn duy trì được khả năng tái sản xuất của nông hộ, đóng góp vào tái sản xuất mở rộng của doanh nghiệp chế biến. Đây có thể coi là một giải pháp mang tính tổng thể, giải quyết những khó khăn, tháo gỡ vòng lẩn quẩn của quá trình phát triển nông thôn.

Thảo Vy

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005