Vĩnh Long: Để nghề nuôi cá tra phát triển bền vững: Nuôi cá tra: khó chồng thêm khó

Người nuôi cá tra đang vô cùng khó khăn trước tình trạng bị DN thủy sản chiếm dụng vốn.

Ngành cá tra từng có giai đoạn phát triển mạnh đến khó tin, mỗi hecta có thể đạt cả chục tỷ đồng và đem lại hàng tỷ USD kim ngạch xuất khẩu mỗi năm. Thế nhưng thời “dễ nuôi, dễ ăn” đã nhanh chóng đi qua sau hàng loạt “đợt bão”: giá cá sụt giảm sâu, giá thức ăn tăng, khó tiếp cận vốn vay ngân hàng…

Và mới đây là tình trạng doanh nghiệp (DN) chiếm dụng vốn, quỵt tiền bán cá, khiến người nuôi cá tra khó chồng thêm khó.

Vì thế, vấn đề nuôi- không nuôi- nuôi con gì lại được đặt ra hết sức thời sự. Làm sao cho nông dân sản xuất- người nắm giữ khâu quan trọng nhất trong chuỗi giá trị cá tra, được hưởng lợi ích hài hòa với các khâu cung ứng thức ăn- thu mua- chế biến- xuất khẩu, góp phần để nghề nuôi cá tra phát triển bền vững?

Nuôi cá tra: khó chồng thêm khó

Tình trạng nông dân bán cá cho DN, nhà máy chế biến thủy sản (gọi chung là DN), nhưng chậm trả tiền hay quỵt tiền cá đang diễn ra. Nhiều nông dân phải lặn lội đòi tiền bán cá- một việc gian nan vô tiền khoán hậu!

Huyện Mang Thít (Vĩnh Long) là địa phương có diện tích nuôi cá tra lớn và không ít người trước đây “giàu nhờ cá tra” thì hiện đang phải è cổ gánh nợ hàng tỷ đồng.

Gian nan đi đòi nợ

Hơn 3 tháng trước, chú Năm Lâm (Phan Thanh Sơn ở ấp An Hòa B, xã Chánh An) cùng con trai là anh Nhàn, bán 5 ao cá cho DN M.Q. ở Tiền Giang với giá trị khoảng 3,6 tỷ đồng. Theo hợp đồng (HĐ) mua bán, sau khi bắt cá DN trả trước 30% và trả hết tiền còn lại sau 30 ngày.

Nhưng đến nay chỉ được trả 1,6 tỷ đồng, còn hơn 2 tỷ “cha con tui một tuần 2 ngày (thứ 3, thứ 6) lặn lội qua tận công ty đòi. DN thiếu tiền tỷ, mà mình tới không tiếp, bảo vệ chặn cửa. Cự riết quen, mới cho vào ngồi phòng khách đợi. Bữa nào gặp bà chủ DN, năn nỉ bả có tiền, trả được ba, năm chục triệu. Bữa không gặp, không tiền, uống trà đã đời, đành về tay không”.

“DN trả tiền dây dưa” nên chú Năm bùi ngùi: “Nếu DN làm đúng HĐ, tui đâu có thiếu nợ DN thức ăn, lo cá dưới ao đói…”

Chú Năm không phải là trường hợp cá biệt, dọc tuyến kinh Ruột Ngựa, chúng tôi được biết anh Thiện, anh Nhâm, Út Nhân, anh Lành, Ba Cúc, Mười Lăm, Hai Bảo… và nhiều hộ nuôi ở các xã Tân Long Hội cũng gặp tình cảnh tương tự. Cá đã bán, DN nợ bạc tỷ, mà cứ trả “lắt nhắt”.

Điện thoại anh Nguyễn Văn Hồng (Hai Hồng)- Chủ nhiệm Hợp tác xã Thủy sản Tân Phát, thì “tui đang đi đòi tiền bán cá ở Tiền Giang, gian nan quá”. Đến tận cuối giờ chiều mới gặp, anh cầm xấp HĐ bán cá- bảng đối chiếu công nợ “tính sơ sơ trên 12 tỷ đồng, mà chưa tất toán được cái nào”.

Hiện hơn 6 tỷ còn nằm ở nhà máy chế biến. Anh Hai thở dài mệt mỏi: “Chỉ còn biết kiên trì… đòi nợ nhỏ nhẹ, đâu dám quạnh họe. Uể oải lắm. Nhiều bữa điện thoại DN không thèm nghe máy”. Và anh “nói nhỏ”, nhà báo viết khéo kẻo DN gây khó dễ.

Ông Hồng Hải đưa ra hồ sơ kiện, DN đồng ý trả nợ, nhưng sau 3 năm số tiền 638 triệu đồng vẫn “bặt tăm cá”.

Dè dặt, dù gặp chúng tôi tại nhà, “sợ người của DN thức ăn, họ cho người xuống thăm dò 5- 6 lần rồi, vặn vẹo đủ thứ, hăm dọa nếu không trả tiền sẽ đưa xã hội đen tính sổ tui đó”. Chừng biết chúng tôi là “nhà báo thiệt”, chú Tám Liếp (Nguyễn Văn Phúc- ấp Mỹ Long, xã Chánh An) cởi mở hơn: “Gần cả ngày đi đòi tiền bán cá, chầu chực ở DN như… đi xin”.

Tháng 6/2013, chú ký HĐ bán trên 200 tấn cá tra gần 4 tỷ đồng cho DN Thủy sản H.C. ở Vĩnh Long. Nhưng nhiều tháng qua, DN chỉ trả được 2,6 tỷ. Chú Tám Liếp than thở tình cảnh éo le: “Bán cá cho DN chế biến, không trả tiền, lấy đâu trả DN thức ăn?”.

Thông tin từ các hộ nuôi cá cho hay, một chủ DN ở TP Cần Thơ đã nhảy lầu tự tử “ôm” theo món nợ tiền mua cá cả chục tỷ đồng! Gánh nặng đổ oằn trên vai người nuôi cá tra!

Trăm khó đổ đầu nông dân

Vụ quỵt tiền bán cá xảy ra hồi năm 2010, nhưng đến giờ chú Trương Hồng Hải (Khóm 3, thị trấn Cái Nhum) vẫn buồn bã: “Tui làm đơn thưa, Tòa án huyện Mang Thít buộc DN phải trả toàn bộ số tiền còn lại là 638 triệu đồng, tới giờ không trả đồng nào”.

Chú Hải nhớ như in: “Nó xưng là Giám đốc Công ty A.P., tui hơi nghi nên trực tiếp đến DN tìm hiểu, thấy DN giàn giá quy mô, nhà kho dữ tợn, nên tin tưởng bán cá. Nó hứa 10 ngày trả đủ tiền, nhưng chỉ trả 50 triệu đồng. Đòi riết trả được 400 triệu. Ra tòa mới té ngửa, tài sản nó chẳng có gì, cả công ty nó cũng thuê mướn làm phương tiện đi lừa gạt”.

Thời gian gần đây, ông Bảy Tui (xã Chánh An) bức xúc: “Đã xuất hiện tình trạng DN mua cá trả tiền chậm, mua dường như không trả tiền, nông dân rất gian nan. Tôi liên hệ anh em ở Đồng Tháp, An Giang cũng vậy. Bán cá từ cuối năm 2012, nhưng tới giờ DN vẫn chưa trả đủ cho tôi”.

Nhiều DN mua cá giở nhiều “chiêu trò” khiến nông dân hoang mang. “Có DN sẵn sàng ký HĐ “chịu phạt” lãi suất 20- 30%/năm để mua được cá, rồi “ăn vạ” trả lãi chứ không chịu trả tiền gốc. Có DN ra giá cao hơn thị trường 2.000- 3.000 đ/kg, kêu người nuôi bỏ đói, rồi hồi không bắt, kêu bán cho DN khác, rồi trở lại mua… nhưng bắt từ từ, làm “cá sụt ký, người nuôi lỗ sặc máu”- một nông dân cho biết.

Nhiều trường hợp DN mua cá giá 23.000 đ/kg tại ao, rồi “tạt ra giữa sông sang tay cho một DN chế biến khác với giá chỉ 18.000đ và lấy tiền trước mắt mình, nhưng không làm gì được”- một người nuôi cá nói chuyện có thật.

Trong khi đó, nhiều người nuôi cá trở thành nạn nhân khi “sụp bẫy” một số DN thức ăn. DN chỉ đầu tư một lượng thức ăn rất nhỏ, cung ứng thức ăn “bữa đực bữa cái” cho nông dân, rồi bán công nợ cho hàng loạt DN khác, khi thu hoạch thì DN “từ trên trời rơi xuống” đòi bắt cá trừ nợ.

Gặp người dân phản đối thì đưa ra giấy tờ đủ thứ, có luật sư kè kè, thậm chí dọa xã hội đen nếu người dân không cho bắt cá. Tuy nhiên, một vấn đề khác nữa là dù mua bán giữa DN và nông dân có ký HĐ hẳn hoi, nhưng DN sẵn sàng… “bẻ kèo”!

Anh Hai Hồng đưa chúng tôi xem 8 HĐ mua bán cá với DN V.F. nhưng “chưa tất toán được HĐ nào”. Chẳng hạn, HĐ số 68 trên 2,5 tỷ trả đợt đầu ngày 12/12/2012, nhưng đến ngày 11/7/2013 vẫn còn nợ trên 570 triệu.

HĐ số 33 trên 1,6 tỷ, thanh toán rất nhanh 3 kỳ liên tiếp trong tháng 7/2012, kỳ cuối cùng ngày 6/8/2012 còn nợ trên 73 triệu đồng và “nín khe” đến nay. Một HĐ khác, số 36 với trên 1,3 tỷ, DN trả tiền trong tháng 9, 10/2012 “gần hết”, nhưng đến nay còn nợ… 40.000đ.

Ký HĐ là một chuyện, còn thực hiện như thế nào lại là chuyện khác. Ví dụ HĐ mua bán giữa Hợp tác xã Tân Phát với DN T.P. ở Tiền Giang ký ngày 9/7/2013, trong đó, quy định các điều khoản mua, bán rất rõ ràng.

Nhất là phương thức thanh toán: “Trả trước 30% sau khi bắt cá xong trong vòng 3- 5 ngày, 70% còn lại thanh toán trong vòng 25- >30 ngày (tính kể từ ngày nhận lượng). Nếu từ 31- >40 ngày chưa thanh toán thì bên A chịu tính lãi suất 2%/tháng. Nếu 40- 60 ngày mà chưa thanh toán đủ, thì chịu tính lãi suất 5%/tháng, từ ngày 61 trở lên chưa thanh toán dứt điểm thì xem như vi phạm HĐ”.

Tuy nhiên, sau gần 2 tháng, HĐ trị giá trên 2,7 tỷ, mới thanh toán được trên 1,2 tỷ, mỗi kỳ trả một, hai trăm triệu, kỳ gần đây nhất là 50 triệu.

Nhiều người nuôi cá tra bày tỏ, DN chế biến gặp khó khăn trả tiền chậm có thể chấp nhận được. “Nhưng một số DN mua bán kiểu như lừa đảo, người nuôi hoang mang không biết bán cá có lấy được tiền. Tôi nghĩ ngành chức năng cần ngăn chặn, để nông dân an tâm sản xuất”- ông Bảy Tui kiến nghị.

Ông Nguyễn Quốc Việt- Chủ tịch UBND xã Chánh An:

Hiện xã có 24,3ha nuôi cá tra, trong đó diện tích “treo ao” là 3,8ha. Nông dân nuôi theo kinh tế hộ, tự ký hợp đồng với DN cung ứng thức ăn, DN chế biến. Chuyện các hộ nuôi cá bị DN quỵt tiền bán cá, trả chậm người dân không báo với UBND xã, tôi chỉ biết khi hỏi thăm người này người kia.

Theo tôi nắm thông tin, hiện có vài hộ bị DN ở Tiền Giang nợ khoảng 7 tỷ, DN ở TP Cần Thơ nợ 5 tỷ. Trước DN có tiền thì 1- 2 tháng thanh toán hết, nay có trường hợp 5- 7 tháng, 10 tháng, cả năm vẫn chưa trả tiền đủ cho người nuôi.

NGUYỄN HOÀNG – LÝ AN

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005