Nỗi buồn con cá tra: Gặp ngư dân đầu tiên của nghề nuôi cá da trơn

LTS: Hàng chục năm trước, những ngư dân vùng đầu nguồn An Giang đã gầy dựng nên nghề nuôi cá da trơn. Cũng từ đó, tiếng tăm con cá tra, cá ba sa vang xa và trở thành sản phẩm xuất khẩu chiến lược của quốc gia.

Tuy nhiên, trải qua nhiều năm ảnh hưởng của tình hình kinh tế thế giới và khu vực, giá cá tra bấp bênh đẩy ngư dân vào cảnh lao đao. Đã đến lúc, Nhà nước cần có cơ chế, chính sách quản lý chặt đối với nghề nuôi và chế biến, xuất khẩu, đồng thời cần thiết lập chuỗi liên kết để phục hồi sản phẩm chủ lực của An Giang.

Khai thác nguồn cá tự nhiên để nuôi

Ngược dòng sông Hậu, chúng tôi tìm về làng bè nổi TP. Châu Đốc. Vài chục năm trước, Châu Đốc được mệnh danh là “thủ phủ” của nghề nuôi cá da trơn. Nhìn tượng đài cá ba sa sừng sững tại ngã ba sông, như chứng minh sự trù phú về sản vật của vùng đất Châu Đốc. Hiện nay, con nước lũ đầu nguồn đang lên mạnh cũng chính là thời điểm các ngư dân nơi đây đẩy mạnh nghề nuôi thủy sản. Những năm gần đây, nghề nuôi cá trong lồng bè dọc theo sông Hậu, đặc biệt là vùng Châu Đốc từng bước hồi sinh trở lại. Gặp ông Lưu Văn Mến (60 tuổi) đang nổ máy xoay cám cho cá ba sa ăn. Ở tuổi lục tuần, cũng ngần ấy thời gian ông Mến trải qua biết bao thăng trầm với nghề nuôi cá bè. Ông nói, nghề nuôi cá trong lồng bè đã gắn chặt với cuộc sống gia đình ông. Nó như ăn vào huyết quản của ông vậy.

Tạm gác lại chuyện cho cá ăn, rồi ông Mến kể về sự thăng trầm của nghề này. Ngày trước, nghề nuôi cá trong lồng bè được ông Mến học lại từ những thương hồ sống trên Biển Hồ Campuchia. “Tôi là dân Việt kiều Campuchia. Hồi đó, bà con mình lên đó sinh sống, làm ăn, khai thác đánh bắt thủy sản rồi “ngụ cư” trên Biển Hồ. Cá bắt được quá nhiều, họ nghĩ ra cách đóng lồng bằng tre để rọng cá. Hằng ngày, để cá sống, họ mang cơm, thức ăn thừa cho ăn. Dần dà, cá lớn nhanh và nghề nuôi cá trong lồng bè hình thành từ đó” - ông Mến nói. Sau năm 1970, ông Mến cùng gia đình xuôi dòng sông Mê Kông trở về đất mẹ, rồi mang theo cái nghề nuôi cá trong lồng bè về ứng dụng tại xã giáp biên Khánh Bình (An Phú). Ông kể tiếp: “Năm 1972, tôi bán 3 cây vàng để lên Campuchia mua gỗ căm xe, cà chắc về đóng chiếc bè đầu tiên có diện tích 6m x 12m, rồi mua cá basa giống thả nuôi. Hồi ấy, cá giống chủ yếu khai thác ngoài tự nhiên, chứ chưa ương được. Vào mùa nước nổi, tôi làm nghề lưới giựt kiếm nguồn cá linh, cá tạp đem về nấu trộn với tấm, cám cho cá ba sa ăn. Không ngờ cá lớn nhanh, sau một năm tôi xuất bán, thương lái miệt Châu Đốc lên tận nơi cân, người dân trong xóm xuống xem đông chật cả khúc sông. Thấy mình nuôi kiếm sống được, người dân gần đó bắt chước đi cưa gỗ đóng bè nuôi cá basa”.

Chuyển sang nuôi cá tra

Về sau, ông Mến di dời bè cá về nằm cặp bờ sông Châu Đốc, khoảng vài năm sau thì những người xung quanh cũng đóng bè nuôi cá ngày càng nhiều. Từ đó, hình thành làng bè nuôi cá nổi tiếng, mỗi lần khách du lịch nước ngoài về Châu Đốc đều ghé tham quan. Ông Mến nhớ lại: “Lúc đó, ông bảy Châu thấy tôi nuôi cá trúng liên tục, ổng lên tận Campuchia mua một chiếc bè đem về neo đậu cạnh bè của tôi. Sau một năm nuôi cá, ổng cũng trúng và đóng thêm 3 chiếc bè nữa. Thấy vậy mình đầu tư đóng thêm 2 bè nữa. Lúc đó, cá ba sa hút hàng, giá cả tăng vọt lên 18.000 đồng/kg mà không đủ nguồn cung. Tôi và ông Suồn đưa con cá tra vào nuôi bè thử nghiệm để thay thế cá basa. Nhưng không ngờ, thịt con cá tra nuôi bè trắng không thua thịt con cá basa. Năm đó, bè cá của tôi đạt sản lượng gần 100 tấn, bán giá 18.000 đồng/kg, kiếm lời hơn 500 triệu đồng”.

Cũng từ đó, nhiều người ồ ạt đóng bè nuôi cá tra, những tưởng nghề nuôi cá ổn định, nào ngờ đến năm 2000, giá cá từ 18.000 đồng/kg xuống còn 10.000 đồng/kg làm ngư dân điêu đứng. Tuy nhiên, đến năm 2004, số lượng bè không chỉ ở Châu Đốc mà ở các huyện, thị ven sông Hậu, sông Tiền cũng tăng lên rất mạnh. Lúc này, lại xuất hiện tin đồn “con cá tra bị si đa” nên chẳng ai dám ăn, một lần nữa con cá tra bị ách tắc đầu ra và người nuôi lâm vào cảnh khốn đốn, nợ nần chồng chất. Hàng loạt chiếc bè gỗ đầu tư bạc tỷ vậy mà phải bỏ không. Có người phá sản, không còn vốn để tái đầu tư nên đành phải tháo bè chuyển sang làm nghề khác. “Con cá tra có đặc tính dễ nuôi. Một năm có thể nuôi được 2 vụ. Hai bè cá tra của tôi một năm xuất bán khoảng 200 tấn. Thời điểm lúc bấy giờ, giá cám chỉ 900 đồng/kg nên ngư dân chủ yếu trộn cám độn với hèm hoặc bột cá chứ chưa cho ăn cá biển, vậy mà cá lớn nhanh như thổi. Thế nhưng, dần dà về sau, nguồn nước bị ô nhiễm, nhất là vào mùa nước nổi cá chết nổi lừ bè. Sau đó, nhiều ngư dân đã tháo bè lên bờ mua đất đào hầm”, ông Mến cho biết.

Từ phong trào nuôi cá bè rầm rộ, chẳng lâu, ngư dân đã lên bờ mua đất đào ao, hầm thả cá tra ao, những tưởng sẽ đổi đời, nhưng kết quả không phải vậy.

Thành Chinh

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005