Chinh phục đất khó

Những vùng đất đặc biệt khó khăn, những bản làng đói nghèo quanh năm suốt tháng, vậy mà nhờ ý chí bền bỉ của con người, nhờ những chính sách cho vay vốn hiệu quả mà đất khó phải nở hoa, đẻ ra những nông dân thu nhập tiền tỷ. Loạt bài này chúng tôi xin giới thiệu một vài vùng đất như vậy.

Hai gã phiêu lưu bên trời Tây Côn Lĩnh

Xã Phương Tiến nằm chơi vơi trên dãy núi Tây Côn Lĩnh (huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang). Nơi mà cái ăn cái mặc còn nhiều khó khăn vì sự xa xôi cách trở. Vậy mà trên đỉnh núi Xà Phìn có hai gã đàn ông mỗi năm chia nhau vài ba tỷ thì quả là chuyện lạ lùng.

Đánh bạc với đỉnh Xà Phìn

Đường lên Xà Phìn không dành cho người yếu bóng vía. Một bên là núi, một bên là vực, mây mù đặc quánh khiến người ta có cảm giác đang đi lên trời. Đỉnh Xà Phìn nằm giáp ranh giữa hai bản Xà Phìn và Mào Phìn. Tổng cộng có 100 hộ dân tộc Dao, nghèo sàn sàn như nhau cả.

Nhìn những dãy núi đá tai mèo xám ngắt, những thửa ruộng bậc thang màu bạc phếch khó ai tin vùng cao này có hộ giàu chứ đừng nói là tỷ phú. Vậy mà nhầm. Sự khác biệt nằm ở đầu nguồn con suối Sửu, trại nuôi cá hồi của hai người đàn ông, Đặng Văn Chạy và Nguyễn Mạnh Hùng.

Hai gã phiêu lưu thành tỷ phú sau những lần thất bại

Họ là đôi bạn thân. Ông Chạy người Dao còn ông Hùng người Tày. Hai người sống trong một chiếc lán, điện chạy bằng tua bin nước, một ống điếu thuốc lào, trông coi 4 bể xi măng nuôi cá hồi, mỗi bể rộng 100 m2, mỗi năm xuất hàng tấn cá hồi, thu nhập gần hai tỷ đồng.

Họ sống đơn sơ với núi rừng hoang hoải nhưng cả hai đều có cơ ngơi to đùng dưới trung tâm xã. Một giấc mơ mà độ dăm bảy năm trước những người lạc quan nhất cũng không dám nghĩ.

Trước năm 2006 chưa có đường xe máy lên Xà Phìn. Phương tiện giao thông nối vùng cao này với trung tâm xã nếu không đi bộ thì thồ bằng ngựa. Mùa đông ở Xà Phìn là một sự trừng phạt của ông trời đối với bản người Dao dám sống quá cao. Những năm rét đậm xuống đến 0 độ C thì chẳng có nổi cây trồng, vật nuôi gì sống sót.

Ông Hùng lúc ấy còn làm Chủ tịch xã, được đi tham quan nhiều mô hình phát triển kinh tế nhưng vẫn chưa tìm được cách gì có thể áp dụng với Xà Phìn. Trong một lần sang Sa Pa (Lào Cai), thấy mô hình nuôi cá hồi ở Thác Bạc, trên đỉnh Phanxipăng ông cứ gật gù xem xét. Thác Bạc cũng như suối Sửu. Nước trong và lạnh như nhau. Sự tương đồng ấy khiến ông Hùng tâm đắc. Vị Chủ tịch xã nuôi ý định đưa mô hình nuôi cá hồi về áp dụng cho các bản vùng cao Phương Tiến.

Hàng tháng trời tìm kiếm, cuối cùng ông Chủ tịch xã chọn ông bạn Đặng Văn Chạy, một người mà ông cho là dám nghĩ, dám làm để thí điểm. Nhưng ở nơi mà ăn mặc người ta chưa làm nổi thì tính chuyện làm giàu có khi quá vội vàng. Cái ý tưởng nuôi cá hồi ở suối Sửu cũng chỉ lảng vảng trong đầu anh nông dân Đặng Văn Chạy rồi bị cái ăn, cái mặc của đàn con vùi cho mụ mị.

Một lý do nữa mà ông Chạy chần chừ là vì ông tìm hiểu biết được rằng cả tỉnh Hà Giang chưa nơi nào nuôi cá hồi thành công cả. Từ đèo Gió (Quản Bạ) cho đến vùng cao huyện Xín Mần đều thất bại với loài cá có nguồn gốc từ Châu Âu, Châu Mỹ. Phải đến lúc ông Hùng đưa bạn mình cùng với mẫu nước lấy từ suối Sửu sang Sa Pa mua một con cá hồi thả vào để thử nghiệm, họ mới dám hợp tác cùng nhau.

Đồng ý về hướng làm ăn nhưng vốn ở đâu mới là vấn đề quan trọng. Gầng 20 năm làm cán bộ xã nhưng ông Hùng gần như chẳng tích cóp được gì. Ông Chạy lại càng khó khăn hơn. Tay trắng nuôi con lợn con gà đã khó, huống hồ là loài cá quý tộc, giống, thức ăn đều phải đi máy bay từ Đà Lạt ra. Đang lúc túng bách thì Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT (AGRIBANK) có chương trình cho vay vốn.

Quyết tâm hừng hực, cả ông Chạy lẫn ông Hùng vay một lúc 300 triệu đồng để đầu tư. 4 bể xi măng rộng 400 m2 được xây dựng ở đầu nguồn suối Sửu, mỗi bể nuôi thả từ 1.500 - 2.000 con cá, tổng mức đầu tư 80 triệu đồng/bể. Cá hồi giống và thức ăn tạm thời mua lại của các hộ nuôi ở Sa Pa với giá cao hơn thị trường. Mấy tháng đầu tiên cá phát triển tốt, hai ông bạn đêm đêm rít thuốc lào bàn chuyện cuối vụ sẽ trả bớt vốn cho ngân hàng thì tai họa ập đến. Không những một mà hai lần.

“Lần đầu là vỡ bể vào năm 2008. Do chưa có kinh nghiệm nên bể bê tông bị nước suối Sửu đánh cho vỡ hết. Tổng cộng 3,5 tấn cá hồi theo suối đổ ra thượng nguồn sông Lô chỉ trong vòng có một đêm. Rút kinh nghiệm, anh em xây được bể kiên cố thì dịch bệnh. Chẳng hiểu sao cá lại bị nấm, chết một lúc 8.000 con, đi tong 700 triệu đồng”, kể lại mà cả hai người đàn ông rắn rỏi này vẫn chưa hết bàng hoàng.

Trước thảm cảnh ấy, hai người ôm nhau khóc ròng như trẻ con. Ngân hàng AGRIBANK cũng không dám bỏ rơi hai khách hàng lớn nhất huyện Vị Xuyên vì sợ các ông nghĩ quẩn mà làm liều thì hỏng. Hai ông tiếp tục được vay vốn, đến vụ thứ ba thì thành công. Mỗi bể 2.000 con cá cho sản lượng 1,2 tấn. 4 bể có gần 5 tấn cá. Giá cá hồi ở các nhà hàng thời điểm bấy giờ là 300 ngàn đồng/kg. 5 tấn cá có 1,5 tỷ đồng.

Chỉ khổ nỗi, các nhà hàng ở Hà Giang lúc ấy cũng chưa chuộng cá hồi vì đắt quá. Hai ông bạn đánh hàng xuống Vĩnh Phúc, Hà Nội để tiếp thị. Và bây giờ thì người ta đã leo tận suối Sửu để mua hàng. Các bể cá đang được mở rộng. Kinh nghiệm đã có, vốn cũng đã thu hồi, chẳng có lý do gì để hai gã phiêu lưu này thất bại nữa.

Mô hình nuôi cá hồi thành công trên đỉnh Xà Phìn

Giấc mơ cá hồi Tây Côn Lĩnh

Đặng Văn Chạy và Nguyễn Mạnh Hùng đã trở thành tỷ phú, nhưng Xà Phìn vẫn còn nghèo. Đường lên đỉnh Tây Côn Lĩnh đã có thể đi ô tô nhưng sự gập ghềnh, khúc khuỷu vẫn gian nan, khó nhọc.

Huyện Vị Xuyên chủ động dự án xây dựng thương hiệu cá hồi Tây Côn Lĩnh từ mô hình của ông Chạy và ông Hùng khi đầu tư cho họ hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Giấc mơ cá hồi Tây Côn Lĩnh dần trở thành hiện thực. Nhưng với hai gã đàn ông này, họ có một giấc mơ khác, thiết thực hơn, cấp bách hơn: Giấc mơ không giàu một mình.

Suối Sửu là tài sản chung của cả bản. Đầu nguồn suối Sửu là Hố Nai. Đó là địa danh thể hiện sự đoàn kết, đùm bọc của người dân hai bản Xà Phìn và Mao Phìn. Thuở xưa, dân bản cùng nhau lên rừng săn bắn, những con nai bị người dân bao vây, chạy đến đầu suối này thì cùng đường, chỉ còn cách lao xuống hố chịu trói.

“Bây giờ rừng chẳng còn nai. Suối Sửu có cá hồi, mình giàu mà dân bản nghèo thì coi sao được”, cả ông Hùng lẫn ông Chạy đều nghĩ vậy. Đó cũng là tâm tư, nguyện vọng của những cán bộ ngân hàng AGRIBANK huyện Vị Xuyên như ông Nguyễn Quang Trung, người từng đứng ra bảo lãnh cho hai ông vay vốn phát triển mô hình nuôi cá hồi suối Sửu.

Mô hình nuôi cá hồi suối Sửu giờ đã ra dáng lắm rồi. Cá giống, thức ăn được nhập trực tiếp từ Đà Lạt về đến sân bay Nội Bài thì có người đón lấy. Ông Chạy, ông Hùng thuê hẳn một chuyên gia về kỹ thuật từ bên Sa Pa về giúp việc. Hàng chục công nhân là người bản địa cũng được tuyển dụng. Họ vừa có trách nhiệm trông coi, vận chuyển, vừa được học tập mô hình. Tương lai không xa Xà Phìn và Mào Phìn sẽ khá. Nuôi cá hồi Tây Côn Lĩnh đã chắc chắn thành công.

+ Sau những chén rượu nhắm với gỏi cá hồi thịt đỏ màu gạch, cả ông Chạy lẫn ông Hùng nắm thật chặt những bàn tay của cán bộ ngân hàng. Vẫn biết cho vay vốn và đi vay vốn là công việc bình thường, nhưng hàm chứa trong sự thành công ngày hôm nay là sự chung sức, là niềm tin mà ông Hùng gọi là “ra tay cưu mang” sau những lần hai ông thất bại.

+ “Làm cán bộ tín dụng ở ngân hàng vùng cao không thể giở luật ra với người dân, cũng không thể quá cứng nhắc thực hiện. Cần phải có niềm tin và sự chia sẻ với họ, chung tay gánh vác với họ mới có thể thành công được. Đó là cái tâm chứ không chỉ đơn thuần là công việc”, ông Nguyễn Quang Trung chia sẻ về sự thành công của mô hình nuôi cá hồi ở Tây Côn Lĩnh.

HOÀNG ANH

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005