Những khoang tàu vơi dần tôm, cá

Hiện nay, hàng nghìn tàu thuyền, hàng vạn ngư cụ đang ngày đêm khai thác nguồn lợi hải sản vùng ven, làm cho nguồn tài nguyên biển đứng trước nguy cơ bị tận diệt. Việc khai thác quá mức đang khiến những khoang tàu vơi dần cá, tôm…

Những chuyến biển thất bát

Những tàu thuyền công suất nhỏ như thế này chỉ có thể đánh bắt được ở ven bờ.

Sau 3 ngày ra khơi, vật lộn trên biển, lão ngư Nguyễn Văn Lưa (62 tuổi, trú xã Vĩnh Lương, Nha Trang) cùng 2 người con trai trở về đất liền an toàn. Nhưng lên bờ, những lo toan lại ùa về với lão ngư có thâm niên 54 năm bám biển bởi sản phẩm thu được chỉ là hơn 4 tạ cá tạp cùng vài chục kg tôm, mực và bạch tuộc. “Chuyến đi này chắc không đủ chi phí rồi” - ông Lưa chỉ xuống khoang tàu trầm giọng nói. Với gần chục miệng ăn, lại phải lo cho 2 người con còn đi học, nên chuyến ra khơi kế tiếp, gia đình ông Lưa chắc chắn sẽ phải chạy vạy vay mượn để có tiền cho tàu “ăn dầu”, mua đá cây và thực phẩm. “Mỗi chuyến đi biển thường kéo dài 3 - 4 ngày. Tiền dầu, tiền đá cây, tiền thực phẩm ngót nghét 6 triệu đồng. Vậy mà chuyến vừa rồi chắc chỉ thu được hơn 5 triệu bạc!”, ông Lưa buồn rầu nói.

Vợ chồng anh Nguyễn Văn Thịnh (41 tuổi) và chị Nguyễn Thị Lệ Xuân, làm nghề lưới hai ở Hòn Rớ, xã Phước Đồng (Nha Trang) cũng có chung nỗi buồn đó. Chị Xuân tâm sự: “Cả nhà có 5 miệng ăn, 2 đứa con đang đi học, tất cả đều trông vào chiếc tàu 24CV của gia đình. Vậy mà những năm gần đây, việc đánh bắt chẳng được bao, khiến cuộc sống gia đình tôi đã khó khăn càng khó khăn hơn. Không đủ trang trải cho các con ăn học, tôi phải chạy đôn, chạy đáo vay tiền của bà con, họ hàng. Vất vả là thế, khổ là thế nhưng không đi biển thì chẳng biết làm nghề gì khác”.

Nhiều người cho rằng, do có quá nhiều tàu thuyền với nhiều loại ngư cụ đánh bắt gần bờ khiến sinh vật biển không kịp sinh sôi, phát triển. “Một số tàu công suất khoảng 600CV sử dụng giã cào dài hàng trăm mét càn quét vùng ven bờ. Cá, tôm, cua, ốc lớn nhỏ đều bị bắt hết, không con nào thoát”, một ngư dân nói.

Bạch tuộc là loài sống dưới đáy biển nhưng vẫn không thể thoát khỏi lưới giã cào.

Nguồn hải sản gần bờ cạn kiệt nên nhiều tàu thuyền của ngư dân phải “đánh liều” đi khơi xa với hy vọng cải thiện về sản lượng. Theo đó, chi phí mỗi chuyến đi biển cũng nhiều hơn. “Việc đi đến những vùng biển xa luôn tiềm ẩn nhiều nguy hiểm, khó lường. Tàu thuyền của chúng tôi có công suất nhỏ, vốn không cho phép đi ra xa, nhưng vì không đánh được ở gần bờ nên chúng tôi phải đánh cược với biển”, ông Lưa nói.

Chưa kiểm soát được

Lý giải về việc nguồn lợi hải sản ven bờ đang bị cạn kiệt, ông Võ Khắc Én - Trưởng phòng Quản lý khai thác nguồn lợi và môi trường thủy sản (Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh) cho rằng: “Trước kia, số lượng tàu thuyền đánh bắt ít nên cá có đủ thời gian sinh sản, sinh trưởng. Còn hiện nay, số lượng tàu thuyền đánh bắt gần bờ lớn, nhiều ngư cụ, cường lực khai thác lớn nên nguồn lợi bị cạn kiệt, trong khi tỉnh lại chưa có cơ quan chuyên trách để lo vấn đề này”.

Ông Én cho biết, hiện nay, toàn tỉnh có 9.780 tàu thuyền các loại, trong đó, số tàu có công suất từ 90CV trở lên chỉ có 1.080 chiếc. Riêng số tàu đánh bắt gần bờ có công suất nhỏ hơn 20CV chiếm hơn 50%. Theo ông Én, những tàu từ 90CV trở lên mới có khả năng đánh bắt khơi xa. Còn những tàu thuyền công suất nhỏ chỉ có thể đánh vùng lộng và vùng ven bờ. Số này đa số của hộ nghèo, không có điều kiện trang bị vật dụng cần thiết để ra khơi xa. “Chúng tôi đã giao cho địa phương quản lý những tàu dưới 20CV. Ngư dân không được đóng tàu có công suất dưới 20CV. Ai cố tình đóng mới tàu loại này, chúng tôi sẽ xử phạt. Hy vọng, với cách làm này, chúng tôi sẽ hạn chế được đội tàu này. Nhưng việc này liên quan đến an sinh xã hội nên phải làm từ từ” - ông Én nói.

Ông Én cũng cho biết: “Hiện Chi cục không có tàu để đi kiểm tra vấn đề này; đơn vị chỉ tập trung tuyên truyền cho ngư dân, còn người dân đánh bắt thế nào thì không kiểm soát được. Chúng tôi đã đề nghị thành lập lực lượng kiểm ngư chuyên sâu về việc này nhưng đến nay chưa có kết quả. Khả năng đến năm 2014, sẽ có Chi cục Kiểm ngư vùng. Khi đó, sẽ có đội tàu giám sát, kiểm tra việc đánh bắt hải sản của ngư dân”.

Cần thay đổi nhận thức về bảo tồn

Cá khoang cổ nemo - một trong những loài cá cảnh quý ở quần đảo Trường Sa đang được bảo tồn nguồn gen tại Viện Hải dương học (Nha Trang).

Phó Giáo sư - Tiến sĩ Võ Sĩ Tuấn - Phó Viện trưởng Viện Hải dương học (Nha Trang) cho biết: Theo đánh giá của Chương trình môi trường Liên hợp quốc, việc khai thác quá mức nguồn lợi thủy sản đang được coi là một trong 3 vấn đề môi trường nghiêm trọng nhất của biển Đông hiện nay. Việt Nam không nằm ngoài đánh giá chung này. Lý giải về nguyên nhân, Phó Giáo sư - Tiến sĩ Võ Sĩ Tuấn khẳng định, việc tuân thủ pháp luật của ngư dân Việt Nam còn yếu, dẫn đến việc khai thác thủy hải sản quá mức như hiện nay. Bên cạnh đó là tình trạng khai thác hủy diệt như sử dụng thuốc nổ, các chất gây mê (xyanua) để bắt cá sống, cá cảnh… khiến nhiều đối tượng thủy hải sản bị đe dọa nghiêm trọng. “Trong sách đỏ Việt Nam hiện có rất nhiều loài ở mức độ rất nguy cấp, nguy cấp và sẽ nguy cấp. Chẳng hạn, bò biển là loài quý hiếm, bị đe dọa trên toàn cầu nhưng ở nước ta vẫn bị săn bắt lén lút. Ngoài ra, còn rất nhiều loài như ốc tù và, ốc xà cừ, ốc đụn… thuộc dạng rất nguy cấp và nguy cấp” - Phó Giáo sư - Tiến sĩ Võ Sĩ Tuấn nói.

Trò chuyện với Phó giáo sư - Tiến sĩ Võ Sĩ Tuấn, chúng tôi nhận thấy, để hạn chế tình trạng này, bên cạnh việc cần có chế tài đối với những hành vi khai thác thủy hải sản theo kiểu tận diệt, nên xây dựng nhiều khu bảo tồn biển và quản lý có hiệu quả. Ngoài ra, cần xây dựng các mô hình có sự tham gia của các thành phần khác nhau. “Quan trọng nhất là chúng ta chưa hiểu rõ về tài nguyên đa dạng sinh học biển. Rất nhiều nhà quản lý cho rằng, khai thác với bảo tồn là đối nghịch nhau, nhưng thực ra không phải. Việc khai thác hợp lý sẽ giúp bảo tồn. Đừng lấy lý do tại người dân nghèo. Nếu cứ khai thác như hiện nay thì sẽ còn nghèo nữa. Không thể vì nghèo mà tàn phá môi trường, nguồn lợi. Hiện nay, mình đang lấy nghèo đối nghịch với bảo tồn, phát triển. Tôi cho rằng, nếu không thay đổi nhận thức thì không làm bảo tồn được, mà càng khai thác theo kiểu tận diệt thì càng nghèo hơn” - Phó giáo sư - Tiến sĩ Võ Sĩ Tuấn khẳng định.

Để bảo tồn một số nguồn gen, sinh vật biển quý hiếm, các nhà khoa học ở Viện Hải dương học (Nha Trang) đã có những công trình khoa học để bảo tồn những nguồn gen này. Một số đối tượng đã được sinh sản nhân tạo thành công tại đây như: cá mập, cá khoang cổ nemo, cá đuôi gai...

THÀNH LONG

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005