Bỏ nghề nuôi tôm bên dòng Thị Vải

Hơn bốn năm kể từ khi nổ ra vụ Vedan gây ô nhiễm, sông Thị Vải giờ chủ yếu phục vụ việc vận chuyển hàng hóa và khai thác cát. Ngày càng thưa dần hoạt động nuôi trồng thủy sản vốn nở rộ một thời...

Anh La Văn Lớn (phải) là một trong số ít người bám trụ được với nghề nuôi tôm công nghiệp ở vùng đất ô nhiễm do Vedan xả thải - Ảnh: Hà Mi

Bằng mắt thường có thể thấy nước sông Thị Vải đoạn qua các huyện Long Thành, Nhơn Trạch (Đồng Nai) đã không còn màu nâu đậm đáng sợ như trước đây. Nhưng các đùng tôm thì vẫn hoang vắng do người dân bỏ nghề vì đã nỗ lực thả tôm nhưng thất bại.

Còn vài người bám sông

Anh Đoàn Tấn Tài - từng nuôi tôm ở rạch Hàng Hố (ấp Tập Phước, xã Long Phước, huyện Long Thành) - cho biết: “Tôi thuê lại 1,3 ha đùng để nuôi tôm nhưng cứ thả khoảng 20 ngày là tôm chết. Nước rạch không đen như trước đây, được xử lý đàng hoàng nhưng tôm vẫn chết. Chẳng biết có phải giống hay đất trong đùng tôm đã ô nhiễm nặng. Tháng 10 năm nay tôi dẹp luôn”.

Cũng gần khu vực này, anh La Văn Lớn đang làm khoảng 4 ha để nuôi tôm công nghiệp. Anh bộc bạch: “Khu vực này các đùng tôm bị ô nhiễm đáy kéo dài, vì vậy thả tôm là chết. Trước dân đầu tư nuôi tôm khoảng 15 ha nay chỉ còn khoảng 5 ha. Nơi tôi nuôi có nguồn nước tốt hơn để cải tạo đáy nên tạm thời bám trụ được với nghề này”. Anh Lớn cho hay hầu hết người nuôi quảng canh, bán thâm canh nhận tiền bồi thường quay trở lại nuôi giờ cũng đều bỏ nghề vì đất còn ô nhiễm.

Ông Phan Văn Tài - chi hội trưởng Chi hội nông dân ấp 1A (xã Phước Thái, huyện Long Thành) - sống phía sau Nhà máy Vedan, là người đã nhiều năm gắn bó với nông dân và cũng là người kêu ca chuyện ô nhiễm một thời ở Vedan. Ông kể từ khi lĩnh tiền Vedan xong có người quay trở lại đóng đáy làm đùng, nhưng chỉ vài tháng sau đã bán ghe, bán đáy do lỗ lã rồi lên bờ. Làm không có sản phẩm, bám sông riết mà thiếu cái ăn thì người ta đi làm công nhân cho ổn định hơn.

Ở đây hiện chỉ còn vài người bám sông, một số ít đi đào chem chép, rập cua để sống. Khu đất bạt ngàn sau Nhà máy Vedan từng sôi động với đùng đập giờ đã nhường đất cho một công ty vào san lấp để làm nhà máy sản xuất bêtông. Nói về dòng sông Thị Vải hiện nay, ông Tài nói: “Cứ khoảng một tuần, nửa tháng là nghe dân la làng về chuyện nước sông có đoạn đổi màu. Họ nói nước xả thải nhưng có biết nhà máy nào xả đâu”.

Ở huyện Nhơn Trạch, xã Phước An là nơi một thời nông dân ùn ùn kéo nhau đi nộp đơn đòi Vedan bồi thường. Ông Lê Văn Tâm, ngụ ấp Bà Trường, xã này, cho hay dấu tích ô nhiễm vẫn còn đây đó ở vùng sông Thị Vải. “Có người lĩnh tiền bồi thường ô nhiễm về trả nợ rồi tản đi làm ăn, số đông không còn bám nghề sông nước. Có người về dành dụm đầu tư nuôi tôm, làm ghe đi đánh bắt nhưng đa số đều không thành công nên đã làm nghề khác, hoặc bỏ xứ mà đi” - ông Tâm nói.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Phước An Nguyễn Việt Lâm cho biết: “Sau vụ Vedan, người dân thả tôm nhưng nuôi hoài không được. Một số người lĩnh tiền bồi thường xong thì trả nợ rồi tìm cách đi làm ăn ở nơi khác”.

Trao đổi về những trăn trở của nông dân bị thiệt hại sau khi trở lại với nghề nuôi trồng thủy sản, ông Trần Văn Quang - phó chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Đồng Nai - nói: “Tôi xuống cơ sở thấy nước sông đã trong hơn. Sông có cá, có cua, có chem chép... Nhưng sự thật là người nuôi tôm lấy nước vào đùng nuôi thì tôm vẫn chết nên tỏ ý nghi ngờ có chất gì đó thải ra sông mà chưa biết được”.

Nông dân Nguyễn Lam Sơn, người đầu tiên kiện Vedan, vẫn sống với nghề nuôi tôm tự nhiên - Ảnh: Hà Mi

Nông dân đầu tiên kiện Vedan

Hơn hai năm trước, trong lúc vụ việc Vedan đang nhùng nhằng thì bất ngờ nông dân Nguyễn Lam Sơn (ấp Bà Trường, xã Phước An, huyện Nhơn Trạch) vác đơn đi kiện. Anh mang một lý lẽ duy nhất: kiện để mọi người thấy rằng người dân thấp cổ bé họng vẫn khát khao công lý.

Trưa 30-7-2010, thoát khỏi cảnh lấm lem bùn đất, anh Sơn vào Tòa án huyện Long Thành nộp đơn khởi kiện dưới sự trợ giúp pháp lý miễn phí của tiến sĩ luật Nguyễn Vân Nam. Anh trở thành nông dân đầu tiên trong số hàng ngàn nông dân ở ba tỉnh thành (Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, TP.HCM) kiện Vedan và lần đầu tiên được tòa thụ lý khi kèm theo các chứng cứ và yêu cầu của mình về mức đòi bồi thường. Hàng ngàn nông dân phấn chấn trước hành động của anh Sơn, UBND tỉnh Đồng Nai cũng ra một văn bản yêu cầu các luật gia, luật sư trợ giúp pháp lý cho hàng ngàn nông dân trong cuộc chiến pháp lý với Vedan.

“Lúc ấy tôi đã thẳng thắn với tòa án không rút đơn và cùng với luật sư Nguyễn Vân Nam đeo đuổi vụ kiện để đấu lý với kẻ mạnh. Nhưng rồi chính quyền và cha tôi đã vận động hãy vì hàng ngàn nông dân của huyện nên tôi rút đơn” - anh Sơn thổ lộ.

Anh Sơn cho biết qua hai lần anh nhận được tiền bồi thường gần 170 triệu đồng cho hơn 10 năm bị thiệt hại vì ô nhiễm. Số tiền này anh trả nợ, sửa được căn nhà nhưng cũng không thấm tháp vào đâu so với thiệt hại mà anh đã đầu tư vào các đùng tôm để rồi trở thành một trong hàng ngàn nạn nhân gánh chịu từ nguồn nước đen ô nhiễm do Vedan thải ra...

Vẫn dáng vẻ cặm cụi ngày nào, anh Sơn với chiếc xe đạp đèo theo các vật dụng hướng về các đùng tôm ở con rạch Ông Trúc, ấp Bà Trường, mà hơn chục năm qua anh bám trụ để nuôi sống cả gia đình. Vừa chạy xe anh vừa chỉ tay vào các đùng tôm trống hoác ven đường: “Có người quay lại nuôi tôm thất bại nên bỏ trống đấy”. Anh Sơn nói sở dĩ anh bám được vùng này vì cái nghề lấy nước tự nhiên, nuôi tôm quảng canh quen rồi nên buông ra chẳng biết sống bằng gì. Đứng trên đùng tôm lấy nước, anh chỉ vào họng cống: “Làm nghề này bấp bênh như chơi vé số. Tôi cứ cầm cự sống qua ngày vậy thôi. Chỉ mong sao nước sông Thị Vải càng trở nên sạch hơn để dân được nhờ...”.

Diễn biến vụ Vedan

● Ngày 13-8-2008, Cục Cảnh sát môi trường và đoàn kiểm tra liên ngành thuộc Bộ Tài nguyên - môi trường kiểm tra, bắt quả tang Công ty cổ phần hữu hạn Vedan VN (đóng tại huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai) đấu nối hệ thống đường ống thoát nước để xả nước thải từ các bồn, bể chứa dịch sau lên men chưa qua xử lý ra sông Thị Vải.

● Tháng 10-2008, Bộ Tài nguyên - môi trường xử phạt Vedan trên 267 triệu đồng về các nội dung vi phạm bảo vệ môi trường.

● Tháng 11-2009, Vedan bị truy thu phí bảo vệ môi trường hơn 127 tỉ đồng.

● Tháng 7-2010, hàng ngàn nông dân các tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu và TP.HCM quyết tâm kiện Vedan ra tòa khiến các cơ quan trung ương vào cuộc.

● Đầu năm 2011, Vedan chấp nhận bồi thường 100% thiệt hại theo yêu cầu cho người bị thiệt hại ở Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu và TP.HCM với số tiền gần 220 tỉ đồng. Trong đó nông dân Đồng Nai nhận gần 120 tỉ đồng, Bà Rịa - Vũng Tàu nhận hơn 53,6 tỉ đồng, TP.HCM nhận hơn 45,7 tỉ đồng.

HÀ MI

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005