Nam Định: Khai thác bền vững nguồn ngao giống tự nhiên ở Vườn Quốc gia Xuân Thuỷ

Vườn Quốc gia Xuân Thuỷ bên cạnh giá trị là Khu Ramsar đầu tiên của Đông Nam Á còn là nguồn sinh kế trù phú của hàng chục vạn cư dân đang sinh sống tại 5 xã vùng đệm của huyện Giao Thuỷ (Nam Định).

Vào thời gian từ tháng 5 đến tháng 7, vùng ngập nước ở cửa sông Hồng thuộc Vườn Quốc gia Xuân Thuỷ xuất hiện nguồn ngao giống tự nhiên với quy mô tương đối lớn. Nhân dân địa phương đã tranh thủ khai thác ngao giống để cung ứng cho các khu nuôi trồng quảng canh trong huyện và một số tỉnh lân cận, đem lại nguồn lợi hàng tỷ đồng mỗi năm. Vào thời vụ cao điểm có tới hàng nghìn người và hàng trăm phương tiện thuyền bè lớn nhỏ tham gia khai thác. Năm 2005, thời điểm chưa được quản lý, người dân địa phương đã khai thác được 35 - 45 tấn ngao tổng hợp, thu 5 - 6 tỷ đồng. Tuy nhiên, với phương thức khai thác tùy tiện, có tính tận thu như cào, vét, lưới, chuyển đổi dòng chảy… một số người lợi dụng việc vào vườn để khai thác ngao, thủy sản đã săn bắn, bẫy, lưới chim phá hoại an toàn sinh thái Vườn Quốc gia. Việc khai thác thiếu kiểm soát không chỉ khiến nguồn ngao giống tự nhiên cạn kiệt, mà còn tạo nguy cơ đối với toàn bộ khu vực Vườn Quốc gia Xuân Thuỷ, đe doạ nơi cư trú của những loài chim quý hiếm.

Hoạt động khai thác Ngao giống của người dân địa phương.

Trước tình hình trên, sau khi được Bộ NN và PTNT thẩm định và được UBND tỉnh phê duyệt từ năm 2006, Ban Quản lý Vườn Quốc gia Xuân Thuỷ đã phối hợp với hai xã Giao An và Giao Thiện triển khai Đề án “Khai thác sử dụng khôn khéo và bền vững nguồn ngao giống tự nhiên trên vùng đất ngập nước ở cửa sông Hồng” với mục tiêu kết hợp hài hoà giữa yêu cầu bảo tồn và phát triển, đồng thời thực hiện tốt khuyến cáo của Công ước Ramsar và tiêu chí của Khu dự trữ sinh quyển thế giới là tạo môi trường lành mạnh có sự chung sống hài hoà giữa con người và thiên nhiên. Theo đề án, người dân địa phương chỉ được phép khai thác ngao giống tự nhiên trong thời gian từ tháng 5 đến tháng 7 trên vùng đất ngập nước ở khu vực cửa sông Hồng thuộc Vườn Quốc gia Xuân Thuỷ. Vùng này là phần đất nổi khi triều kiệt của Cồn Ngạn, Cồn Lu và Cồn Xanh, có diện tích 700 ha trong tổng diện tích trên 7.000 ha của Vườn Quốc gia Xuân Thuỷ. Các hộ thuê khoán mặt nước để khai thác ngao giống phải nộp phí và các khoản đóng góp khác. Người dân vào khai thác ngao giống chỉ được dùng những phương tiện và công cụ thủ công, có thể dựng lều lán để cư ngụ trong mùa khai thác, hết mùa phải dỡ bỏ để bàn giao nguyên trạng mặt bằng khu vực đất ngập nước cho Ban Quản lý Vườn Quốc gia Xuân Thuỷ. Số người khai thác ngao giống lúc cao điểm bình quân không quá 2 người/ha. Đề án cũng nghiêm cấm các hoạt động khai thác mang tính huỷ diệt như dùng xung điện, thuốc nổ, hoá chất; nghiêm cấm các hoạt động làm thay đổi cảnh quan môi trường như đào đắp làm thay đổi dòng chảy tự nhiên; nghiêm cấm chặt phá cây, săn bẫy chim và các loài động vật hoang dã. Hoạt động khai thác có sự tham gia quản lý của các bên liên quan ở địa phương. Ban Quản lý Vườn Quốc gia Xuân Thuỷ phối hợp chặt chẽ với UBND huyện Giao Thuỷ, ngành thuỷ sản và các đơn vị hữu quan, đôn đốc giám sát việc thực hiện đề án và các quy định hiện hành để đạt hiệu quả tốt nhất.

Bên cạnh việc thực hiện các chế tài bảo vệ vườn, công tác tuyên truyền, vận động được xác định là yếu tố quan trọng để thay đổi nhận thức, hành vi của người dân địa phương về mục tiêu bảo tồn thiên nhiên ở khu vực Ramsar Xuân Thuỷ. Ông Lê Văn Thuận, xã Giao Thiện, một cư dân đang tham gia khai thác ngao giống tại Vườn Quốc gia Xuân Thuỷ cho biết: Do được tuyên truyền, đến nay hầu hết các hộ dân đều hiểu rõ, có ý thức trong việc bảo vệ Vườn Quốc gia. UBND xã và lực lượng Bộ đội Biên phòng tham gia quản lý giám sát nên hiệu quả hơn. Nhưng quan trọng nhất là trong đề án đã xây dựng cơ cấu, đảm bảo quyền lợi công bằng trong cộng đồng khai thác ngao. Đặc biệt, Ban Quản lý Vườn Quốc gia đã triển khai việc đưa các nghề, sinh kế hỗ trợ cư dân địa phương trong thời gian không được khai thác nên người dân đều đồng tình, ủng hộ!

Từ khi được triển khai đến nay, đề án đã đem nguồn thu cho ngân sách địa phương gần 3 tỷ đồng. Việc khai thác ngao giống và các nguồn lợi thủy sản khác đã đi vào nề nếp, không tác động đến mục tiêu bảo tồn chim di trú (chủ yếu vào mùa đông) của Vườn Quốc gia Xuân Thuỷ, vì hoạt động khai thác ngao giống chỉ diễn ra vào mùa hè. Hơn nữa, nguồn lợi thuỷ sản nói chung và nguồn ngao giống tự nhiên nói riêng trên thực tế là nguồn có khả năng tự phục hồi cao, nếu không khai thác sẽ gây lãng phí. Trong thời gian tới, Vườn Quốc gia Xuân Thủy sẽ triển khai đề án đến các hộ dân và toàn bộ diện tích khai thác ngao giống, khai thác nguồn lợi thủy sản, nâng cao hơn nữa hiệu quả khai thác gắn với bảo vệ tài nguyên, sinh thái Vườn Quốc gia Xuân Thủy.

Hoàng Long

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005