Quảng Ngãi trầm lắng nghề nuôi tôm- Kỳ 3: Bao giờ tôm lại lên ngôi?

Xây dựng các dự án nuôi tôm trong tỉnh là nhằm hướng đến cách nuôi tôm bền vững trên vùng cát lẫn vùng triều. Thế rồi, dự án "chết yểu", người nuôi tôm trong vùng dự án lẫn ngoài vùng đều rơi vào cảnh bế tắc không lối thoát.

Chương trình Phát triển nuôi trồng thủy sản (NTTS) giai đoạn 1999 -2010 (gọi tắt là Chương trình 224) và Nghị quyết số 09/2000/NQ-CP của Chính phủ ban hành ngày 15/6/2000 về một số chủ trương, chính sách chuyển dịch cơ cấu và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp cho nông dân là đòn bẩy cho hoạt động NTTS trên toàn quốc nói chung và Quảng Ngãi nói riêng. Từ năm 2000, Quảng Ngãi bắt đầu đầu tư xây dựng các dự án nuôi tôm nhưng rồi qua hơn 10 năm các dự án không phát huy tác dụng mà lại dần "xếp xó". Nghề nuôi tôm trong tỉnh đang rơi vào cảnh bế tắc.

Dự án "chết" dần

Cánh đồng nuôi tôm ven biển thuộc thôn Thạch Thang xã Đức Phong (Mộ Đức) từng có "bàn tay" của ngành chức năng triển khai dự án nuôi tôm trên cát, nhằm hướng dẫn kỹ thuật nuôi trồng cho bà con. Nhưng giờ, vùng nuôi tôm này chẳng khác gì những cánh đồng nuôi tôm tự phát. Hệ thống kênh mương được xây dựng áp mái bê tông bị xóa bằng bởi lớp đất cát, bao ni lông, cỏ mọc um tùm... Hồ xử lý nước thải trơ đáy. Hợp tác xã nuôi trồng thủy sản Đức Phong được thành lập theo dự án giờ đã tan rã. Nông dân đang "gồng mình" chống chọi với nạn dịch bệnh ở tôm xảy ra liên tiếp trong nhiều năm qua. Đang sửa lại ống tháo nước từ hồ tôm bị dịch ra biển, ông Hồ Văn Tân dừng tay cho hay: "Ngày trước, đồng này cũng có hệ thống xử lý nước thải. Nhưng chỉ xử lý được vài vụ là kênh đã hỏng. Giờ thì cứ thải ra phía biển, chứ biết thải đâu".

Hệ thống kênh mương ở dự án nuôi tôm Đức Phong giờ đã bị đất cát bồi lấp.

Đi trên cánh đồng tôm trong chiều tà, thấy ở các hồ tôm trơ đáy, lộ rõ ống dẫn nước kéo dài ra phía biển. Có nơi, hồ tôm bị dịch bệnh, người nuôi súc hồ xả nước theo đường ống nhựa ra biển. Ở cách đó không xa có vài người nuôi tôm lại quay máy đưa nước từ biển vào hồ. Ông Nguyễn Ngọc Tần - người nuôi tôm trên đồng, thấy thế phân bua: "Ngày đầu triển khai dự án nuôi tôm, Hợp tác xã quy định hộ có diện tích nuôi tôm phải nộp phí. Mỗi mét vuông nộp 20.000 đồng/năm/2 vụ để duy trì, tu sửa hệ thống kênh mương, hệ thống điện quạt nước. Nhà có 4.000m2, tính ra cũng bộn tiền nhưng mình cũng chẳng câu nệ gì, vì nghĩ đến chuyện nuôi tôm có lãi. Nào ngờ chỉ nuôi được vài vụ thì đến năm 2004, hệ thống xử lý nước thải xuống cấp hoàn toàn. Hộ nuôi tôm không biết xả nước thải đi đâu. Những hộ có hồ dọc mé biển đành thải ra biển. Những hộ có hồ nuôi bên trong đành xả đại xuống mương bốc mùi hôi thối. Môi trường không đảm bảo làm sao không ảnh hưởng đến nghề nuôi tôm cho được.

Trao đổi vấn đề này, ông Đinh Văn Bé - Phó Chủ tịch UBND xã Đức Phong, thừa nhận: Dự án vô tác dụng không phải bây giờ mà cách đây cũng 6-7 năm nay. Lúc đầu, dự án nuôi tôm trên cát được triển khai ở cánh đồng nuôi tôm thôn Thạch Thang, gồm có các hệ thống điện, hệ thống xử lý nước thải (gồm có kênh mương với chiều dài 2km, rộng 1m; 4 hồ xử lý nước thải. Mỗi hồ rộng 5.000m2). Các hệ thống này bao bọc khoảng 25 ha diện tích hồ nuôi tôm. Theo đó, xã đã thành lập 1 HTX nuôi trồng thủy sản để làm cầu nối hướng dẫn kỹ thuật, cung cấp nguồn giống, thức ăn cho tôm và tìm hướng đầu ra sản phẩm cho người nuôi tôm. Thế nhưng, hợp tác xã có sinh mà không có dưỡng nên sống "thoi thói" rồi "chết yểu". Kể từ đó, bà con nuôi tôm mạnh ai nấy nuôi. "Nuôi tôm chết hoài mà chẳng biết hỏi ai. Từ con giống, kỹ thuật xử lý ao hồ, con tôm bị dịch bệnh đến việc đầu ra sản phẩm đều tự liên hệ xử lý. Ông Hồ Văn Tân bức xúc nói.

Năm 2003, từ nguồn ngân sách của tỉnh hơn 4 tỷ đồng huyện Bình Sơn đã xây dựng dự án nuôi tôm chuyên canh trên đồng Đá Bia ở thôn Tân Mỹ, xã Bình Chánh với quy mô lớn. Đến năm 2007, dự án được đưa vào sử dụng. Tuy vậy, mới qua 2 năm nuôi tôm thì các hạng mục đã xuống cấp trầm trọng. Ông Nguyễn Văn Hưng - Chủ nhiệm HTX nuôi trồng thủy sản xã Bình Chánh, cho biết: "Các hệ thống cống lấy, thoát nước đều bị rò rỉ, xuống cấp, thân đê dễ bị vỡ khi mùa mưa về; trạm biến áp bị cháy; hồ xử lý nước thải nội đồng không hiệu quả, bà con đã sang bằng nên trong hai năm trở lại đây người nuôi tôm trở lại với thời kỳ nuôi tôm quản canh, đối mặt với sự may rủi. Còn HTX thì hoạt động "thoi thóp" cầm chừng".

Theo thống kê của ngành nông nghiệp, giai đoạn 1999 - 2010, toàn tỉnh có khoảng 6 dự án nuôi tôm vùng triều lẫn vùng cát. Bên cạnh đó tỉnh còn đầu tư 4 trại sản xuất, cung ứng giống và hai dự án xử lý nước thải ở cánh đồng tôm Đức Phong và Đức Minh (Mộ Đức). Nhưng các dự án giờ đang hoạt động "thoi thóp", có dự án không thực hiện được. Tính ra đến bạc tỷ đã ném xuống nước mà chẳng ai rà soát xem hiệu quả của việc đầu tư đến đâu?

Bao giờ được như xưa?

Trong những cuộc trò chuyện cùng bà con ở các cánh đồng tôm, chúng tôi bắt gặp ở họ niềm khao khát và cả sự kỳ vọng đến một ngày con tôm trở lại như xưa. Ông Nguyễn Phú Quang, thôn Tân Mỹ xã Bình Chánh (Bình Sơn), xuýt xoa nói: "Hồi đó, cứ thả mẻ tôm giống xuống là thế nào cũng hốt bạc. Nhà có 1,8 ha hồ nuôi, cứ sau 3 tháng là thu được 10 tấn tôm, lãi trên 100 triệu đồng. Giờ thì chuyện đó chỉ còn trong mơ".

Niềm vui mùa thu hoạch tôm cách đây 7 năm về trước. Ảnh: T.L

"Người hùng" Hồ Văn Tân nuôi tôm ở Đức Phong (Mộ Đức) cũng đành "chào thua". Ông bảo: "Khó lắm, thời đó đã qua rồi. Hồi đó nuôi tôm thu hàng trăm triệu, giờ thì lỗ đến bạc tỷ rồi".

Đã có một thời con tôm đem lại cuộc sống ấm no cho dân vùng bãi ngang ven biển Quảng Ngãi. Diện mạo vùng quê cũng khởi sắc, nhà cửa, đường làng ngõ xóm được xây dựng bê tông. Cũng chính con tôm đã thỏa lòng mơ ước của lớp trẻ vùng bãi ngang nghèo khó. Bởi nhờ có con tôm mà cha mẹ của các em đã có điều kiện cho con đến các giảng đường đại học, cao đẳng. Nhưng rồi môi trường nuôi tôm bị ô nhiễm, con tôm bị dịch bệnh dẫn đến hàng trăm hộ thua lỗ. Những mong ước về một thời nuôi tôm thuận lợi ngày càng xa vời.

***

Đã hơn 10 năm trôi qua, nghề nuôi tôm ở Quảng Ngãi thật thăng trầm. Ngành chức năng cùng chính quyền địa phương cần có biện pháp khắc phục hữu hiệu để cho dân phát triển nghề nuôi trồng, góp phần làm thay đổi cuộc sống của người dân ở vùng đất nước mặn.

MAI HẠ

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005