Làm sao để hết nạn “nghêu tặc”?

Thời gian gần đây, nạn “nghêu tặc” lại rộ lên ở một vài nơi. Nghiêm trọng và khó hiểu hơn, khi chính những người chủ của các sân nghêu lại đi “cướp” nghêu của chính mình.

Con nghêu từng mang lại nguồn thu đáng kể, góp phần xóa nghèo tại nhiều xã vùng biển. Nhưng cũng chính con nghêu đã làm xáo động, gây xung đột, mâu thuẫn ở những vùng biển vốn dĩ hiền hòa, thân thiện. Lỗi không phải ở con nghêu, mà do những yếu kém của chính con người.

Nghêu - nơi nào cũng có

Nghêu là loại đặc sản mà thiên nhiên đã ban tặng cho người dân vùng biển Tây Nam Bộ, kéo dài từ Cần Giờ (TPHCM) cho đến tận mũi Cà Mau - những nơi mà nước biển luôn đậm phù sa, nhiều phiêu sinh vật. Hầu như tỉnh ven biển nào cũng có những “mỏ” nghêu - nơi sản sinh ra nghêu giống - như các bãi nghêu Cần Thạnh (Cần Giờ); Gò Công, Tân Phú Đông (Tiền Giang); Thạnh Phong (Bến Tre); Cồn Ngang (Trà Vinh); Gành Hào (Bạc Liêu); Ngọc Hiển (Cà Mau)...

Nghêu vốn là loại hải sản bình dân, là thức ăn thông dụng cho người dân nghèo miền biển (hoặc nông dân) các tỉnh miền Tây Nam Bộ. Vào đầu thập niên 90, một vài doanh nghiệp ở Tiền Giang, Bến Tre đã thử đông lạnh thịt nghêu luộc đem chào hàng ở nước ngoài. Sau qua trình tiếp thị vất vả, mặt hàng nghêu đã “chen chân” vào được thị trường châu Á, rồi châu Âu, nhờ giá trị dinh dưỡng có trong thịt nghêu. Nhiều hãng sản xuất thực phẩm ở nước ngoài đã chọn thịt nghêu thay thế cho các nguồn đạm khác.

Chẳng hạn ở Hàn Quốc người ta đã nhập thịt nghêu về làm kim chi, thay thế cho các loại tôm được nhập từ Trung Quốc. Giá xuất khẩu nghêu ngày càng tăng, nhất là sau khi con nghêu Việt Nam được Hội đồng biển Quốc tế (Marine Stewardship Council – MSC) chứng nhận tiêu chuẩn MSC là sản phẩm sinh thái đạt chất lượng toàn cầu. Giá nghêu nguyên liệu trong nước cũng theo đó tăng dần, từ khoảng trên dưới 500 đồng/kg vào đầu thập niên 90, nay đã tăng hơn 20 lần, trên 10.000 đồng/kg. Con nghêu có giá đã giúp cho bà con ở những vùng biển miền Tây trở nên khấm khá. Nhiều doanh nghiệp đã ăn nên làm ra nhờ mặt hàng nghêu.

Niềm vui sau ngày thu hoạch nghêu. Ảnh: C.T.V

“Nghêu tặc” - chỗ có chỗ không

Trong những ngày tháng 7 vừa qua đã xảy ra nhiều vụ “nghêu tặc” gây xôn xao dư luận ở Tiền Giang, Bến Tre. Tại xã Thạnh Phong (huyện Thạnh Phú), hàng trăm người - trong đó có cả xã viên của HTX Thủy sản Thạnh Phong - đã ngang nhiên bắt nghêu của HTX, bất chấp sự ngăn cản, bảo vệ của những người có trách nhiệm.

Trong khi đó, tại bãi nghêu giống Cồn Cống (xã Phú Tân, huyện Tân Phú Đông, Tiền Giang), hàng chục đối tượng đã sử dụng cả ghe máy bắt trói lực lượng bảo vệ, cướp lượng lớn nghêu giống, ước tính giá trị lên đến hàng trăm triệu đồng. Nạn “cướp nghêu”, đặc biệt là nghêu giống xảy ra do giá trị của nghêu giống quá cao, lên đến hàng chục triệu đồng/kg.

Nạn “nghêu tặc” hoành hành còn có nguyên nhân do thương lái từ xa tới chào giá mua nghêu giống cao ngất ngưỡng, đánh động lòng tham của cả những xã viên của HTX đang quản lý nguồn nghêu giống. Nạn “cướp nghêu” vì vậy thường hay xuất hiện ở những “mỏ nghêu”, nơi được thiên nhiên ưu đãi hàng năm luôn xuất hiện nghêu giống với sản lượng lớn. Có những nơi nạn “nghêu tặc” hầu như năm nào cũng xuất hiện, như ở Thạnh Phong (Thạnh Phú, Bến Tre). Câu chuyện “nghêu tặc” đang là nỗi lo, chưa có cách khắc phục đối với một số nơi.

Làm sao để hết “nghêu tặc”?

Dọc theo bờ biển các tỉnh miền Tây có khoảng 20.000 hécta bãi bồi có thể nuôi nghêu. Thế nhưng, các “mỏ” nghêu giống thì chỉ có thể đếm được trên đầu ngón tay. Để diện tích nuôi nghêu thương phẩm đạt sản lượng cao, có hiệu quả, các chủ ruộng nghêu không thể chỉ trông chờ vào nguồn nghêu giống tự nhiên, mà phải bổ sung nghêu giống từ các “mỏ” nghêu. Vì vậy mà xảy ra tình trạng tranh mua tranh bán, đẩy giá nghêu giống lên rất cao.

Tình trạng này cũng giống như con cá tra giống tự nhiên trước đây khi chưa cho sinh sản nhân tạo được. Có điều lạ là nếu như con cá tra đã sinh sản nhân tạo, giải quyết được chuyện con giống từ hàng chục năm qua, thì cho tới nay con nghêu giống vẫn lệ thuộc vào tự nhiên. Mới đây, một doanh nghiệp ở Bạc Liêu đã thành công trong việc cho nghêu sinh sản nhân tạo.

Có thể rồi đây nghề nuôi nghêu sẽ chủ động được nghêu giống. Đến lúc ấy, giá nghêu giống sẽ không còn lý do để cao ngất ngưỡng như hiện nay, sản lượng nghêu thương phẩm cũng sẽ tăng cao nhờ nghêu giống dồi dào. Đến lúc ấy, nạn “nghêu tặc” cũng sẽ mất đi động lực để tồn tại.

Chuyện giải quyết được nguồn nghêu giống có thể sẽ còn mất nhiều thời gian. Trước mắt, để giải quyết nạn “nghêu tặc” ở các bãi nghêu giống, những địa phương hay xảy ra tình trạng này đã thấy rõ nguyên nhân và đang tìm biện pháp khắc phục. Sự mất lòng tin vào những người quản lý HTX, sự nghi kỵ trong nội bộ đã làm cho nhiều xã viên các HTX quay sang tiếp tay cho “nghêu tặc”, thay vì bảo vệ tài sản của tập thể và của cá nhân mình.

Việc thương lái mua bán bất hợp pháp nguồn tài nguyên này đã kích thích lòng tham của những người dân ít hiểu biết pháp luật. Xử lý tốt các vấn đề trên, nạn “nghêu tặc” sẽ ít có cơ hội bùng phát. Quan hệ hài hòa, sự chia sẻ trách nhiệm và lợi nhuận từ con nghêu ngày càng được củng cố, hợp lý sẽ là điều kiện đảm bảo cho tình trạng “nghêu tặc” không lập đi lập lại, không chỉ ở các bãi nghêu giống, mà còn ở các ruộng nghêu thương phẩm sau này.

Kỳ Quan

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005