“Lật kèo” hợp đồng mua bán cá tra

Tại ĐBSCL, nhiều hộ nông dân mặc dù đã ký hợp đồng tiêu thụ cá tra với các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu, nhưng đến khi thu hoạch vẫn bị DN “lật kèo” thông qua việc ép giá, ngưng mua và kéo dài thời hạn thanh toán.

Do không được tư vấn kỹ nên trong các hợp đồng tiêu thụ cá tra, nông dân luôn phải chịu các điều khoản bất lợi. Trong ảnh: thu hoạch cá tra tại An Giang - Ảnh: Đức Vịnh

Tình trạng này đang trở nên phổ biến, từ đó góp phần làm con cá tra càng trở nên khó tiêu thụ, giá sụt giảm thê thảm từ 29.000 đồng/kg xuống còn 24.000 đồng/kg, người nuôi càng thua lỗ nặng...

Ký hợp đồng rồi mất dạng

Tại An Giang, mới đây Công ty C.D. (Đồng Tháp) ký hợp đồng mua cá tra với nhiều nông dân, hẹn khoảng nửa tháng sau sẽ bắt cá. Thế nhưng khi thấy giá cá trên thị trường có dấu hiệu sụt giảm, DN này lần lữa không chịu mua. “Họ đến tận ao lấy mẫu thử đạt tiêu chuẩn rồi ký hợp đồng mua 80 tấn cá của tôi với giá 28.400 đồng/kg. Sau đó tự hạ giá xuống còn 26.500 đồng/kg. Tính ra thiệt gần 200 triệu đồng. Lúc đưa cá về nhà máy họ còn viện lý do này nọ để cấn trừ tiền đủ thứ” - ông Lạc Hồng Thắng, xã Phú Thạnh, huyện Phú Tân, bức xúc.

Tương tự, ngày 15-5 DN này ký hợp đồng tiêu thụ 210 tấn cá của ông Nguyễn Hữu Nguyên, huyện Châu Phú, giá 27.600 đồng/kg nhưng không chịu bắt cá. Gần cả tháng sau phải chuyển qua bán cho công ty khác, lúc giá thị trường chỉ còn 24.000 đồng/kg. “Công ty C.D. bảo cá bị nhiễm kháng sinh nên không mua. Trong khi đó mấy công ty khác thử thì không nhiễm. Phải chăng họ làm vậy để ép giá nông dân?” - ông Nguyên thắc mắc.

Ông Nguyên và gần chục hộ nuôi lân cận cho biết thêm cuối năm trước từng bán cá cho Công ty C.D., hợp đồng ghi rõ thời hạn thanh toán dứt điểm trong 30 ngày nhưng phải bốn tháng sau họ mới nhận đủ tiền. Trong khoảng thời gian đó bà con phải vay nóng, bán tài sản để trả nợ và lãi phạt của ngân hàng, cá lên giá nhưng không có tiền nuôi lại, đành bỏ ao không.

Gần đây, ngày 30-5 ông Phạm Văn Tắc, xã Phú Thành, huyện Phú Tân, bán 100 tấn cá cho Công ty V.N. trị giá 2,6 tỉ đồng. Theo hợp đồng, sau khi bắt cá DN sẽ ứng 20%, tương đương 522 triệu đồng, số còn lại thanh toán sau bảy ngày nhưng đến nay ông Tắc mới nhận vỏn vẹn 240 triệu đồng.

Theo hiệp hội thủy sản các tỉnh, chuyện DN mua cá và thanh toán tiền không đúng cam kết khá phổ biến.

Điều khoản lập lờ

Phân tích những bản hợp đồng mua bán cá tra, nhiều luật gia cho rằng do DN tự soạn sẵn, không hề có sự tham gia bàn bạc với bên bán. Nội dung thường khá sơ sài, thiếu quy định về quyền và nghĩa vụ các bên, trách nhiệm do vi phạm hợp đồng, phạt vi phạm hợp đồng. Một số điều khoản không rõ ràng, “chẳng hạn có hợp đồng không ghi thời điểm thanh toán cụ thể.

Còn lại hầu hết thường không có quy định bên mua phải đặt cọc, trả một khoản tiền trước nhằm đảm bảo việc thực hiện hợp đồng và có giá trị phạt khi không thực hiện hợp đồng. Do đó DN có thể lợi dụng để không mua cá, chậm trả tiền” - ông Lư Hỉ, phó chủ tịch Hội Luật gia An Giang, nhận định.

Ông Phan Ngọc Minh, giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh An Giang, dẫn chứng thêm ở điều khoản về quy cách phẩm chất của cá, trong các hợp đồng đều viết: “Tại thời điểm thu hoạch nếu bên A mua kiểm tra phát hiện cá có nhiễm kháng sinh, hóa chất cấm thì có quyền từ chối mua”, hay: “Trong quá trình chế biến (tại nhà máy) nếu phát hiện cá nhiễm bệnh, nhiễm ký sinh trùng thì bên mua sẽ tính tỉ lệ, quy ra khối lượng để trừ lại số cá bị bệnh”.

Theo ông Minh, DN có thể vin vào đấy để ép giá, cho là cá bệnh để cấn trừ tiền, gây thiệt hại cho bên bán. “Đáng lý ở khoản này phải quy định rõ: kết quả kiểm nghiệm, xác định tỉ lệ cá bệnh phải do một đơn vị độc lập thứ ba thực hiện. Như thế mới đảm bảo tính công bằng, khách quan” - ông Minh giải thích.

Theo hiệp hội thủy sản các tỉnh, dù biết hợp đồng mua bán do DN tự soạn thảo có điều khoản bất lợi nhưng nông dân vẫn chấp nhận đặt bút ký, bởi họ luôn có tâm lý miễn sao bán được cá. “Bà con luôn ở thế bị động cần bán cá, nếu đòi hỏi làm hợp đồng đúng theo luật thì chẳng DN nào mua” - ông Lê Chí Bình, phó chủ tịch Hiệp hội Nghề nuôi và chế biến thủy sản, phân tích.

Ông Dương Nghĩa Quốc - giám đốc Sở NN&PTNT kiêm chủ tịch Hiệp hội Thủy sản Đồng Tháp - cho biết UBND tỉnh Đồng Tháp từng giao hiệp hội lấy ý kiến soạn thảo rồi nhờ Sở Tư pháp thẩm định lại để đưa ra mẫu hợp đồng mua bán, hợp đồng liên kết nuôi cá tra giữa DN và nông dân.

Tuy nhiên sau đó các DN từ chối áp dụng, với lý do từng DN có hoạt động kinh doanh đặc thù. Theo ông Quốc, những hợp đồng do DN tự soạn ra hiện nay chưa phù hợp pháp luật. Do đó cơ quan chức năng, hiệp hội thủy sản mỗi tỉnh cần kiến nghị Sở Tư pháp thường xuyên kiểm tra thẩm định, yêu cầu DN phải chấn chỉnh để những hợp đồng mua bán đảm bảo tính công bằng, bảo vệ quyền lợi cho nông dân.

Khởi kiện khi DN vi phạm hợp đồng

Ông Phan Ngọc Minh cho biết hợp đồng mua bán cá tra là một dạng hợp đồng mua bán hàng hóa. Đối với những hợp đồng có ghi thời điểm bắt cá và thanh toán tiền cụ thể mà DN không thực hiện đúng như đã cam kết thì bị xem là vi phạm hợp đồng, nếu có cơ sở nông dân được quyền khởi kiện đòi DN bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng và tòa án sẵn sàng thụ lý. Ông Lư Hỉ cho rằng sau khi DN trả đủ tiền và thanh lý xong hợp đồng, nếu thấy bị thiệt hại thì bên bán vẫn có quyền khởi kiện, bởi theo điều 427 Bộ luật dân sự, thời hiệu khởi kiện yêu cầu tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng là hai năm kể từ ngày xảy ra vi phạm hợp đồng.

ĐỨC VỊNH

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005