Bi kịch thủ phủ tôm

Đã có lúc người ta ví von nuôi tôm sú ở ĐBSCL lãi như buôn ma túy. Các tỉnh đua nhau tăng diện tích nhưng chỉ qua đợt dịch có quá nhiều điều lạ lùng này, bức tranh về nơi vẫn được gọi là thủ phủ tôm chỉ toàn gam màu xám. Cận cảnh vùng tôm quá lắm nỗi xót xa.

Cuộc gặp gỡ các đại gia ngồi trên lưng hổ

Tôm chết hàng loạt mà không rõ nguyên nhân khiến nông dân ở miền đất vốn được xem có lối sống vô tư, hào phóng phải giật mình. Họp khẩn, bàn tán và hoang mang…

Đại gia, đại nợ, đại liều

Một thống kê mới đây công bố Sóc Trăng là tỉnh nghèo nhất miền Tây. Thống kê này lạ ở chỗ Sóc Trăng là tỉnh có diện tích tôm sú vào loại nhất nhì với số nông dân được gọi là đại gia cũng chưa bao giờ thiếu. Lạ nữa vì người ta vẫn thường gọi con tôm đối với miền Tây mang sứ mệnh lớn lao là thoát nghèo thì tại sao lại ra nông nỗi ấy?

Cuộc gặp gỡ của các đại gia tôm với cán bộ ngân hàng

Hiệp hội Tôm Mỹ Thanh có khoảng 2.000 ha nuôi tôm nằm giữa cánh đồng tôm công nghệ cao thuộc xã Liêu Tú (huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng) có quy mô hoành tráng bậc nhất miền Tây. Với người nuôi tôm, Hiệp hội này không chỉ là “sân chơi” chung để trao đổi, học tập kinh nghiệm mà còn là nơi các hội viên có thể dựa vào nhau lúc rủi ro hay khốn khó. Với dân làm lúa đó là một thế giới khác, thế giới của những đại gia mà giả sử vô tình gặp ở một cuộc nhậu họ chẳng bao giờ dám ngồi chung bàn hay chào hỏi vì sự mặc cảm về tiền bạc.

Ngay cả thời điểm thất bát nhất từ trước đến nay như hiện tại thì những: Út Huy, Bảy Nhiệm, Tám Tiền, Hai Hoàng… vẫn đủ tiền để khiến dân trong nghề nuôi tôm và cả miền Tây này mười phần nể bảy. Họ đi ô tô, ở nhà lầu và con cái người này du học ở Anh người kia bên Úc, bên Mỹ… Chẳng ai dám dù chỉ trong suy nghĩ rằng một ngày trong đám đại gia ấy có kẻ chỉ ước được trở về làm một người nông dân bình thường.

Người “đủ tư cách và sự hiểu biết” như chính lời ông nói với tôi về những đại gia ở Hiệp hội Tôm Mỹ Thanh là ông Nguyễn Tấn Bửu, Giám đốc ngân hàng Agribank tỉnh Sóc Trăng. Hôm chúng tôi đi khảo sát thực tế vùng tôm cũng là lúc ông Bửu và đoàn cán bộ ngân hàng xuống “thủ phủ đại gia” với vị thế của kẻ đi nghe người ta…cầu cạnh. Vị thế mà nhiều người thổ lộ ở cả miền Tây này khối kẻ mơ. Và tôi may mắn được tham dự cuộc "gỡ bí" này nhờ sự mở lời của ông Bảy Nhiệm (Nguyễn Văn Nhiệm), Chủ tịch Hiệp hội rằng: “Hi vọng có thêm tiếng nói của báo chí sẽ sớm có chính sách cứu chúng tôi”.

Nói ông Bửu “đủ tư cách” cũng phải bởi “ngồi chung chiếu” trong cuộc gặp gỡ ấy là đại gia mà tên tuổi của họ là điều không phải bàn cãi. Tám Tiền (Phạm Minh Tiền), nguyên Giám đốc Sở Thủy sản Sóc Trăng với 13 năm làm cán bộ thủy sản, 9 năm chinh chiến thành đại gia nuôi tôm với hàng trăm ao nuôi. Út Huy (Võ Quang Huy), “đệ nhất tôm” ở xứ này mỗi vụ đầu tư hàng triệu đô. Bảy Nhiệm, Chủ tịch Hiệp hội, nguyên Giám đốc Sở Điện lực Sóc Trăng…

Những đại gia này được biết đến là những người có tài sản khổng lồ, vốn khổng lồ… Nhưng đấy là với người ngoài, còn với riêng ông Bửu còn biết thêm một sự khổng lồ nữa của họ: Nợ ngân hàng. Ông Bửu bảo rằng, những đại gia này nói chuyện tiền tỷ như tiền ngàn, nhưng đáng buồn phần lớn giấy tờ sở hữu gia sản lại nằm thế chấp ngân hàng mất rồi. Hóa ra tiền tỷ ấy là tiền tỷ đi vay còn cái mác đại gia cũng chỉ trên danh nghĩa. Họ sẽ mãi là đại gia trong trường hợp thắng tôm liên tiếp. Còn rủi ro, chỉ cần 1 - 2 vụ thất bại tất có người mơ chuyện ngược đời là muốn làm một ông nông dân nghèo bình thường.

Đại gia tôm Út Huy thẫn thờ bên đồng tôm nuốt mất tiền tỷ

Vì đâu nhóm đại gia ở đây rơi vào hoàn cảnh bi đát ấy? Về tiền bạc thì có lẽ miễn bàn. Về kiến thức và sự khôn ngoan, đó cũng chẳng phải là những tay mơ. Không ít người trong số họ từng lãnh đạo một ngành của tỉnh, từng là Đại biểu Quốc hội, đi nước ngoài như đi chợ…

Đau nhất có lẽ là Tám Tiền. Ông bảo chẳng thể ngờ đứng đầu ngành thủy sản một tỉnh hơn chục năm, dân nuôi tôm luôn coi ông là bậc thầy “hiểu tôm hơn cả hiểu vợ”. Vậy mà bây giờ ra ngõ có khi phải lén lút vì sợ dân người ta hỏi tôm đang bị bệnh gì mà mình không biết thì… dị lắm. 80 ao tôm với diện tích hàng trăm ha từng là thứ đưa Tám Tiền vào hàng ngũ “có số có má” về nuôi tôm của cả miền Nam này. Nhưng rồi cũng 80 ao tôm ấy lại khiến đầu tóc vị cán bộ thủy sản về hưu này bạc đi phân nửa.

Sau đợt dịch vừa rồi chỉ còn lại vỏn vẹn có 5 ao sống sót, chỉ trong vòng 20 chục ngày vị đại gia mất đứt hơn 3 tỷ đồng. “Chết sạch, mất sạch. Càng nuôi nhiều, càng đại gia thì càng bi kịch. Đại gia gì chú, đại nợ, đại liều thì có”.

Hiệp hội Tôm Mỹ Thanh có 130 hội viên, hỏi tất cả trong số họ tiền lỗ vụ vừa rồi, tiền nợ ngân hàng hiện nay bao nhiêu chẳng ai thống kê nổi. Thoáng chốc sa lầy mà chẳng hiểu vì sao, các đại gia xứ này nửa đùa nửa thật rằng: “Đến nước này chỉ còn cách lên hàng đệm trên Sài Gòn mua mỗi người một tấm ra gầm cầu mà ngủ chứ chẳng ai cứu nổi”.

Dừng lại là chết

Cuộc gặp gỡ giữa Ngân hàng Agribank Sóc Trăng và các đại gia ở Hiệp hội Tôm Mỹ Thanh chỉ dừng lại ở mức “khảo sát nắm tình hình, lập biên bản và… chờ chính sách”. Ông Bửu nói rằng ngân hàng cũng lo, cũng thông cảm với người nuôi tôm nhưng thực trạng hiện tại đã vượt quá xa tầm kiểm soát. Các đại gia đang mong mỏi được khoanh nợ nghe thế mà rụng rời. Họ hoang mang vì sợ phải dừng lại. Như lời đại gia Út Huy cay đắng rằng: Nuôi tôm là chấp nhận leo lưng hổ, chỉ có thể dừng lại khi không bước nổi nữa thôi. Dừng lại bây giờ thì chết.

Trong số đại gia tôm ở Hiệp hội Tôm Mỹ Thanh, Út Huy là người có quy mô và mức đầu tư lớn nhất. 150 ao tôm trên diện tích 100 ha đất, bình quân một vụ tôm ông đầu tư vào 150 có khi lên đến 3 triệu đô la Mỹ. Có mặt ở vùng nuôi tôm công nghệ cao này từ những ngày đầu tiên, đại gia quê ở Long An này là người nắm rõ hết những hỉ nộ ái ố của cái nghề mà ông bảo “hên xui chẳng khác gì đánh bạc”: “Có nhiều kẻ rũ chân đất lên ô tô, nhà lầu nhưng cũng không ít người sống khổ hơn chết phải bỏ xứ mà đi. Tất cả có khi chỉ diễn ra vỏn vẹn trong vòng 20 ngày”.

Đồng tôm đổ nợ

Một ao tôm từ khi đầu tư đến thời điểm sau một tháng được định giá gần 200 triệu đồng. Thời tôm thịnh, miễn có đất làm tôm thì muốn vay ngân hàng bao nhiêu cũng được. Dân miền Tây phóng khoáng đến mức liều lĩnh. Cứ có tiền là họ đầu tư, thắng to lại nhà lầu, xe hơi đời mới, đầu tư con cái du học nước ngoài… Con tôm giống buôn ma túy ở ma lực về tiền bạc, ma lực của sự giàu sang.

Ông Huy bảo thời điểm mấy năm đầu, thu hoạch tôm xong cầm cả tỷ bạc trong tay nhưng chẳng biết tiêu vào cái gì cho nó hết. Cánh đồng hoang vụt thành đô thị chẳng kém thành phố về sự xa hoa. Các đại gia khắp nơi đổ về đầu tư với hi vọng tiền tỷ sẽ đẻ thành chục tỷ, trăm tỷ. Nhưng đó cũng chỉ là hào quang nhất thời bởi lỡ rủi ro thì các đại gia vùng tôm thành đại nợ. Chỉ cần một vụ tôm thất bát, những đại gia mới giật mình khi nhìn giấy “truy lĩnh” của ngân hàng. Tiền đẻ ra tiền nhưng là tiền nợ.

Về chuyện nợ Út Huy rành cũng phải. Nuôi trong tay hơn 200 công nhân đã có lúc ông Huy nợ ngân hàng lên đến 40 tỷ đồng. Con số ấy chỉ tính riêng tiền lãi mỗi tháng đã phải trả 360 triệu đồng. Cái cảm giác sau một đêm ngủ dậy điều đầu tiên nghĩ đến là 12 triệu đồng tiền lãi tự nhiên mất đi quả là “khó nuốt”. Nhưng không chỉ ông Huy mà với nhiều đại gia tôm thời ấy con số này chỉ là “muỗi”. Nhưng rồi thất bại cứ đến nhiều đến nỗi… quen luôn. Đợt dịch này chỉ riêng 26 ao tôm ở một vuông cũng đã khiến gia đình ông Huy “vứt” 2,4 tỷ đồng.

Nghe những chuyện ấy nhiều người nghi hoặc, phải chăng thời của những đại gia tôm sú miền Tây đang hết?

Hai ông Bảy Nhiệm và Tám Tiền, một người từng là Đại biểu Quốc hội, một người 13 năm làm Giám đốc Sở Thủy sản. Cả hai đã có hàng chục năm khoác lên mình mác đại gia tôm nhưng vẫn chẳng thể gọi tên cái thực trạng như hiện nay là gì?

HOÀNG ANH - THANH PHONG

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005