Những “vệ sĩ” của động vật quý hiếm: Người nuôi hải sâm giỏi nhất thế giới

Một cậu bé lớn lên từ vùng quê nghèo Núi Thành (Quảng Nam) ngày nọ trở thành chuyên gia đầu ngành về hải sâm, cũng là người đưa công nghệ nuôi hải sâm Việt Nam dẫn đầu thế giới. Đó là Nguyễn Đình Quang Duy, kỹ sư viện Nghiên cứu và nuôi trồng thuỷ sản 3 (RIA3). Bí quyết để trở thành chuyên gia số một, được Duy đúc kết: “Đơn giản là tôi cày nhiều hơn người khác thôi!”.

Nguyễn Đình Quang Duy (trái) hướng dẫn đồng nghiệp trẻ kỹ thuật ương hải sâm cát trong giai lưới.

“Hải sâm chọn tôi!”

Sau khi công bố một số tài liệu, kết quả về công nghệ nuôi hải sâm của RIA3 tại hội thảo chuyên đề về nghề nuôi hải sâm ở châu Á – Thái Bình Dương (New Caledonia 2.2011), nhiều đồng nghiệp nước bạn đã gặp Duy bày tỏ sự thán phục. Sau đó, các chuyên gia từ Úc, Malaysia, Thái Lan, Philippines… lần lượt đến RIA3 học hỏi kinh nghiệm và đề cập vấn đề chuyển giao công nghệ nuôi hải sâm, thậm chí sẵn sàng bỏ tiền thuê Duy sang dạy họ. Từ những chuyến tập huấn như thế, Duy đã viết về kinh nghiệm nuôi hải sâm cát thành sách và đang được rao bán trên trang tin điện tử seafdec.org.ph của trung tâm Phát triển nghề cá Đông Nam Á (SEAFDEC). Cũng trong từng ấy thời gian, trả lời câu hỏi mà kỹ sư trẻ này hay bị chất vấn “Sao lại chọn hải sâm?”, là “Hải sâm chọn tôi!”

Năm 2001, sau khi tốt nghiệp đại học Thuỷ sản Nha Trang, Duy đầu quân cho RIA3. Công việc của cậu lính mới lúc đó không phải hải sâm mà là ốc hương. Ít tháng sau, dự án quy trình nuôi hải sâm hợp tác với tổ chức ICLARM (nay là WorldFish Center) được triển khai và Duy được điều qua. Lúc đầu, Duy chỉ được giao những việc lặt vặt tại khu trại nhỏ của dự án RIA3, sau trở thành hạt nhân chính của dự án. Trong thời gian này, mặc dù cố gắng rất nhiều trong việc triển khai sản xuất giống và đưa con giống ra nuôi thương phẩm nhưng “tỷ lệ thành công lúc đó còn thấp, đặc biệt muốn chuyển giao cho người dân nhưng cực kỳ khó vì họ cho rằng không có lời nhiều bằng tôm”, Duy nhớ lại. Sau đó, dự án tiếp tục khởi động khi có sự hợp tác của DANIDA, Đan Mạch (năm 2003 – 2004), Nhật Bản (2007 – 2009), đặc biệt là bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn chỉ định giao thực hiện đề tài xây dựng quy trình công nghệ nuôi thương phẩm hải sâm cát ở quy mô sản xuất tại một số tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ. Quy trình nuôi hải sâm chuyển từ ương nuôi trong bể ra ngoài đìa (ao): “Công nghệ sản xuất giống hải sâm cát sau đó được chuyển giao cho mười trại sản xuất giống, đồng thời phát triển nghề sản xuất giống và nuôi hải sâm cát tại Khánh Hoà”, Duy hồ hởi kể. Đến nay quy trình nuôi hải sâm đã được triển khai tại nhiều địa phương như Phú Yên, Ninh Thuận với sản lượng 2,5 tấn/ha, tỷ lệ sống trên 80%. Giá hiện nay trên thị trường của hải sâm cát khoảng 200 USD/kg khô, nên triển vọng của nghề này rất lớn.

Sống vì hải sâm

Duy cho biết, quy trình nuôi hải sâm cát ở đây đang dẫn đầu khu vực và cả thế giới, nhiều nước phải cử chuyên gia qua học kinh nghiệm: “Gầy giống hải sâm không chỉ giúp bảo tồn loài này trước nguy cơ tuyệt chủng, vừa có ý nghĩa bảo tồn vừa mang lại giá trị kinh tế cao. Đây gần như là loài đặc hữu của Việt Nam, đặc biệt tập trung nhiều ở Phú Yên, Khánh Hoà, Ninh Thuận, Phú Quốc… nhưng hiện nay tìm bắt hải sâm cát ngoài thiên nhiên rất khó”, Duy khẳng định.

Về quy trình, Duy mô tả khá đơn giản nhưng đằng sau những thông số về nồng độ nước, mật độ con giống, thức ăn cho từng giai đoạn là mười năm trời sống trong tình trạng “làm việc bất kể thời gian, có lúc việc dồn dập thức hôm thức khuya để tính toán, trầm mình trong đìa gần như cả ngày để kiểm tra các yếu tố môi trường, sinh trưởng và phát triển của hải sâm. Sống với hải sâm từ lúc chúng còn được ương trong nhà đến khi ra đìa. Có khi cảm giác lâng lâng vì ra được con giống với tỷ lệ thành công cao nhưng có lúc thẫn thờ khi hải sâm bị chết hàng loạt do kiểm tra lượng nước vô ra không tốt, chọn địa điểm ương giống chưa phù hợp”, Duy chia sẻ.

Vũ Đình Tý, chuyên viên dự án hải sâm, kể: “Có những chuyến khảo sát cùng anh Duy, chẳng hạn ở Đầm Môn tụi tui sống ở đó nhiều ngày trong tình trạng không điện, nước ngọt không đủ tắm. Cứ suốt ngày ngâm mình trong nước biển, đo đạc, gieo con giống... Làm việc cứ như nông dân”. Mà Duy nhận mình là nhà khoa học nông dân thật. Hôm dẫn chúng tôi ra trại giống của RIA3 ở Vạn Ninh, Khánh Hoà đưa khách đi tham quan một vòng, thoáng chốc anh đã ra đìa ngụp lặn. Những cuộc điện thoại của anh, đa số cũng của người dân, họ hỏi đủ chuyện về hải sâm và anh vui vẻ trả lời, bởi: “Nghề của mình là vậy, phải chia cho dân cùng làm, đem lại lợi ích cho họ. Họ ít vốn mà nuôi hải sâm không cần vốn nhiều, thức ăn có sẵn trong tự nhiên. Ngoài ra có thể nuôi ghép hải sâm với ốc hương để cải tạo môi trường, một công đôi việc”.

Còn với đồng nghiệp, đặc biệt là những cán bộ trẻ hay sinh viên thực tập, anh chọn cách chia sẻ với vai trò là người anh hơn là làm thầy dạy họ. Lúc làm việc cũng vậy, anh lăn xả với công việc cùng nhân viên chứ không bao giờ đứng trên bờ chống nạnh. “Thành công của tôi ngoài sự cố gắng của bản thân còn có sự tiếp sức, cộng tác từ các đồng nghiệp. Làm khoa học thì không thể độc tôn, phải chia sẻ và liên tục học hỏi”, Duy thành thật.

Nguyễn Đình Quang Duy hiện cũng là chuyên gia dự án ACIAR (trung tâm Nghiên cứu nông nghiệp quốc tế Úc) và là giám đốc dự án nuôi hải sâm cát tại Việt Nam được tài trợ bởi ACIAR. Ngoài các nhiệm vụ nghiên cứu cải tiến công nghệ, thực hiện các thí nghiệm nghiên cứu về nuôi ghép và nuôi luân canh hải sâm cát với các đối tượng có giá trị kinh tế khác như tôm, cá, ốc... tại RIA3, anh còn hỗ trợ các đối tác trong hợp phần như Philippines (SEAFDEC) về tư vấn kỹ thuật sản xuất giống, giảng dạy tập huấn ngắn hạn.

TRUNG DŨNG

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005