Phát triển bền vững nghề nuôi nghêu: Cần hài hoà giữa đầu tư nghiên cứu và khai thác

Tiềm năng của con nghêu là rất lớn và có vai trò quan trọng, góp phần đáng kể trong kim ngạch xuất khẩu của ngành thủy sản và đem lại công ăn việc làm cho hàng chục ngàn lao động, nhưng đến nay, loài thủy sản này vẫn chưa được quan tâm đầu tư đúng mức. Điều đáng nói ở đây là khi nghêu chết, các nhà khoa học và các cơ quan chức năng chưa xác định được chính xác nguyên nhân và có biện pháp hạn chế thiệt hại như đối với các loài thủy sản khác, hay nói khác đi vẫn còn rất thiếu những đầu tư, nghiên cứu đối với con nghêu.

Trăn trở với con nghêu

Từ khi nghề nuôi nghêu ở Tiền Giang hình thành và phát triển đến nay, người nuôi nghêu chủ yếu dựa vào kinh nghiệm đúc kết từ thực tiễn qua nhiều năm. Việc học tập, nghiên cứu thông qua sách báo, các phương tiện thông tin đại chúng đối với con nghêu là rất hạn chế, bởi tài liệu nghiên cứu khoa học trong nước và quốc tế đối với con nghêu rất ít, ngay cả cơ quan khuyến nông - khuyến ngư địa phương cũng chưa có tài liệu kỹ thuật chính thức đối với con nghêu.

Mặt khác, con nghêu được thả quanh năm và phụ thuộc vào nguồn giống, trước nay chưa có khuyến cáo lịch thời vụ của ngành nông nghiệp đối với loài này. Ông Nguyễn Văn Khá, nông dân nuôi nghêu xã Tân Thành (huyện Gò Công Đông) cho biết: "Hiện nay, mỗi hộ nuôi nghêu có kinh nghiệm khác nhau nên kỹ thuật nuôi cũng khác nhau - nhất là cỡ giống và mật độ thả, mỗi người một kiểu. Thêm vào đó, việc thả giống cũng vô chừng có thể làm tăng độ rủi ro, vì thời gian nuôi có thể rơi vào thời điểm bất lợi cho nghêu (thường nghêu chết vào thời điểm từ tháng 1 - 3 âm lịch)". Vì vậy để nghề nuôi nghêu ổn phát triển ổn định và bền vững, theo ông Khá, các nhà khoa học và cơ quan chức năng cần có nghiên cứu về kỹ thuật và lịch thời vụ trong nuôi nghêu.

Không như các đối tượng thủy sản nuôi khác, con nghêu sinh trưởng và phát triển phụ thuộc hoàn toàn vào môi trường tự nhiên, bởi trong nuôi nghêu, nông dân chỉ cần thả giống, san nghêu cho đều và chờ ngày thu hoạch. Người nuôi nghêu không cần cung cấp và cũng không thể cung cấp thức ăn cũng như áp dụng các biện pháp phòng trị bệnh cho nghêu vì chúng sống ở bãi biển mênh mông. Do đó, việc quan trắc môi trường, từ đó có cơ sở so sánh các chỉ tiêu an toàn môi trường để cảnh báo cho bà con nuôi nghêu là vô cùng cần thiết.

Ông Nguyễn Văn Vinh (Bảy Vinh), nông dân đầu tiên thành công với quy trình sản xuất nghêu giống ở ĐBSCL - còn đặt ra 2 vấn đề còn bất cập trong nghề nuôi nghêu hiện nay là: Kiểm dịch nghêu giống và quan trắc tác động nước thải công nghiệp đến vùng nuôi nghêu. Ông Vinh cho rằng: hiện nay, cơ quan chức năng dường như thả nổi chất lượng nghêu giống, việc kiểm dịch loài thủy sản này còn lỏng lẻo. "Các nhà khoa học giúp nông dân nghiên cứu xem nước thải công nghiệp có ảnh hưởng tới vùng nuôi nghêu không?", ông Vinh đề xuất. Từ năm 2000 trở về trước, nghêu nuôi không chết dù gió thổi mạnh, nhưng từ thời điểm này trở về sau thì nghêu chết nhiều.

Trao đổi về những vấn đề trên, một cán bộ ngành Nông nghiệp cho biết, nghêu là đối tượng thủy sản nuôi chủ lực ở địa phương chỉ sau con tôm, với diện tích nghêu nuôi lên đến 2.150 hecta, sản lượng trên 17.000 tấn/năm. Ba năm trở lại đây, Chi cục Thủy sản Tiền Giang đều thực hiện quan trắc môi trường vùng nuôi nghêu định kỳ hàng tháng. Kết quả quan trắc được Chi cục gửi về địa phương và thông báo trên Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh để bà con tiện theo dõi.

Trong năm 2011, Chi cục Thủy sản Tiền Giang phối hợp cùng với Chi cục Thú y Tiền Giang thực hiện quan trắc môi trường và mầm bệnh tại vùng nuôi nghêu định kỳ 1 lần/tháng và quan trắc tăng cường 2 lần/tháng vào các tháng thường có nghêu chết nhiều (tháng 1 - 3 âm lịch). Ngoài ra, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh vừa có khuyến cáo kỹ thuật để hạn chế thiệt hại trong nuôi nghêu.

Cần có sự hỗ trợ từ các nhà nghiên cứu

Tuy nhiên, việc khuyến cáo kỹ thuật trong nuôi nghêu của cơ quan quản lý địa phương còn gặp nhiều khó khăn do hiện nay các nghiên cứu, tài liệu kỹ thuật làm cơ sở cho việc khuyến cáo rất hạn chế. Để nghề nuôi nghêu phát triển bền vững hơn, bên cạnh nỗ lực của cơ quan quản lý địa phương, sự hợp tác của nông dân thì rất cần sự hỗ trợ về khoa học, kỹ thuật của các cơ quan nghiên cứu trong và ngoài nước. Lâu nay, các địa phương chỉ tập trung vào khai thác từ con giống tự nhiên, thả nuôi trong tự nhiên, nghêu lớn cũng... tự nhiên, chứ trường hợp bỏ vốn đầu tư, nghiên cứu con nghêu là rất ít.

Hiện nay, cả ở Việt Nam cũng như trên thế giới tài liệu nghiên cứu về con nghêu rất khiêm tốn. Đối với các viện, trường ở nước ta, cũng chẳng có đề tài nghiên cứu khoa học nào cho con nghêu về các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng như môi trường nuôi, tăng trưởng, mầm bệnh, cách phòng trị bệnh... Do đó, đến khi có dịch bệnh phát sinh thì chắc chắn thiệt hại xảy ra là rất lớn.

Thiết nghĩ, đã đến lúc cần tái tạo đầu tư lại cho con nghêu từ quy hoạch vùng nuôi, duy trì nguồn giống tự nhiên, sản xuất giống nghêu nhân tạo, chăm sóc, thu hoạch, chế biến cho đến xuất khẩu một cách bài bản. Phải hài hòa giữa đầu tư, nghiên cứu và khai thác thì nghề nuôi nghêu mới phát huy hết tiềm năng và phát triển bền vững được.

Thành Công

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005