Rùa nước kêu cứu

Giá rùa nước gần 30 triệu đồng/kg, lái buôn ráo riết tìm mua nên người dân đổ xô đi săn rùa, đẩy loài thủy sinh này đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.

Một thợ săn rùa đang thả bẫy rùa tại huyện Sông Hinh - Ảnh: A.NGUYÊN

BỎ VIỆC ĐỒNG ÁNG ĐI SĂN RÙA

Tại các khu vực nông thôn ở Phú Yên, đàn ông, thanh niên bỏ công việc đồng áng để đi săn rùa bán kiếm tiền. Vì thu nhập cao nên họ bất chấp vi phạm pháp luật quyết tận diệt loài động vật này.

RỦ NHAU ĐI SĂN RÙA

Dân gian có câu: “Ra đường gặp rắn thì đi, gặp quy (rùa) thì về”, ai cũng cho rằng rùa mang lại điềm xui nên tránh gặp rùa. Thế nhưng, do giá rùa tăng cao ngất ngưởng nên từ đầu năm đến nay, trong mọi câu chuyện của người dân tại các huyện: Tây Hòa, Sơn Hòa, Tuy An, Sông Hinh… không thể thiếu được đề tài rùa và rùa nước. Rùa nước trở thành một “vận may” đổi đời của nông dân tại các địa phương này, nếu trúng được rùa. “Tiếng lành đồn xa”, rất nhiều thanh niên rủ nhau “khăn gói” đi săn rùa nước mong một lần… gặp xui.

Theo ông Sáu Vũ, một thợ săn rùa ở xã Hòa Thịnh (huyện Tây Hòa), chuyện trúng rùa bắt đầu bàn tán rôm rả từ trước Tết Nguyên đán. Giá loại rùa này ban đầu chỉ vài trăm nghìn đồng, nhưng sau đó tăng lên 25 triệu đồng, thậm chí có lúc lên đến 27 triệu đồng/kg. Các đầu nậu săn lùng tìm mua rùa, mà người đi săn thì không có rùa để bán. Những ngày cận tết, giá rùa tăng mỗi ngày 1 triệu đồng/kg. Cái giá mà theo ông Sáu Vũ: “Hồi nhỏ giờ ông mới thấy một loại mặt hàng tăng giá nhanh như vậy (!)”. Ông Sáu kể, ở xã Hòa Thịnh có nhiều người trúng rùa như nhóm Hai Tuấn, Tư Trung… trong đó nhóm của Hai Tuấn từng trúng cả trăm triệu đồng từ việc đi săn rùa, chia nhau mỗi người được mấy chục triệu đồng. “Nghe nói trúng rùa mà ham!”, bà Phan Bích Phượng góp thêm câu chuyện đầu năm về con rùa. Còn các ông: Năm Thể, Năm Kính, Bốn Toàn trước đây thường đi hái cà phê, chặt mía hoặc làm thuê xa nhà. Tết rồi về nhà nghe nói nhiều người trúng rùa nên từ sau tết cũng tìm mua một cái lờ về “làm mẫu” rồi tổ chức đan lờ đi thả rùa.

Rùa nước từ một con vật có giá thấp, bây giờ cũng là mặt hàng “hot” và được quan tâm hơn tất cả chuyện lúa bị chuột cắn, chuyện làm nông hay bất kể chuyện gì đang diễn ra tại các vùng quê vốn chỉ quen với công việc đồng áng chân chất.

Từ khi rùa có giá, nghề săn rùa nước không còn là của riêng ai. Chúng tôi theo chân ông Lê Ngọc Quang, thợ săn rùa ở huyện miền núi Sông Hinh để tìm hiểu thực hư chuyện trúng rùa. Ông Quang cho biết, do có quá nhiều người đi săn nên chuyện tốp thợ săn này “thăm dùm” (thăm trộm) lờ của tốp khác là chuyện thường. Trước đây anh đi làm thuê ở Sông Hinh, người dân bắt được nhiều rùa lắm, nhưng ngày đó đâu có ai mua. Ông Quang hồi tưởng: “Trước tết nhiều người trúng lắm, nhiều nhóm trúng cả trăm triệu nên ông cũng đi “săn” cầu “xui” vì biết đâu trời thương(!)”. Ông quan niệm: “Đi đêm sẽ có ngày gặp ma”, nên dù từ khi chuyển sang nghề đi săn rùa chưa một lần “trúng hàng”, nhưng ông vẫn đầy quyết tâm lên đường. Để đến được nơi thả lờ rùa, ông Quang phải mất 2 giờ đồng hồ đi bằng xe máy từ huyện Tây Hòa vượt ĐT645 để đến các điểm thả lờ nằm sâu trong các hồ nhỏ ở xã Sông Hinh (huyện Sông Hinh). Theo ông Quang, rùa nước sống chủ yếu tại các khu vực có nước bẩn, sình lầy như ao, hồ, đầm, phá và ăn những thứ mồi ôi thối. “Mồi càng hôi (ôi thối), càng tanh càng thu hút rùa”, thợ săn này tiết lộ.

Một nhóm người chuẩn bị đồ nghề lên Tây Nguyên săn rùa - Ảnh: A.NGUYÊN

Sau hơn 2 giờ theo chân ông Quang đi thăm từ điểm thả lờ này sang điểm thả lờ khác, từ xã Sông Hinh đến xã Ea Bar, Ea Trol, với các công đoạn thăm lờ - thay mồi - thả lờ, lại chờ… thời. Công việc cứ lặp đi lặp lại như vậy với mấy chục cái lờ mà vẫn không bắt được con rùa nào. Ông Quang phân trần: “Đã gần hai tháng nay, tôi bỏ những công việc đồng áng ở nhà cho vợ lo rồi “đầu tư” gần chục triệu đồng mua lờ, mồi để đi săn rùa, nhưng chưa một lần “trúng” được con rùa nào. Nghe người khác trúng rùa mà phát ham, trong khi tôi lại phát… nợ đến nơi rồi”.

Chúng tôi tiếp tục một cuộc “mục sở thị” khi theo chân một nhóm ba “thợ săn” rùa nước khác, đến các khu vực đầm dưới chân núi Hòn Đen (suối Trạm) thuộc buôn Góp (xã Ea Bar), khu vực Hòn Cồ thuộc địa phận giáp ranh giữa buôn Bầu (xã Ea Trol) và buôn Kít (xã Sông Hinh) để thăm lờ “bẫy” rùa. Nhưng không may với nhóm thợ săn này, tất cả lờ của họ thả đều bị một nhóm thợ săn khác “thăm hộ”, nhiều bẫy rùa bị lấy bỏ cả lên bờ. “Dấu chân lội thăm mới rợi đây mà! Mình cứ làm dùm không thôi...”, một thợ săn tên Khang thở dài, nói.

Chuyện trúng rùa là có thật, nhiều người đã “đổi đời” nhờ rùa. Tuy nhiên, theo các thợ săn khi giá rùa còn rẻ, nhiều người đã săn rùa quá nên đàn rùa đã “kiệt”. Nay số thợ săn tăng vọt mà không bắt được nhiều rùa như trước nên phải chuyển hướng đến các tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắc Nông… để hy vọng bẫy được rùa và đổi đời. Vì vậy, nhiều ngày qua đi trên ĐT645 đoạn qua huyện Sông Hinh sẽ không quá khó để gặp những nhóm thợ săn rùa khăn gói “đồ nghề” ngược lên Tây Nguyên.

RÙA TRUNG BỘ TRƯỚC NGUY CƠ TUYỆT CHỦNG

Giống rùa Trung Bộ thuộc nhóm IIB, ghi trong Sách đỏ IUCN (năm 2005) cấp CR (cấp cực kỳ nguy cấp). Năm 2006, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định số 32 về bảo vệ các loài động vật hoang dã tại Việt Nam. Rùa Trung Bộ được đưa vào danh sách những loài động vật được bảo vệ, cấm mua bán, trao đổi hay tiêu thụ mà không được phép của Chính phủ. Đồng thời, rùa Trung Bộ cũng đã được ghi trong danh mục II, Công ước quốc tế về cấm buôn bán động vật có nguy cơ tuyệt chủng (CITES). Năm 2010, chương trình bảo tồn rùa châu Á của vườn thú Cleverland Metropark (Mỹ) đã làm việc với các cơ quan chức năng của Việt Nam và tài trợ 20.000 USD để lập trạm bảo tồn rùa Trung Bộ tại tỉnh Quảng Ngãi. Dự kiến, trạm bảo tồn rùa Trung Bộ sẽ tiếp nhận rùa để nuôi, chăm sóc, nhân giống và bảo tồn.

Giống rùa nước (rùa đẹp) này hiện giá gần 30 triệu đồng/kg - Ảnh: A.NGUYÊN

Lẽ dĩ nhiên, việc săn bắt rùa đang diễn ra tại Phú Yên và các tỉnh lân cận là hành vi vi phạm pháp luật. Thế nhưng vì tiền, các thợ săn vẫn bằng mọi cách tận diệt loại động vật này. Và vì thế, các thợ săn rùa cũng phải hết sức cẩn trọng, để không bị các cơ quan chức năng phát hiện. “Mỗi khi qua trạm kiểm lâm, chúng tôi chỉ việc bỏ rùa vào túi áo, bình tĩnh đi qua trạm là được. Giống rùa này khá nhỏ, hiền nên rất khó bị phát giác”, một thợ săn rùa, tiết lộ.

Theo một đầu nậu mua rùa ở huyện Tây Hòa, trước Tết Nguyên đán khi rùa nước chỉ mới rục rịch tăng giá từ vài trăm nghìn lên 1 triệu đồng, rồi vài triệu đồng/kg, mỗi ngày mua được cả chục kg rùa nước. Tuy nhiên, đến nay giá rùa tăng cao và rùa nước cũng không còn nhiều nên các thợ săn dù có kinh nghiệm đến đâu cũng rất khó bắt được rùa nước.

Điều lạ là hiện chưa ai xác định được giống rùa nước này có giá trị gì mà giá lại cao đến như vậy, khiến cho ai cũng đổ xô đi bắt. Một số lái buôn thú rừng tiết lộ, họ mua rùa nước rồi tìm cách vận chuyển ra Bắc, sau đó xuất đi nước ngoài. Nhưng nguồn hàng này sẽ được chuyển đi đâu, nhằm mục đích gì thì không ai biết. Một số người đoán mò, có thể rùa dùng làm thuốc chữa bệnh hoặc cũng có thể để chơi (vì loại rùa này có mai rất đẹp)?

Sau buổi đi “thực tế” săn rùa, chúng tôi ghé Hạt Kiểm lâm huyện Sông Hinh, trong khi lãnh đạo hạt đi vắng, chúng tôi hỏi kiểm lâm huyện có biết tình trạng nhiều người đang săn bắt rùa nước và có biện pháp gì để ngăn chặn, thì được một cán bộ tên Phong hỏi lại: “Ai đâu đi săn rùa nước?”, rồi từ chối trả lời mọi câu hỏi vì không có sự chỉ đạo của cấp trên!.

Thiết nghĩ, nếu giống rùa này cứ sốt giá, trong khi ngành chức năng không sớm vào cuộc để ngăn chặn thì giống rùa này chắc chắn sẽ bị tuyệt chủng.

Giống rùa Trung Bộ (giới thợ săn thường gọi là rùa nước hoặc rùa đẹp) có kích thước trung bình và nhỏ; mai có họa tiết rất đẹp. Trước đây rùa nước xuất hiện nhiều trên các cánh đồng, ao hồ ở các khu vực miền núi và không có giá trị.

AN NGUYÊN - NGÔ XUÂN

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005