Cá Lăng trên dòng Sêrêpôk

Dòng Sêrêpôk hoang dã, bí ẩn và mãnh liệt đã được thiên nhiên ban tặng cho một loại cá quý gắn với nhiều câu chuyện đầy chất huyền thoại và những món ngon nổi tiếng: cá Lăng.

Săn cá Lăng

Cá Lăng chỉ thích sống ở các khúc sông nhiều cuộn sóng, nước chảy xiết và lắm thác ghềnh. Trước đây, trên sông Sêrêpôk, loại cá này nhiều vô kể, có con to bằng cả con bê, tuy nhiên để bắt được là cả một cuộc vật lộn khắc nghiệt và đầy rủi ro. Thợ săn phải chấp nhận mạo hiểm đi theo các trận lũ rừng, tìm đến những quãng sông hiểm trở và tuân thủ nghịch lý của dòng sông chảy ngược. Hàng chục năm trước, đồng bào Êđê dùng cây lao bịt đầu sắt để đâm cá. Khi nước lũ dâng cao, những người săn cá lên thuyền mang theo nhiều dụng cụ xuống sông đâm những con cá to đùng bơi lội như cây gỗ trôi sông. Thợ săn cá đứng trên thuyền kiên nhẫn mai phục và chờ có cá đến gần là phóng lao. Cây lao dài gần ngang đầu người đâm xuyên sâu vào mình cá. Thợ săn phải để cá mặc sức vùng vẫy, đồng thời chèo thuyền theo, chờ đến khi nó đuối sức nổi lên mặt nước mới dùng dây kéo lên thuyền.

Cá lăng đuôi đỏ câu được ở sông Sêrêpôk.

Thời trai tráng, già Y Tal Niê, ở Ea Wer, huyện Buôn Đôn, là một thợ săn cá Lăng có tiếng. Già thuộc lòng từng khúc sông và đặc tính từng con cá, đã từng bắt được cá lăng to bằng con bê. Đến giờ già vẫn còn cảm thấy “sướng trong người” khi kể lại chuyện bắt con cá khổng lồ gần 50 năm trước. Lần ấy, già phải phóng hai lao vì con cá khỏe quá, quần thảo cả buổi theo dấu lao mới bắt được. Không đưa được nó lên thuyền, già phải nương theo dòng nước, kéo nó dạt vào bờ. Sau khi làm thịt cá tế Giàng, già cắt con cá thành mấy chục miếng chia cho mọi người trong buôn cùng ăn. Già cho biết, để săn được những con cá lớn phải sử dụng dây câu to gần bằng ngón tay út được kết bằng 3 – 4 sợi dây dù rất bền; còn lưỡi câu to bằng bàn tay, làm bằng loại thép tự chế. Nhiều con cá lăng lớn khỏe đến mức có thể kéo tuột cần câu, thậm chí kéo thợ săn ngã dúi dụi. Vì thế, những tay săn cá Lăng phải có sức khỏe, kinh nghiệm và mưu mẹo chứ không phải chiến đấu “tay đôi” với cá.

Năm 2009, bà Đặng Thị Mơ (thôn 3, Hòa Phú, TP. Buôn Ma Thuột) đã mua được con cá lăng nặng 24 kg của các thợ câu).

Bây giờ, cá Lăng lớn trên sông Sêrêpôk không nhiều như trước đây. Những con cá nặng khoảng 5 kg trở lên rất hiếm, cho nên phương pháp bắt cá Lăng chủ yếu là dùng câu chứ không phải dùng lao hay thuốc bằng lá rừng. Các thợ câu thường chèo thuyền đến những đoạn sông hiểm trở, nước chảy mạnh và có nhiều đá ghềnh ở Krông Na, Ea Wer (huyện Buôn Đôn), gần cầu 14, ngược về Dak Nông để thả câu, nhưng cá bắt được to lắm cũng chỉ khoảng 3 - 4 kg. Gia đình anh Y Thu ở thôn 5, xã Hòa Phú (TP. Buôn Ma Thuột) bao đời sống nhờ con cá trên sông Sêrêpôk. Anh biết chèo thuyền quăng lưới, thả câu khi mới 1 tuổi. Tuy nhiên, bây giờ dù thường xuyên đuổi theo con nước về đến Buôn Đôn, ngã sáu Buôn Trấp (huyện Krông Ana), nhưng nhiều khi không câu được cá Lăng. Anh cho biết, nhiều người dùng bình điện và cả thuốc nổ để đánh cá nhưng anh chỉ dùng câu và lưới, thỉnh thoảng gặp cá lăng nhỏ anh cũng không nỡ bắt. Bởi vì, anh Y Thu đã được cha dạy “Phải làm sao vừa đánh được cá vừa bảo vệ dòng sông đã bao đời gắn bó với đồng bào”.

Tuyệt phẩm ẩm thực của dòng sông

Dòng Sêrêpôk đi qua đã ban tặng cho đồng bào Êđê nguồn thực phẩm dồi dào từ hàng nghìn năm nay. Trong quá trình sinh tồn trên dòng sông làm cho cá Lăng rắn chắc, thịt thơm và là món ngon nổi tiếng. Ngày xuân thưởng thức đặc sản trên dòng Sêrêpôk và chúc nhau năm mới thì không còn gì thú vị bằng.

Cá Lăng có thể chế biến thành nhiều món, tuy nhiên ấn tượng nhất vẫn là món lẩu cá lăng với hương vị độc đáo mang đậm chất Tây Nguyên. Để có nồi lẩu thơm ngon, phải chọn những con cá Lăng khỏe, chắc thịt, ít xương và ngọt. Việc chế biến cá Lăng rất cầu kỳ, đòi hỏi tài nghệ và sự điêu luyện của người chế biến, bởi chỉ một sự thêm thắt tùy tiện cũng làm mất đi hương vị hấp dẫn của loài cá quý ấy. Cá lăng chỉ có một rẽ xương sống chạy dọc theo thân. Bởi vậy, chỉ cần dùng một con dao sắc, khía dọc theo hai bên thân sẽ những miếng thịt cá núc ních, dày cơm, tươi roi rói. Sau đó tẩm ướp gia vị gồm nước cốt của riềng, nghệ quyện với mẻ, mắm tôm, nước mắm trong khoảng 1 giờ. Ăn lẩu cá Lăng thì tuyệt nhiên cá phải tươi, không ăn cá ướp lạnh. Khi nồi lẩu sôi, cho cá vào cùng với các loại rau ăn kèm. Vị ngọt, bùi của thịt cá hòa trộn cùng vị chua thanh thanh của các loại gia vị như bài thuốc không thể thiếu một vị nào; thử một miếng thấm đến tận chân răng. Để nồi lẩu ngon hơn phải ăn kèm với cần tây, cải xanh, rau đắng, bạc hà và đặc biệt không thể thiếu rau thì là để nước lẩu thơm hơn, ngọt hơn.

Hấp dẫn món lẩu cá lăng.

Đồng bào bên dòng Sêrêpôk còn nấu cá lăng với măng rừng, um cà đắng (chủ yếu là lòng cá), hoặc nướng ăn với lá păk cum chấm muối tiêu trộn ớt xanh giã nát là đặc sản của đồng bào Êđê. Vị chua của măng le, chút đắng của quả cà hay lá păk cum, vị cay nồng của ớt cộng thêm với cái ngọt của cá kết hợp lại tạo nên hương vị đậm đà, nồng nàn và thật khó quên.

Dòng Sêrêpôk như người bạn tâm tình, đã chảy qua bao thế hệ người Êđê, M’nông, ban tặng cho họ những sản vật quý giá của vùng sông nước. Nhấp ly rượu xuân, nhấm nháp món cá Lăng, nói chuyện dòng sông, đời người để rồi hiểu thêm về dòng sông, hiểu thêm cuộc sống trên cao nguyên lộng gió này.

Minh Thông

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005