Phú Thọ: Bảo tồn những loài cá quý

Tỉnh Phú Thọ nằm ở trung lưu của hệ thống sông Hồng. Trên địa bàn có 3 con sông lớn chảy qua, ngoài ra còn có nhiều suối, ngòi nhỏ. Mỗi dòng sông có chế độ thủy văn và đặc tính môi trường nước riêng hợp lưu lại với nhau. Dưới góc độ về sinh thái môi trường sống khu vực này vốn được xem là nơi cư trú, phân bố kiếm mồi, đồng thời là bãi đẻ, bãi giống của nhiều loài thủy sinh, đặc biệt trong đó có nhiều loài quý hiếm, giá trị kinh tế được ghi trong sách đỏ Việt Nam 2007 như cá Lăng, Chiên, Dầm xanh, Anh Vũ, cá Mòi, cá Cháy, cá Măng… Nhiều khu vực sông ở đây, khai thác thủy sản đã trở thành nghề chính, thu hút nhiều lao động.

Cán bộ Chi cục thủy sản kiểm tra chất lượng giống bố mẹ cá Lăng chấm.

Trao đổi với chúng tôi, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Nguyễn Mạnh Phúc cho biết: Tiềm năng thủy sản tự nhiên trên địa bàn tỉnh rất lớn, vì thế nghề khai thác thủy sản trên sông đã có từ lâu đời. Chủng loại quần thể cá các sông lớn gồm có trên 110 loài, phân bố trong 25 họ. Riêng khu hệ cá sông Hồng trong địa phận tỉnh có 54 loài thuộc 7 họ, có 5 loài cá quý hiếm như: Cá Lăng, cá Chiên, cá Dầm xanh, cá Anh Vũ, cá Bống... Các loài cá nước ngọt thường xuyên xuất hiện trong năm ở các thủy vực với số lượng lớn hơn so với các loài đặc sản và cá quý hiếm. Nuôi thủy sản đã là nghề truyền thống của hầu hết các địa phương trong tỉnh, phần lớn tập trung vào các loài cá truyền thống như mè, trắm, trôi… tại các mặt nước ao, hồ với kinh nghiệm dân gian là chính nên năng suất và hiệu quả không cao. Nhằm phát huy tiềm năng và lợi thế về phát triển thủy sản, trong những năm qua tỉnh đã có nhiều chủ trương và chính sách hỗ trợ phát triển thủy sản. Nhờ đó đến năm 2010, diện tích nuôi thủy sản ước đạt 9,52 nghìn ha, tăng 2,5% so với cùng kỳ; tổng sản lượng đạt 20,87 nghìn tấn, tăng 12,2% so với cùng kỳ, trong đó sản lượng nuôi trồng đạt 19,7 nghìn tấn.

Những năm gần đây, việc khai thác nguồn lợi thủy sản ở các dòng sông với cường độ ngày càng cao. Mặt khác trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội với tốc độ nhanh chóng, nhiều nhà máy, xí nghiệp phát triển trên vùng lưu vực xả các chất thải chưa qua xử lý ra sông. Nhiều công trình đập thủy điện, thủy lợi trên sông đã có những ảnh hưởng nhất định tới môi trường sống, đa dạng thủy sinh vật, nguồn lợi thủy sản và hệ sinh thái sông ở khu vực này. Theo số liệu nghiên cứu của Chi cục Thủy sản thì trong 4 loài cá: Lăng chấm, cá Chiên, cá Bống và cá Anh Vũ trên hệ thống sông Hồng đang có nguy cơ bị tuyệt chủng, xếp ở mức nguy cấp bậc 2. Sản lượng khai thác các loài cá này giảm xuống chỉ bằng 10-15% vào những năm 70, 80 thế kỷ trước; thậm chí sản lượng cá Bống chỉ xấp xỉ bằng 1%. Theo điều tra nghiên cứu về hiện trạng và biện pháp bảo vệ, phục hồi một số loài cá hoang dã quí hiếm có nguy cơ tuyệt chủng trên hệ thống sông Hồng của nhóm tác giả Phạm Báu, Nguyễn Ðức Tuân, Bùi Ðình Ðặng, Nguyễn Công Thắng (Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I) cho thấy: Sự phân bố của các loài cá này trên hệ thống sông Hồng đang ngày càng thu hẹp, nhìn chung có xu hướng lùi dần về phía thượng lưu các sông, suối, nơi có địa hình hiểm trở, phía hạ lưu không gặp hoặc rất ít gặp. Bãi đẻ của các loài này hầu như không còn, cá đẻ phân tán, rải rác trên khu vực thượng nguồn các sông, suối.

Do tình trạng đánh bắt vô tội vạ, không được ra ngăn chặn, quản lý nên chỉ sau một thời gian ngắn, những loài cá trên đã khan hiếm. Ngay cả hai loài cá Chiên, cá Lăng, nếu không có biện pháp quản lí chặt chẽ thì cũng sẽ biến mất như cá Anh Vũ. Vấn đề này đòi hỏi các cơ quan nghiên cứu bảo tồn cần đầu tư nhiều hơn nữa cho việc thăm dò thực địa, đưa những con cá cuối cùng (nếu có) về nuôi và cho sinh sản tại phòng thí nghiệm để giữ lấy nguồn gen quý hiếm sắp biến mất. Năm 2008, được sự quan tâm của Vụ Khoa học - Công nghệ (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), Viện nghiên cứu nuôi trồng thuỷ sản I và Chi cục thuỷ sản tỉnh đã triển khai tiếp nhận công nghệ: “Sinh sản nhân tạo cá Lăng chấm”. Đây là loài cá đặc hữu, có giá trị kinh tế cao, đang có nguy cơ tuyệt chủng. Vì vậy việc tiếp nhận công nghệ sản xuất con giống để bảo tồn nguồn gen quý hiếm và góp phần phục hồi nguồn lợi là rất cần thiết. Hiện nay, tại một số nơi đã tiến hành nuôi thử nghiệm các loại cá Anh Vũ, Lăng chấm, cá Chiên và cá Bống trong lồng, ao. Qua nuôi thử nghiệm đã cho kết quả khả quan: Cá Lăng chấm, cá Anh Vũ có triển vọng tốt khi nuôi trong ao có bổ sung nước không thường xuyên; cá Chiên nuôi tốt trong lồng, không thích hợp ở ao nước tĩnh, thay nước định kỳ; cá Bống thích hợp nuôi trong ao, lồng ở điều kiện miền núi phía Bắc. Từ thành công trong chuyển giao con giống những năm qua, đã tạo điều kiện cho nhiều giống thủy sản mới tiếp tục được ứng dụng rộng rãi.

Thực hiện chủ trương phát triển, duy trì các loài cá quý hiếm, bảo vệ sự đa dạng sinh học của khu vực, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn đã ra Quyết định 3622/QĐ-BNN-KH ngày 18-11-2008, giao nhiệm vụ lập quy hoạch chi tiết khu vực bảo tồn thủy vực cấp quốc gia ngã 3 sông Đà - Lô – Thao. Nơi đây được chọn làm khu bảo tồn vùng nước nội địa cấp Quốc gia, nằm trong quy hoạch hệ thống bảo tồn các thủy vực nội địa ở Việt Nam tới năm 2020. Đó cũng là cơ hội cho việc lưu giữ, bảo tồn những giống cá quý trên địa bàn tỉnh ta, mở hướng phát triển kinh tế cho nhiều nông dân nuôi trồng thủy sản.

Châu Anh

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005