Nghề nuôi trồng thủy sản: "Trắng tay" sau lũ

Cơn lũ đã đi qua, mọi sinh hoạt của người dân đang từng bước trở lại bình thường, song những người làm nghề nuôi trồng thủy sản thì vẫn còn đau đáu nỗi lo về một mùa vụ thất bát. Lũ dữ tràn về, nhiều “triệu phú” bỗng chốc lâm cảnh trắng tay, nợ nần chồng chất. Sau những gì mất mát đã qua, tất cả những lo toan, cực nhọc đời thường còn hằn sâu trong ánh mắt... thẫn thờ của các ngư dân!

Tan hoang đồng tôm

Không còn vốn để tái đầu tư nuôi ốc hương, người dân thôn Cát Lợi (Vĩnh Lương) đang thu dọn lồng, lưới lên bờ.

Về thôn Hà Liên, xã Ninh Hà, huyện Ninh Hòa (Khánh Hòa) khi cơn lũ dữ đã đi qua. Nhìn cánh đồng tôm ngập tràn trong nước mới thấy được những thiệt hại ghê gớm mà ngư dân ở đây đã hứng chịu. Sau lũ, không chỉ có nỗi đau mất mát về nhà cửa, hàng trăm người dân ở vùng “rốn lũ” Hà Liên đang đối mặt với cái đói, cái nghèo và nợ nần chồng chất do mất trắng đìa tôm... Ngày lại ngày, những người dân nơi đây vẫn ngồi thẫn thờ, ngậm ngùi hướng về phía cánh đồng tôm! Bà con không tin vào mắt mình khi nhìn những ao hồ vỡ tan tành. Dường như, ai cũng sửng sốt, bàng hoàng khi mấy ngày trước tôm nuôi dày đặc, búng tanh tách trên mặt đìa; còn giờ đây, tôm đã bị cuốn trôi sạch. Nhiều người vốn là những “tỷ phú”, “triệu phú” ở làng nuôi tôm Hà Liên đã bỗng chốc trắng tay, trở thành con nợ. Ông Nguyễn Tám - một ngư dân nuôi tôm có thâm niên hơn 20 năm ở đây cho biết, bản thân ông từng chứng kiến nhiều vụ tôm “kẻ khóc, người cười”. Người “phất” lên cũng nhiều, nhưng người nuôi bị thua lỗ cũng không ít. “Nếu nó mất đồng loạt đã đành; đằng này, thi thoảng lại có mấy người nuôi trúng nên càng làm bà con hăng hái hơn, thậm chí quên cả mối lo bệnh dịch đang rình rập và vô tư thả. Nói thật, những người nuôi tôm như tôi đều nợ nần chồng chất. Vay khoản nọ, mượn khoản kia gối đầu nhau, nhưng nếu trời thương, trúng vài vụ tôm thì cũng trả được hết nợ. Còn vụ tôm này, ai cũng trắng tay, không biết mượn ở đâu?”. Nói đến đây, giọng ông Tám chợt chùng xuống, chua chát. Câu chuyện giữa ông và chúng tôi liên tục bị ngắt quãng bởi những tiếng thở dài ngao ngán. Gia đình ông Tám bắt đầu nghiệp nuôi tôm sú từ năm 1982. Một thời gian dài, với 3,6 ha đìa thả nuôi theo kiểu bán thâm canh; lợi nhuận không nhiều nhưng cuộc sống của gia đình ông tám khá dư giả. Đến năm 2001, ông Tám mới vay vốn ngân hàng để nuôi tôm theo kiểu công nghiệp. Những vụ đầu, lợi nhuận từ việc nuôi trồng thủy sản rất lớn. Mặt ông Tám bất chợt giãn ra khi hồi tưởng về quá khứ “vàng son”: “Ngày ấy, gia đình tôi làm tôm trúng đậm. Chỉ cần một lứa tôm, tôi đã ung dung bỏ túi hàng chục triệu đồng, trị giá mấy cây vàng. Mấy năm trở lại đây, con tôm dịch bệnh liên miên, nuôi vụ nào lỗ vụ đó, kinh tế gia đình tôi cứ ngày càng đi xuống và không thể nào ngóc lên được”. Càng vay mượn nuôi trồng, ông càng cảm nhận được sự thất bại. Đợt tháng 5 vừa rồi, ông tiếp tục vay mượn để thả nuôi 5 vạn con tôm sú, với hy vọng sẽ trả bớt nợ cho ngân hàng. Vậy mà dòng nước đã cuốn đi hết những hy vọng của gia đình ông. 75 triệu đồng nợ ngân hàng gần như không còn khả năng trả. Tổng thiệt hại của gia đình ông đợt này gần 40 triệu đồng.

Cũng thất bát như gia đình ông Tám, song tình cảnh gia đình ông Nguyễn Bổn (người cùng thôn) còn bi đát hơn nhiều. Từ hôm lũ về đến nay, ông như ngồi trên đống lửa, suốt ngày hết đi ra lại đi vào. Nhìn ánh mắt thất thần của ông Bổn, chúng tôi biết ông đang vô cùng hoang mang. “7,5 ha đìa với 22 vạn con tôm sú đang bắt đầu thu hoạch, chỉ một đêm đã “trở về” với biển. 8 miệng ăn và 100 triệu đồng vay nợ không biết sẽ giải quyết ra sao? Các anh thấy đấy, giờ đây, cả cơ ngơi chẳng còn gì. Chỉ vì nuôi tôm mà đến chiếc ti vi gia đình tôi cũng không sắm nổi. Tết này không biết ra sao nữa?” - chỉ tay vào căn nhà trống hoắc, ông Bổn giãi bày.

Ngoài gia đình ông Tám, ông Bổn, nhiều hộ nuôi tôm sú khác trong làng, trong xã cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự. Khi lũ tràn về, các cánh đồng tôm trong xã phần lớn đều đang độ thu hoạch; chỉ vì lũ, bao công sức của bà con tạo dựng bấy lâu đều trở thành bọt biển. Được biết, cả xã Ninh Hà có 400 ha nuôi trồng thủy sản thì có đến 200 ha bị mất trắng do lũ. 7.000 m3 đất bờ đìa bị sạt lở; cùng với khoảng 50 tấn thủy sản bị cuốn trôi đã đưa thiệt hại của xã Ninh Hà lên gần 3 tỷ đồng.

Ốc ngạt hơi, cá đỏ mắt...

Ốc hương mất trắng, ông Thông đành sửa sang lại chiếc xuồng đã cũ nát để đi kiếm con cá, con cua lo toan cho cuộc sống gia đình.

Rời xã Ninh Hà, chúng tôi tiếp tục tìm đến làng nuôi ốc hương Cát Lợi, xã Vĩnh Lương, TP. Nha Trang. Tại đây, cả làng đang “chết lặng” vì ốc. Khi mưa lũ tràn về, đầm Nha Phu trắng xóa nước bạc. Nhìn những đợt sóng đục ngầu bình thản vỗ bì bọp vào bè nuôi ốc hương khiến lòng người không khỏi xót xa. Mấy ngày nay, ông Đặng Ngọc Thông (thôn Cát Lợi, xã Vĩnh Lương) như suy sụp hoàn toàn bởi chuyện ốc chết. Cách đây mấy tháng, gia đình ông và cả thôn Cát Lợi vừa bị giáng một đòn “thập tử nhất sinh” do cơn “bạo bệnh” của ốc. Nay mưa lũ tràn về, những lồng ốc trong đầm Nha Phu ngạt hơi do nước ngọt nên lăn ra chết. Qua đợt lũ này, ông gầy tọp hẳn, ánh mắt cũng trũng sâu và thâm quầng hơn trước. Bắt đầu nuôi trồng thủy sản từ năm 1986, ông Thông được xem như “lão làng” trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản ở thôn Cát Lợi, có tiềm lực kinh tế tương đối vững. Tuy nhiên, do đầu tư theo kiểu gối đầu, vụ sau nhiều hơn vụ trước nên sau khi 2 lần ốc hương “chết trắng”, bao nhiêu vốn và lãi nhiều năm tích góp của ông Thông bỗng chốc “bốc hơi” hết. Hồi tháng 7, khi ốc bị dịch chết, ông quyết định “làm liều” nuôi tiếp để gỡ lại chút ít trả nợ ngân hàng. Ông đâu có ngờ, lúc lứa ốc chuẩn bị thu hoạch cũng là lúc ông lại một lần nữa thêm nặng gánh nợ nần với ngân hàng. Ông Thông than thở: “Đây là lần thứ 3, người nuôi ốc hương ở thôn Cát Lợi trắng tay vì ốc chết. Sau 2 đợt trước, toàn thôn có chỉ có 7/160 hộ đủ sức gom góp, vay mượn để tiếp tục tái đầu tư, giờ ốc chết coi như sạt nghiệp. Giờ đây, gia đình tôi còn vay nợ ngân hàng mấy trăm triệu đồng nhưng không biết lấy đâu ra mà trả…”. Nhấp ngụm nước trà, ánh mắt ông thẫn thờ nhìn xa xăm ra biển: “Mọi năm, được mùa ốc, Tết đến, trong xóm, nhà nào cũng sửa soạn tưng bừng. Bây giờ, ốc chết hết, lấy đâu ra tiền để sống qua ngày chứ nghĩ gì đến chuyện Tết”. Chuyện ốc chết do bão lũ đã trở thành nỗi ám ảnh của nhiều ngư dân thôn Cát Lợi. Cả xóm có 7 hộ lâm vào tình trạng mất trắng như ông Thông, ước tính thiệt hại khoảng 3 tấn ốc với giá trị gần 500 triệu đồng.

Trong đợt lũ vừa qua, không chỉ người nuôi ốc điêu đứng, tình trạng mưa kéo dài đã làm nhiều ngư dân nuôi cá lồng chịu chung số phận. Hơn ai hết, nhưng ngư dân nuôi cá mú, cá hồng trên các lồng bè quanh khu vực Hòn Rớ (xã Phước Đồng, TP. Nha Trang) thấm thía được mất mát mà nước lũ gây ra. Đến giờ này, những hộ nuôi vẫn chưa hết “xót của” khi toàn bộ cá mú trong các lồng nuôi ở dưới dòng nước gần cửa biển bị sốc nước ngọt đỏ mắt, nổ mắt, thiếu dưỡng khí mà chết; thiệt hại hàng tỷ đồng. Mọi năm, vào mùa mưa, lượng nước ngọt của sông Tắc, sông Quán Trường đổ về cũng nhiều, song cá nuôi vẫn có thể chịu được. Riêng năm nay, do lượng mưa quá lớn, nước đục đầu nguồn đổ về nhanh làm cả cửa biển Hòn Rớ bị “ngọt hóa” toàn bộ. Môi trường sống bị thay đổi đột ngột cùng với nước quá đục, tất cả cá nuôi trên lồng bè đều bị đỏ mắt, ngạt thở. Ông Hoàng Minh Tài - một ngư dân nuôi cá mú ở khu vực Hòn Rớ cho biết: “Cứ vào tháng 11, những ngư dân ở đây bắt đầu thả nuôi cá mú. Vào thời điểm này (cá được 12 tháng tuổi), toàn bộ số lượng cá mú thả nuôi đã là cá thành phẩm, mỗi con nặng từ 0,8 kg đến 1,3 kg; không ngờ nước ngọt quá nhiều làm cá bị sốc trong khi nhiều người chưa kịp xuất bán. Khi thấy cá chết nổi lên mới xuống kiểm tra, ai nấy đều rụng rời nhìn đàn cá chết trắng cả lồng. Lúc này, nhiều hộ kéo lồng lên bán đổ bán tháo cho tư thương để vớt vát”.

Thiệt hại nặng nhất ở Hòn Rớ là gia đình ông Nguyễn Bình với 10 lồng cá mú, số lượng khoảng 4.000 con. Gia đình ông Bình đã chi phí trong vụ nuôi này khoảng 200 triệu đồng, nhưng cá đã chết sạch. Vào đầu tháng 10, tư thương thu mua cá mú loại 1 với giá 220.000 đồng/kg, nhưng không có cá bán; đến khi mùa mưa lũ bắt đầu, tất cả các hộ dân muốn bán hết số lượng cá nuôi mà chẳng có tư thương nào đến mua. Hơn nữa, giá cá bị ép xuống chỉ còn 120.000 đồng/kg, nhưng chủ yếu là để bán chợ với số lượng rất ít. Do thị trường tiêu thụ cá quá khó khăn, các hộ dân đành trữ cá nuôi trong lồng “cầu may”. Tuy nhiên, vận may không đến với họ, hàng trăm triệu đồng đã bị dòng nước lũ nhấn chìm nơi đáy sông.

Ước vọng một hướng đi

Sau những mùa vụ thất bát vì dịch bệnh rồi đến thiên tai, những ngư dân làm nghề nuôi trồng thủy sản hầu hết đều lâm vào cảnh nợ nần chồng chất. Rất nhiều gia đình đến nay đã thế chấp hết gia sản mà vẫn không đủ tiền trả nợ. Song, đã là dân biển thì phải sống nhờ biển, người dân không có sự chọn lựa nào khác. Ngay ở thôn Hà Liên, nhiều năm nay, người dân liên tục bị thiệt hại do nuôi tôm, vậy nhưng bà con vẫn phải tiếp tục vay tiền để nuôi. Nếu không tiếp tục nuôi tôm, người dân cũng không biết làm gì; bởi lẽ, cả thôn không có đất nông nghiệp, muốn đi biển lại không có vốn để đầu tư ghe, tàu. Ông Nguyễn Tám tâm sự: “Mong rằng trong tương lai, chúng tôi sẽ tìm được một hướng đi mới để thoát khỏi tình trạng liên tục thất bát như hiện nay. Là người nuôi tôm có thâm niên nhưng tôi cũng chỉ nuôi dựa trên kinh nghiệm là chủ yếu. Hy vọng, qua các chính sách khuyến ngư, khuyến nông, chúng tôi sẽ được Nhà nước hỗ trợ hơn nữa về khoa học kỹ thuật và con giống để có thể trụ lại với nghề...".

Mưa lũ đã qua đi, hậu quả vẫn còn ngổn ngang. Dẫu biết rằng, để có thể khắc phục được những thiệt hại mà các ngư dân nuôi trồng thủy sản đã hứng chịu là vô cùng khó khăn. Mong rằng họ sẽ vững vàng vượt qua khó khăn này để tiếp tục ổn định cuộc sống...

Có một điều khá nghịch lý, trong “danh mục” hỗ trợ thiệt hại do thiên tai gây ra đối với ngành Nông nghiệp, chúng tôi vẫn chưa thấy nói đến việc hỗ trợ cho nghề nuôi tôm, cua, cá. Chính vì lẽ đó, tất cả những người nuôi trồng thủy sản đang mong muốn Nhà nước sớm có những chính sách trợ giúp bà con vượt qua “cơn bĩ cực”. Khi chúng tôi đề cập đến vấn đề này, ông Nguyễn Bổn (thôn Hà Liên, xã Ninh Hà, Ninh Hòa, Khánh Hòa) bày tỏ: “Chúng tôi cũng là nông dân. Khi thiên tai ập đến, chúng tôi cũng phải gánh chịu; thế nhưng tại sao chúng tôi không được hỗ trợ thiệt hại như các nghề khác? Nếu người làm lúa bị thiệt hại một thì chúng tôi bị thiệt hại mười”. Những yêu cầu chính đáng của người nuôi trồng thủy sản vẫn đang mong chờ câu trả lời từ những người xây dựng chính sách...

A.T - Đ.L

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005