Giải pháp bảo vệ nguồn lợi tôm hùm giống: Mô hình quản lý cộng đồng

Vừa qua, đề tài “Nghiên cứu đề xuất các giải pháp khai thác bền vững nguồn lợi tôm hùm tỉnh Bình Định”, do Chi cục Khai thác - bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh thực hiện, đã được Hội đồng Khoa học công nghệ chuyên ngành tỉnh nghiệm thu, xếp loại xuất sắc. Điểm nổi bật của đề tài là xây dựng mô hình đồng quản lý, khai thác hợp lý để bảo vệ nguồn lợi tôm hùm giống (THG).

Ương nuôi tôm hùm giống ở Nhơn Hải. Ảnh: Hải Yến

Theo kết quả điều tra của đề tài, 7 xã ven biển của tỉnh gồm: Hoài Mỹ (Hoài Nhơn), Mỹ Thọ (Phù Mỹ), Cát Hải (Phù Cát), Nhơn Châu, Nhơn Lý, Nhơn Hải, Ghềnh Ráng (TP Quy Nhơn) là các địa phương phát triển mạnh nghề khai thác THG với 1.369 tàu thuyền đánh bắt, khai thác; nhiều nhất là xã Nhơn Lý, Nhơn Hải, mỗi xã có từ 300 đến 430 tàu thuyền; chủ yếu khai thác vùng ven bờ. Cụ thể các vùng biển có THG tập trung nhiều là: Hòn Khô (Nhơn Hải); Hòn Đất, Hòn Ngang (Ghềnh Ráng); Lâm Thắng, Chánh Oai (Cát Hải); Rạn Cao (Hoài Mỹ)…

Nghề ương nuôi THG có từ năm 2002, tập trung ở Nhơn Hải, Ghềnh Ráng, Nhơn Châu với khoảng hơn 2.000 lồng, 300 hộ tham gia. Sản lượng tôm nuôi là 367 ngàn con (2008), 450 ngàn con, năm 2009. Người ương nuôi THG ở 3 vùng này có thuận tiện là nguồn THG khai thác tại chỗ, hay vùng lân cận, môi trường không thay đổi nhiều, nên tôm thích nghi cao. Sau khi ương nuôi từ 1 đến 2 tháng có thể xuất bán nuôi thương phẩm.

Trong khi chưa cho tôm hùm sinh sản nhân tạo được, thì việc bảo vệ nguồn lợi tự nhiên là cần thiết, đảm bảo nguồn sống cho một bộ phận dân cư ven biển, nơi có nguồn lợi THG. Nếu khai thác quá mức, về mặt sinh học, lâu dài sẽ làm suy giảm quần thể tôm hùm, từ đó giảm sản lượng khai thác. Đó là chưa kể việc thải bỏ tôm hùm con không bán được như tôm hùm đá, tôm hùm tề thiên trong lưới mành, gây lãng phí nguồn lợi thủy sản, ảnh hưởng cân bằng sinh thái trong hệ sinh thái biển. Qua điều tra của đề tài cho thấy, sản lượng khai thác THG biến động hàng năm. Năm 2004, chỉ có 205 ngàn con, đến năm 2008 là 455 ngàn con, tăng gấp hơn 2 lần năm 2004; tuy nhiên, năm 2009 số lượng khai thác chỉ còn 350 ngàn con, và 6 tháng đầu năm 2010 số lượng chỉ còn trên 50.000 con. Qua đó, chứng tỏ nguồn lợi THG bị khai thác quá mức và có nguy cơ cạn kiệt.

Người ta thường khai thác THG bằng phương pháp lặn bắt, bẫy chà và mành tôm, những phương pháp gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến môi trường sống của tôm hùm. Thường mùa chính khai thác THG bắt đầu từ tháng 11 năm trước và kết thúc vào tháng 5 năm sau. Mùa phụ từ tháng 4, kết thúc tháng 1 năm sau. Từ những kết quả khảo sát, đề tài đã đề xuất khai thác theo sơ đồ phù hợp từng vùng. Kỹ sư Nguyễn Hữu Hào - Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh, chủ nhiệm đề tài - cho biết: Để bảo vệ nguồn THG, chỉ nên khai thác ở giai đoạn con non đã định cư xuống nền đáy, kích cỡ giáp đầu ngực từ 11,55 mm và giảm hình thức khai thác bằng lưới mành. Về mùa vụ khai thác nên hạn chế và đi đến việc cấm khai thác THG trong khoảng thời gian từ 1.4 đến 31.7 hàng năm. Không sử dụng nghề lưới kéo, tàu cá có công suất từ 20 CV trở lên. Nghiêm cấm sử dụng chất nổ, chất độc, xung điện để đánh bắt tôm hùm.

Đề tài cũng xây dựng mô hình đồng quản lý tại phường Ghềnh Ráng, có hội đồng quản lý nguồn lợi thủy sản, có 2 nhóm đồng quản lý, thành viên là những nhân tố tích cực khai thác, nuôi trồng, đại diện ngành, đoàn thể địa phương. Hình thức hoạt động là truyền thông, tập huấn, nâng cao nhận thức cho mọi người có trách nhiệm bảo vệ nguồn lợi cũng là bảo vệ cuộc sống tương lai của mình. Các nhóm đồng quản lý hoạt động theo quy chế, xây dựng quy ước khai thác ương nuôi nguồn lợi tôm hùm theo nguyên tắc bền vững. Quy chế có sự tham gia đóng góp ý kiến của cộng đồng dân cư, có sự phê chuẩn của chính quyền địa phương; là cơ sở pháp lý để xử lý trường hợp làm tác động xấu đến môi trường biển.

Hiền Mai

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005