Những người nuôi bò sữa trên cao nguyên

Nguồn tin: Nhân Dân, 13/11/2008
Ngày cập nhật: 14/11/2008

Có thể nói, ngành "công nghiệp trắng" đang trở thành một trong những hướng mũi nhọn tại Mộc Châu (Sơn La). Những giọt sữa trắng đã đổi đời cho biết bao hộ nông dân chăn nuôi bò trên cao nguyên này.

Chuyện về "vua" bò sữa

Cả thảo nguyên mênh mang này ai cũng gọi anh Lâm Thanh Trân là ông vua bò sữa, bởi hiện tại anh là người có lượng bò nhiều nhất với 50 con bò trong chuồng với trị giá hơn một tỷ đồng. Trang trại của ông "vua" này hằng năm cung cấp một lượng sữa lớn nhất cho Công ty Cổ phần giống bò sữa Mộc Châu với sản lượng khỏang 120-130.000 tấn.

Ðể có được những thành quả ngày hôm nay, anh Trân cũng như nhiều nông dân nuôi bò sữa trên cao nguyên Mộc Châu phải trải qua những năm tháng khắc nghiệt và khó khăn.

Anh Trân quê ở tận Thái Bình, thế nhưng vùng đất lúa không giữ được bước chân người thanh niên luôn khao khát thoát cảnh đói nghèo. Tròn 20 tuổi, anh tìm tới Mộc Châu như tìm một vùng đất hứa để xây dựng cơ nghiệp. Thời điểm anh làm công nhân nông trường Mộc Châu còn chăn nuôi giống bò vàng Jersey. Ðến năm 1986, mới bắt đầu nuôi loại bò Holstein Friensian nhập ngoại có mầu khoang đen, trắng.

Sau một thời gian anh lấy vợ cũng là người miền xuôi lên lập nghiệp. "Ðời sống công nhân nông trường thời đó thiếu thốn trăm đường. Cách chăn nuôi tập trung bao cấp kém hiệu quả cho nên cái nghèo đeo đẳng" - Anh Trân nói, dù bây giờ đã thấy một tương lại cực kỳ sán lạn nhưng trong tâm trí anh và bao nhiêu hộ nuôi bò sữa không bao giờ quên những ngày tháng đó.

Năm 1990, nông trường bắt đầu có chủ trương khoán chăn nuôi bò sữa hộ gia đình theo hướng cho nợ, trả góp. Ðó thật sự là cơ hội đổi đời với những ai nuôi chí làm giàu. Sau nhiều đêm trằn trọc suy nghĩ, anh mạnh dạn nhận gần 10 ha đất, 30 con bò bê đủ loại, cùng hệ thống chuồng trại tập thể để lại với số tiền 70 triệu đồng. Khi đó, hai vợ chồng vay ngân hàng được 40 triệu trả trước, số còn lại nợ nông trường trả dần.

Thời gian đầu, công việc mới mẻ, khó khăn chồng chất đè lên vai vợ chồng anh Trân. Làm không xuể, anh chị phải thuê thêm người trồng, cắt cỏ, vắt sữa, xây dựng, sửa sang chuồng trại.

Thế rồi, đàn bò đang thời kỳ tăng trưởng bỗng lăn ra ốm, nằm la liệt trên sàn. Vợ chồng anh đôn đáo mời bác sỹ thú ý, cán bộ kỹ thuật nông trường cứu chữa. Cuối cùng 12 con bò, bê khai thác sữa đã chết.

Anh Trân kết luận "Bài học đầu tiên và quý giá nhất tôi rút ra là phải vệ sinh chuồng trại sạch sẽ. Từ đó, tôi chuyên tâm vào nghiên cứu các kỹ thuật nuôi dưỡng, chăm sóc đàn bò". Giờ đây, 22 con trong đàn đang cho khai thác sữa, trung bình cho sản lượng 18-25 kg sữa/ngày/con. Cá biệt có con năng suất cao có thể lên 35-40 kg sữa/ngày/con. Ba năm trở lại đây, trừ chi phí gia đình anh thu về 300-400 triệu đồng tiền lãi.

Trang trại của anh Trân giờ là trang trại nuôi bò mẫu do Công ty Cổ phần giống bò sữa Mộc Châu phối hợp với Tập đoàn Tetra Pak (Thụy Ðiển) tài trợ. Tập đoàn Tetra Pak đã tài trợ miễn phí cho gia đình anh một hệ thống máy vắt sữa trị giá gần 200 triệu đồng. Ðây đồng thời là một trong những chính sách hỗ trợ thiết thực nhất của Công ty nhằm động viên kịp thời cho các hộ chăn nuôi bò sữa. Với hệ thống này, nguồn sữa luôn được bảo vệ vô trùng tối đa ở độ lạnh thích hợp, để sữa không bị biến chất. Anh Trân cho biết: "Từ khi có hệ thống này, tôi không phải thuê người vắt sữa, công việc của người nuôi bò vì thế mà đỡ vất vả hơn rất nhiều".

Ông Hạnh, Giám đốc phát triển kinh doanh Tập đoàn Tetra Pak cho biết: "Hệ thống máy vắt sữa bao gồm bốn máy vắt tự động thích hợp với hộ gia đình nuôi từ 20-30 con bò. Hiện tại ở Mộc Châu có khoảng 10% số hộ có thể áp dụng mô hình này. Công ty chúng tôi hy vọng với đà phát triển của đàn bò sữa hiện nay, trong 3-5 năm nữa, những máy vắt sữa này sẽ xuất hiện ngày càng nhiều trong những gia đình chăn nuôi bò sữa".

Những giọt sữa trắng đã làm gương mặt chúng tôi sáng lên

Ðó là những lời nói tận đáy lòng của nhiều hộ gia đình nông dân nuôi bò tại Mộc Châu ngày hôm nay. Ông Trần Công Chiến, Tổng giám đốc Công ty dẫn chúng tôi đi thăm Nhà máy chế biến sữa tươi tiệt trùng cho biết: "Hiện tại, số bò của Mộc Châu gần 5.000 con, sản lượng hằng năm đạt hơn 15.000 tấn sữa. Kế hoạch đến năm 2010, số bò đạt hơn 7.000 con và sản lượng sữa là hơn 20.000 tấn, cho ra đời từ 200-300 con bò giống hằng năm. Ðể động viên và khuyến khích bà con phát triển đàn bò sữa, chúng tôi trao giải 50 triệu cho hộ gia đình nuôi 100 con bò, 30 triệu cho hộ nuôi 50 con. Trong tương lai không xa, chúng tôi muốn mỗi một trang trại sẽ là một nhà máy sản xuất sữa thu nhỏ".

"Cơn bão" melamine làm không ít người chăn nuôi bò sữa trên dải đất hình chữ S gặp phải cơn lao đao. Thế nhưng, ở tại các tiểu khu thuộc thị trấn Nông trường Mộc Châu (Mộc Châu, Sơn La), không hề bị "cái hóa chất độc hại ấy tác động". Cơn bão melamine không hề làm cho họ mảy may lo lắng đến đầu ra của sản phẩm bởi sữa bò vắt ra đến đâu được công ty bao tiêu đến đó. Thậm chí, người người còn háo hức bởi Công ty vừa có quyết định tăng giá sữa từ 7.600 lên 8.000 đồng từ ngày 1-10.

Gia đình anh Nguyễn Văn Hải cũng như hơn 500 hộ gia đình chăn nuôi bò sữa đang hối hả và háo hức mở rộng đàn bò. Anh Hải cho biết: "Gia đình tôi có 12 con bò sữa, trong đó, tám con đang cho khai thác sữa, hằng năm thu 100-120 triệu đồng.

Bà con Mộc Châu xem ti-vi, nghe đài thấy bò sữa ở Ba Vì lao đao, thấy thương "đồng nghiệp" quá. Chúng tôi ngày càng yên tâm chăm lo cho đàn bò của mình phát triển tốt. Hầu như bê con đẻ ra đều giữ lại nuôi lớn chứ không hay bán như trước nữa".

Có thể nói, Công ty cổ phần giống bò sữa Mộc Châu là đơn vị đầu tiên làm tốt việc bảo hiểm chăn nuôi cho bò. Ông Chiến cho biết: "Mỗi con con bê sau cai trị giá khoảng 12-15 triệu đồng. Tuy nhiên, nếu bò, bê chết, chúng tôi mới chỉ đền bù tối đa là bốn triệu đồng. Thời gian tới, sẽ tiếp tục nâng mức bảo hiểm. Ðây là một hành động chia sẻ kịp thời những rủi ro cho nông dân để nông dân yên tâm phát triển đàn bò".

Từ năm 2003, cứ vào trung tuần tháng 10, cả thị trấn lại tưng bừng bước vào cuộc thi đặc biệt "Hoa hậu bò sữa" nhằm chọn ra những con bò năng suất và phẩm giống tốt nhất, đồng thời tôn vinh các hộ gia đình, công nhân chăn nuôi bò sữa.

Chúng tôi tìm tới trang trại của gia đình chị Vũ Thị Ðáng, chủ nhân của tân "hoa hậu" Bò năm 2008 để tận mắt nhìn thấy tân "hoa hậu" và đàn bò của gia đình. Con bò giành giải Hoa hậu sinh năm 2003, trọng lượng cơ thể 577kg. Mọi tiêu chuẩn như ngoại hình, cấp sinh trưởng, cấp tổng hợp đều đạt cấp kỷ lục. Chu kỳ sữa 305 ngày cho sản lượng 11.320 kg. Ðây là sản lượng cao kỷ lục chưa từng có từ trước tới này và cũng là cái đích để phấn đấu của tất cả những hộ chăn nuôi bò giỏi. Ðể có được sản lượng sữa ấy phụ thuộc rất nhiều yếu tố: giống bò tốt, bàn tay chăm sóc của con người, thức ăn đạt tiêu chuẩn, khí hậu, thổ nhưỡng thích hợp. Con bò "Hoa hậu" đã mang về cho chủ nhân một máy vắt sữa tự động Delaval trị giá 14 triệu đồng. Những năm gần đây, nông dân nuôi bò đỡ vất vả hơn nhờ những máy vắt sữa tự động như thế này.

Chị Ðáng tâm sự: "Người ta thường nói "nuôi tằm ăn cơm đứng". Chúng tôi cũng vậy, "nuôi bò cũng... ăn cơm... đứng" bởi làm nghề này vất vả vô cùng. Mùa hè nóng bức hay mùa đông rét mướt, đều tăm tắp từ mờ sáng đến gần nửa đêm. Cả ngày chỉ lo vắt sữa và cho bò ăn liên tục. Chăm chút chút từng li, từng tí như chăm con trẻ. Người không ăn còn được chứ bò đến thời điểm vắt sữa là dứt điểm phải vắt. Suốt ngày bên cạnh bò, người lúc nào cũng ám mùi bò. May mà cả hai vợ chồng đều như vậy, nên không sợ bị "đối tác" chê hôi. Bù lại, chúng tôi đã có một cuộc sống sung túc, khang trang. Con cái có điều kiện ăn học nên người".

ĐẶNG THANH HÀ