Hạn chế thiệt hại cho người nuôi bò sữa : Mỗi con bò cần có một hợp đồng

Nguồn tin: QĐND, 14/10/2008
Ngày cập nhật: 15/10/2008

Ngày 14-10, chúng tôi trở lại xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm-địa phương chăn nuôi bò sữa lớn nhất trên địa bàn Hà Nội. Trên khuôn mặt của những người nông dân nuôi bò vẫn chưa hết bàng hoàng sau cơn chấn động do ảnh hưởng của sữa nhập ngoại có chứa chất mê-la-min. Hàng nghìn hộ nông dân xã Phù Đổng vẫn hoài nghi về tương lai của nghề nuôi bò sữa...

Giảm bán buôn, tăng bán lẻ

Trên đường vào xã Phù Đổng, chúng tôi gặp nhiều xe máy chở những can sữa tươi phóng vội về phía nội thành. Biết chúng tôi muốn tìm hiểu tình hình tiêu thụ sữa sau “sự cố mê-la-min”, bác Nguyễn Văn Tô (thôn Phù Đổng 2, xã Phù Đổng) cho biết:

Từ hôm các công ty sữa hạn chế thu mua, đã có lúc chúng tôi phải đổ bỏ sữa. Nay thì khá hơn, các đơn vị thu mua đã nhập một phần, số còn lại chúng tôi mang ra thành phố bán lẻ…

Ông Hoàng Đức Cường, Chủ tịch UBND xã Phù Đổng bỏ dở cuộc họp tiếp chúng tôi. Theo ông Cường, trước khi diễn ra đợt khủng hoảng về sữa, sản lượng sữa trung bình của xã Phù Đổng đạt từ 9 đến 10 tấn/ngày. Toàn bộ số sữa này được các công ty chế biến sữa lớn như: Vinamilk, Hanoimilk... thu mua thông qua các đại lý trên địa bàn xã.

“Tuy nhiên, việc thu mua không giới hạn trong hợp đồng đã được cam kết mà luôn vượt mức hợp đồng, thành ra người dân cứ phát triển nghề nuôi bò. Chính vì vậy khi xảy ra “sự cố mê-la-min”, hàng tấn sữa của nông dân đã bị từ chối vì vượt quá hợp đồng. Trong các ngày từ 2 đến 6-10, mỗi ngày số lượng sữa không tiêu thụ được trên địa bàn xã tồn lại từ 3 đến 4 tấn, khiến người chăn nuôi phải bán rẻ, thậm chí cho lợn uống...” – ông Cường nói.

Nông dân nuôi bò sữa ở huyện Ba Vì chưa hết lo sau “sự cố mê-la-min” vì toàn bộ thu nhập của gia đình trông chờ vào tiền bán sữa.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, việc thu mua sữa ở Phù Đổng-từ trước đến nay đều theo một phương thức: Các đại lý ký hợp đồng thu mua với người chăn nuôi, sau đó tìm đến các công ty chế biến sữa để bán lại, thu lời. Thời gian gần đây, do giá thu mua của Công ty Hanoimilk cao hơn, kèm theo nhiều ưu đãi nên các đại lý đã cắt hợp đồng với nhà thu mua truyền thống là Vinamilk, để bán cho Hanoimilk. Việc thay đổi “đầu ra” này khá linh hoạt nên nhiều đại lý không kịp thay đổi số lượng trên hợp đồng với công ty chế biến sữa. Ngược lại, công ty chế biến sữa cũng “linh động”, sẵn sàng mua vượt số lượng trên hợp đồng cho các đại lý.

Anh Vũ Văn Thức - chủ đại lý thu mua sữa lớn nhất xã Phù Đổng-cho biết: “Trước đây, tôi hợp đồng bán cho Hanoimilk 500kg sữa/ngày, nhưng Hanoimilk vẫn đồng ý thu mua tới hơn 4 tấn sữa/ngày. Khi thị trường sữa gặp khủng hoảng, phía Hanoimilk chỉ mua trong giới hạn hợp đồng. Mỗi ngày đại lý chúng tôi bị tồn kho từ 3 đến 4 tấn sữa, không biết tiêu thụ đi đâu. Đến nay, mặc dù các công ty chế biến sữa đã tăng lượng thu mua, nhưng cũng chỉ bằng 50% trước đây. Số sữa còn lại, người dân vẫn phải tìm cách bán lẻ”.

Mỗi con bò cần có một hợp đồng

Đưa chúng tôi đến từng hộ nuôi bò sữa, chỉ những căn nhà mới xây khang trang, ông Hoàng Đức Cường, kể: “Xã Phù Đổng trước đây chỉ chuyên canh cây lúa, chẳng nghèo, nhưng cũng không giàu. Với lợi thế về địa lý, từ năm 1994, xã đầu tư phát triển đàn bò sữa. Đến nay, tổng số bò sữa của xã lên tới hơn 1.200 con. Thu nhập từ bò sữa chiếm 40% tổng thu nhập của xã. Với giá sữa như hiện nay (khoảng 8.000 đồng/kg), mỗi ngày 600 hộ nuôi bò sữa trong xã thu từ 80 triệu đồng đến 100 triệu đồng. Đã có hàng trăm hộ nông dân ở Phù Đổng thoát nghèo, làm giàu từ bò sữa...”.

Ngày thường, sau khi vắt sữa xong, nhập cho các đại lý, đến 9 giờ là ông Vũ Văn Đắc đã có thể thảnh thơi chăm chút cho 4 con bò của mình. Mấy hôm nay, ông phải dậy từ sáng sớm, lấy sữa, mang ra tận khu vực quận Cầu Giấy bán lẻ, gần trưa mới về đến nhà. Ông Đắc ngán ngẩm nói: “Cũng nhờ bò sữa mà nhà tôi có cái ăn, cái để. Nhưng cứ tình trạng mua bán bấp bênh như hiện nay, có lẽ gia đình tôi phải bán bò, chuyển hướng làm ăn khác”.

Cũng như hộ ông Đắc, nhiều hộ chăn nuôi bò chưa tin vào “đầu ra” là các công ty chế biến sữa. Theo họ: Nếu các công ty bán được sản phẩm thì họ sẽ tăng số lượng mua; còn khi không bán được thì coi sữa của nông dân như… nước lã. Mong muốn của các hộ nuôi bò sữa hiện nay là mỗi con bò có một hợp đồng tiêu thụ sữa với các đại lý, hoặc ký trực tiếp với công ty chế biến. Trao đổi với chúng tôi, ông Đặng Minh Tuấn, Phó giám đốc Công ty CP sữa Hà Nội (Hanoimilk) cho biết: “Mặc dù Trung tâm Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm thuộc Bộ Y tế đã kết luận: 11 sản phẩm và nguyên liệu sữa của Hanoimilk không nhiễm mê-la-min, trong đó có các sản phẩm: sữa IZZI, sữa chua uống YOTUTI, sữa tươi Hanoimilk 100% có đường... nhưng người tiêu dùng vẫn hiểu nhầm khiến sản phẩm của công ty không tiêu thụ được. Mặc dù vậy, công ty vẫn bảo đảm thu mua 4 tấn sữa/ngày cho các đại lý ở xã Phù Đổng. Nếu tình hình đầu ra của Công ty được cải thiện, chúng tôi sẽ tăng lượng mua, giảm thiệt hại cho người nông dân”.

Ông Tuấn cũng cho biết: Hiện đa số các hộ nuôi bò sữa đều có quy mô nhỏ lẻ, chỉ thu từ 50 đến 100kg sữa/ngày, nên Công ty rất khó ký hợp đồng thu mua sữa đến từng hộ. Nhưng để người chăn nuôi yên tâm, Công ty sẽ hợp đồng chặt chẽ với các đại lý thu mua, không để người chăn nuôi bị thiệt thòi trong bất kỳ tình huống nào.

Chủ tịch xã Phù Đổng khẳng định: “Hiện tại và trong tương lai, nuôi bò sữa vẫn là hướng phát triển kinh tế, đem lại nguồn thu cao nhất đối với nông dân xã Phù Đổng. Vì vậy, cùng với việc ổn định việc thu mua sữa cho người nông dân, chúng tôi sẽ cùng các cấp, các ngành và các công ty chế biến sữa tìm biện pháp phù hợp nhất để ổn định đầu ra, bảo vệ lợi ích cho người chăn nuôi”.

Thời gian gần đây, do đầu ra của sữa không ổn định, giá cả bấp bênh, thiếu các biện pháp hỗ trợ... nên nhiều nông dân đã không còn mặn mà với nghề nuôi bò sữa. Để lấy lại niềm tin cho người nuôi bò sữa ở xã Phù Đổng nói riêng và cả nước nói chung, các cấp chính quyền cần quan tâm sâu sát hơn nữa đối với người chăn nuôi; không để người nông dân tự phát tăng số lượng gia súc, sản phẩm không có nơi tiêu thụ ổn định. Các công ty chế biến sữa bên cạnh các biện pháp hỗ trợ người chăn nuôi về vốn, kỹ thuật, cần có hợp đồng cụ thể, dài hạn, bảo đảm thu mua ổn định để người chăn nuôi yên tâm phát triển sản xuất.

Chiều 14-10, ông Nguyễn Văn Hải, Phó chủ tịch UBND huyện Ba Vì - huyện được coi là “vựa sữa” thứ 2 của Hà Nội, cho biết: Ngày 13-10, lãnh đạo Sở Nông nghiệp – Phát triển Nông thôn Hà Nội và UBND huyện Ba Vì đã đi kiểm tra thực tế việc chăn nuôi, tình hình tiêu thụ sữa trên địa bàn. Hiện việc tiêu thụ sữa tươi ở Ba Vì đã ổn định. Từ ngày 6 – 10, các đơn vị thu mua đã tiếp tục thu mua toàn bộ sản lượng sữa trên địa bàn với mức giá như trước khi xảy ra “sự cố mê-la-min” (7.500 đồng/kg).

PHÚ SƠN – HUY QUANG