Qúy Tỵ rắn quý

Nguồn tin: Báo Hậu Giang, 10/02/2013
Ngày cập nhật: 12/2/2013

Đã từ lâu, trong quan niệm của mọi người, loài rắn tượng trưng cho cái ác, bị ghét bỏ và bị gán cho bao thứ xấu xa khác. Do vậy, năm con rắn theo quan niệm của dân gian cũng không phải là năm tốt. Tuy nhiên, trong thực tế, rắn có rất nhiều lợi ích cho con người. Nó không chỉ phục vụ đắc lực cho Đông, Tây y chế ra nhiều loại thuốc quý, mà ngày nay, nhiều người giàu lên cũng nhờ nuôi rắn.

Giải oan cho rắn

Người ta thường gán những cái xấu xa, tồi tệ cho rắn.

Nhưng thực ra, rắn rất có ích cho nhân loại. Cả Đông y và Tây y đều coi rắn là thần dược để chữa bệnh phong thấp mà không có một loại thuốc nào sánh kịp. Tây y đã lấy hình hai con rắn cuộn lấy một khúc cây làm huy hiệu cho ngành của mình. Những năm gần đây, các bác sĩ Tây y đã lấy từ trong cái độc giết người là nọc rắn ra một chất mà họ cho rằng có thể trị được bệnh ung thư. Qua thử nghiệm trên các con vật thì thấy nọc rắn có thể chữa được một số loại ung thư dù ở thời kỳ cuối. Vài năm gần đây thì người ta bắt đầu thử trên con người, bước đầu cho kết quả khả quan.

Hiện tại, gia đình ông Sơn có trên 650 con rắn bố mẹ, mỗi con có trọng lượng từ 1,5-2,5kg, chỉ tính giá thịt cũng trên 1 triệu đồng/con.

Ở Việt Nam ta có rất nhiều trại nuôi rắn. Tất cả các trại nuôi rắn này vẫn không làm sao cung cấp đủ cho thị trường, vì vậy mà giá rắn, nhất là loại rắn hổ càng ngày càng đắt. Các chủ trại nuôi rắn cứ tha hồ mà hốt bạc! Một con rắn đeo mắt kính, giá cả mấy trăm đô la!

Cái gì của rắn cũng đắt giá cả. Đắt nhất là nọc rắn, rắn càng độc thì nọc càng đắt. Da của rắn cũng không rẻ, còn thịt rắn thì lại là cái thứ thịt vừa thơm ngon, dinh dưỡng, lại chữa được bệnh… Do đó mà rắn rất có giá! Một gia đình mà nuôi được mấy cặp rắn hổ đeo kính (king cobra) thì một năm chỉ cần sản xuất lấy vài chục rắn con là đủ sống.

Rắn không xa lạ gì với con người. Thế giới loài rắn phong phú, kỳ lạ và đầy bí ẩn. Tuy một số loài có nguy hiểm nhưng nếu biết tận dụng, khai thác đúng mức, rắn là một động vật rất hữu ích dùng để làm thuốc Đông, Tây y và cả về phương diện kinh tế.

Làm giàu nhờ nuôi rắn

Hơn 9 năm trước, sau khi trải qua đủ nghề như chăn nuôi heo, cá rô, chó thịt… thất bại, lỗ lã, ông Kiều Công Sơn, ở ấp 2A, xã Vị Tân, thành phố Vị Thanh đã mua 78 con rắn ri voi từ những thanh niên hàng sớm với giá 200.000 đồng về nuôi thử. Lúc bấy giờ, mỗi con chỉ bằng ngón tay, ốm nhom chỉ có da bọc xương nên đám bạn nhậu chê không làm thịt. Không ngờ từ sau vụ mua bán đó, ông Sơn đã gắn bó sự nghiệp của mình với loài động vật hoang dã này. Ông Sơn cho biết: vùng đất Ba Voi xưa kia rắn nhiều vô số kể, nhất là rắn ri voi. Nhưng vài năm gần đây, rất hiếm khi kiếm được loài vật hoang dã vốn được xem là đặc sản này. Chắc có lẽ với đặc thù này nên rắn nuôi dễ thích nghi.

Vợ chồng ông Sơn kiểm tra định kỳ rắn bố mẹ.

Do có bồn xi măng chứa đường kết của gia đình bỏ không nhiều năm nay, ông tận dụng thả những con rắn ri voi mua được nuôi theo kiểu hoang dã. Ngoài trồng rau muống, bỏ một lớp đất bùn non dày chừng 3-4 tấc, ủ lá chuối khô, và chứa một ít nước, ông còn tạo mái che một phần giống môi trường tự nhiên để rắn trú ẩn. Thức ăn cho rắn là những con cá nhỏ. Sau hơn một năm nuôi, đàn rắn của ông đã đạt trọng lượng hơn nửa kg/con. Niềm vui của thành công bước đầu chưa bao lâu, kẻ trộm đã đột nhập bắt đi gần nửa số rắn nuôi. Sau vụ trộm, ông tháo nước và tiến hành kiểm tra, những tưởng không còn sót con rắn nào, nhưng không ngờ vẫn còn lại 41 con rắn chui sâu dưới bùn đất. Từ vụ trộm, ông phát hiện rắn ri voi rất thích sống dưới bùn đất và gần với tự nhiên. Sau đó, ông rào chắn cẩn thận tiếp tục nuôi. Đến năm thứ hai, rắn bắt đầu đẻ con đợt đầu, ông bắt đầu nhân rộng mô hình.

Với suy nghĩ, vật nuôi càng hiếm càng có giá trị kinh tế cao, nhất là những loài người khác không nuôi được mà mình nuôi được thì hiệu quả sẽ càng cao hơn, nên ông Kiều Công Sơn đã mạnh dạn mở rộng diện tích nuôi rắn ri voi. Dẫn chúng tôi tham quan mô hình nuôi rắn của gia đình, ông Sơn say mê giới thiệu rành mạch từng bồn nuôi một: nào là bồn chứa rắn bố mẹ, bồn rắn lứa, bồn rắn con, bồn ương cá trê… Hiện tại, ông đã xây dựng được 13 bồn lớn nhỏ nuôi rắn, với tổng đàn gần 2.000 con. Trong đó, có 650 con rắn bố mẹ có trọng lượng từ 1-3kg/con. Trung bình mỗi năm, đàn rắn nhà ông sinh sản hơn 3.000 rắn con. Hiện tại, giá rắn con từ 60.000-100.000 đồng/con vài ngày tuổi. Số rắn con này, ông chỉ bán cho thành viên tổ hợp tác, bà con hàng xóm để nuôi làm giống mà không bán ra ngoài, mặc dù nhu cầu thị trường rất lớn. Riêng rắn thịt, ông chỉ tuyển rắn đực bán theo giá thương lái mua tại nhà từ 700.000-800.000 đồng/kg (rắn loại 1 trọng lượng trên 1,2kg/con), nhưng cũng không đủ cung. Theo ước tính, đàn rắn nhà ông hiện trị giá gần 1 tỉ đồng. Khi được hỏi về kinh nghiệm, ông Sơn nói say mê như một kỹ sư chăn nuôi thực thụ. Theo ông, sự hấp dẫn của nghề nuôi rắn ri voi là quan sát lúc rắn ăn, nhất là rượt đuổi con mồi. Sau khi đẻ ra khoảng 3 giờ là rắn tự ăn mồi được. Món khoái khẩu của rắn là cá da trơn như: cá trê, lươn, ếch, nhái, cá tra, trùn… Do nhu cầu cá mồi ngày càng lớn, nên ông Sơn đã xây hẳn một bồn xi măng hơn 10m2 để ương cá trê, đồng thời tận dụng mương vườn để nuôi cá trê thịt vừa làm thức ăn cho rắn, cung ứng cho thành viên tổ hợp tác, vừa tăng thêm thu nhập kinh tế gia đình. Chỉ tính riêng cá trê, mỗi năm gia đình ông có thêm vài chục triệu đồng.

Ông Trần Văn Cao, ở gần nhà ông Sơn là một trong những hộ nuôi rắn ri voi thành công không giấu được niềm vui cho biết: “Nhờ anh Chín Sơn hỗ trợ con giống và hướng dẫn kỹ thuật mà gia đình tôi đã nuôi thành công hơn 100 con rắn ri voi. Hiện nay, đàn rắn bố mẹ đã sinh sản được 2 năm. Năm rồi, gia đình đã bán hơn 200 con rắn con, thu nhập hơn 14 triệu đồng. Sang năm, rắn sẽ đẻ nhiều hơn, hứa hẹn thu nhập khả quan”. Cũng theo ông Cao, do hơn 10 ngày mới cho rắn ăn một lần, chăm sóc cũng dễ dàng, chỉ theo dõi thay nước nên nuôi rắn ri voi rất phù hợp với gia đình, nhất là những người lớn tuổi không còn sức để lao động nặng nhọc.

Ông Lê Văn Phó, Chủ tịch UBND xã Vị Tân, cho biết: “Mỗi năm, mô hình của ông Sơn cho thu nhập vài trăm triệu đồng. Tuy nhiên, vốn đầu tư ban đầu xây dựng bồn nuôi, con giống, thức ăn khá cao nên nhiều hộ dân còn ngán ngại. Địa phương sẽ hỗ trợ vốn, kỹ thuật bằng việc tranh thủ cấp trên và Hội Nông dân tỉnh để tiếp tục nhân rộng mô hình, nhằm giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người dân”.

Từ thực tiễn mô hình nuôi rắn ri voi của ông Sơn cho hiệu quả kinh tế cao, Hội Nông dân tỉnh đã khảo sát và mạnh dạn vận động thành lập Tổ hợp tác Quyết Thắng gồm 17 thành viên, với ngành nghề chuyên nuôi trồng thủy sản và động vật hoang dã. Đồng thời, Hội Nông dân cũng cho vay 500 triệu đồng từ nguồn vốn quỹ hỗ trợ nông dân của Hội Nông dân Việt Nam để các thành viên đầu tư xây dựng bồn nuôi và con giống. Ông Trần Văn Trợ, Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh, cho biết: Qua thời gian đi vào hoạt động, mô hình nuôi rắn ri voi này tỏ ra thích hợp, hứa hẹn cho hiệu quả kinh tế cao, tăng thu nhập cho tổ viên. Ngoài việc giám sát sử dụng nguồn vốn, Hội Nông dân còn hỗ trợ kỹ thuật, hướng dẫn đăng ký chăn nuôi động vật hoang dã với kiểm lâm và tìm đầu ra để mô hình phát triển bền vững.

Nuôi rắn không còn xa lạ với nông dân trong những năm gần đây, nhưng chọn và nuôi thành công rắn ri voi, một loại đặc sản có giá trị kinh tế cao được thị trường ưa chuộng như ông Sơn ở ấp 2A, xã Vị Tân, thành phố Vị Thanh quả thật là một điểm sáng trong làm kinh tế của nông dân Hậu Giang. Chính vì vậy, mô hình không chỉ thu hút đông đảo nông dân địa phương, mà còn các tỉnh bạn đến tham quan học tập. Đây không chỉ là mô hình cần nhân rộng để tăng thu nhập cho người dân, mà điều cần nhân rộng hơn nữa là sự sáng tạo của nông dân Kiều Công Sơn để nông dân ngày càng có nhiều mô hình kinh tế hiệu quả phù hợp với đất đai và điều kiện của từng gia đình.

Hiện nay, có khoảng 3.500 loài rắn đã biết trên thế giới, có đến 300 loài mang nọc độc nguy hiểm. Châu Á là nơi có nhiều loài rắn độc nhất với 165 loài, kế đến là châu Mỹ (chủ yếu là Nam Mỹ) với 91 loài, châu Phi 75 loài, châu Đại dương 80 loài và châu Âu chỉ có 8 loài. Rắn to nhất là Đại mãng xà, sống ở Ấn Độ, Đông Nam Á và Nam Trung Quốc, có thân to, dài đến 10m. Loài nhỏ nhất là rắn giun Typhlops Braminus, sống ở nước ta và một số nước Đông Nam Á, thân có đường kính 3-5mm, dài chưa quá l0cm.

Theo điều tra sơ bộ, nước ta có hơn 250 loài rắn, trong đó có khoảng 60 loài rắn độc. Chúng có mặt khắp nơi, sống dưới đất có rắn hổ, mái gầm (cạp nong), chàm quạp... Sống trên cây, mái nhà tranh có rắn lá, rắn lục, rắn sọc dưa, rắn ráo... Sống chui trong đất có rắn giun. Sống dưới nước có rắn râu, ri cá, ri cóc... Còn loài rắn biển, tên gọi là đẻn, thường sống ở vùng nước mặn hay nước lợ, có đẻn bông, đẻn lửa, đẻn khoang, đẻn xoắn ốc, đẻn san hô...

HIẾU NGHĨA