Dùng chất cấm trong chăn nuôi: Không cải tổ chăn nuôi, hệ lụy domino

Nguồn tin: Lao Động, 17/03/2012
Ngày cập nhật: 19/3/2012

Cơ quan chức năng đang khẩn trương đưa ra hàng loạt giải pháp nhằm ngăn chặn việc sử dụng chất cấm trong chăn nuôi heo. Nhưng tất cả vẫn là giải pháp trước mắt.

Với thực trạng nền chăn nuôi hiện nay, nếu không có cuộc “cải tổ” thì không những không kiểm soát được thịt sạch, mà còn xảy ra hệ lụy domino đối với hàng trăm ngàn người chăn nuôi sản xuất và nhiều ngành nghề khác.

Luẩn quẩn giải pháp

Trước chỉ đạo của Thủ tướng, của Bộ NNPTNT về quyết liệt làm rõ, xử lý và ngăn chặn việc dùng chất cấm trong chăn nuôi, ngày 16.3 trao đổi với PV, ông Trần Văn Quang (Phó Chi cục trưởng Chi cục Thú y Đồng Nai) cho biết, tỉnh này sẽ lập một đoàn thanh tra (gồm Thanh tra Sở NNPTNT, Thanh tra Thú y và Chi cục Quản lý nông - lâm - thủy sản) kiểm tra các cơ sở kinh doanh thuốc thú y, các trại heo, các nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi... lấy mẫu xét nghiệm. Nếu phát hiện, bên cạnh xử lý nghiêm theo quy định, đoàn sẽ công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng để tăng tính răn đe. Cơ quan thú y cũng sẽ phối hợp với Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai tuyên truyền, cùng các hộ chăn nuôi, các cơ sở kinh doanh thuốc, thức ăn... ký cam kết không sử dụng chất cấm; tăng cường kiểm tra các lò mổ, nếu sai phạm sẽ mạnh tay đóng cửa.

Các trạm thú y địa phương khi kiểm dịch trước khi xuất chuồng phải lấy mẫu nước tiểu của heo xét nghiệm chất cấm hay không. Nếu phát hiện, ngành cùng với chính quyền địa phương sẽ giữ lại đàn heo kiểm tra mức tồn dư và xử lý theo quy định... Hiện chi cục đã đặt hàng 10 bộ Kis Elyza với khoảng 400 mẫu thử, test nhanh để phát hiện heo siêu nạc do sử dụng chất cấm.

Trong đó, theo ông Quang, giải pháp “mạnh” nhất là dùng chính người tiêu dùng (tẩy chay với hàng bẩn) để điều chỉnh hành vi người chăn nuôi và từ người chăn nuôi điều chỉnh hành vi các hệ thống cung cấp thức ăn, thuốc thú y khác. Tuy nhiên, giải pháp này lại có “tác dụng phụ” nguy hiểm là sẽ khiến người chăn nuôi heo sạch bị vạ lây.

Bất lực kiểm soát từng chuồng trại

Trả lời câu hỏi PV, tất cả giải pháp trên liệu có thể đảm bảo từng con heo trước khi xuất chuồng sạch, ông Quang lắc đầu: “Lực lượng thú y Đồng Nai có thể nói là đông, với gần 300 người gồm cả cộng tác viên. Nhưng với khoảng 50% con heo trong tổng 1,2 triệu con, được nuôi trong gần 1.300 trang trại thì không thể đủ nhân viên thú y để chực chờ từng chuồng trại mà kiểm soát từng đàn heo trước khi xuất chuồng chứ chưa nói các nơi nuôi nhỏ lẻ kiểu hộ gia đình (chiếm gần 50% trong tổng đàn heo)".

Ông Hoàng Sơn Hải (Chi cục trưởng Chi cục Thú y Đồng Nai) cho biết, hiện nay lượng heo qua kiểm dịch thú y để xuất tỉnh khoảng 3.000 – 4.000 con/ngày. Tuy nhiên việc thu gom hầu hết đều do thương lái. Do đó muốn bảo vệ được người chăn nuôi và người tiêu dùng, chỉ có cách phải tổ chức cho bằng được hệ thống chuỗi thực phẩm sạch.

Giải pháp căn cơ nhất - theo nhiều chuyên gia nông nghiệp - là học bài học... con gà. Lấy thực tế, Đồng Nai có đàn gia cầm lớn nhất nhì Đông Nam Bộ. Trước đây, gà vịt nuôi nhỏ lẻ manh mún là chuyện... bình thường. Khi dịch cúm gia cầm nổ ra, người tiêu dùng hoảng hốt nhịn ăn gà vịt không nguồn gốc, kiểm dịch, ngành chức năng quyết liệt dẹp gà nuôi quy mô hộ, tổ chức nuôi trang trại tập trung khép kín quy trình (nuôi, thức ăn, chế biến, kiểm soát thị trường) khiến hầu hết gia cầm nuôi ở Đồng Nai đã vào trại nuôi tập trung (trên 426 trang trại gà). Nhờ vậy, qua nhiều đợt dịch cúm, tỉnh này vẫn “thoát nạn”.

Không chỉ người chăn nuôi “chết”

Như trên đã phân tích, giải pháp dùng người tiêu dùng điều chỉnh hành vi người chăn nuôi có “tác dụng” tuy “phụ” nhưng rất lớn đang xảy ra tại Đồng Nai là người nuôi sạch bị vạ lây. Theo bức xúc của nhiều hộ chăn nuôi tại huyện Thống Nhất, thì sau khi tình trạng dùng thuốc cấm bùng lên, người tiêu dùng đã hạn chế sử dụng thịt heo. Thừa cơ hội này, thương lái vào trại ép giá từ hơn 50.000 đồng/kg heo hơi xuống còn khoảng 39.000 - 40.000 đồng/kg, khiến người chăn nuôi thua lỗ từ 500.000 - 600.000 đồng/tạ heo hơi.

Không chỉ người chăn nuôi sạch khốn khổ, theo bà Nguyễn Thị Lệ Hồng (Tổng GĐ Tổng Cty Công nghiệp thực phẩm Đồng Nai - Cty mẹ của chuỗi hơn 30 Cty con gồm cả chăn nuôi, chế biến sản xuất thức ăn gia súc, gia cầm) khi người nuôi thua lỗ, bỏ chuồng thì hậu quả domino xảy ra: Ngành chế biến thực phẩm, ngành sản xuất thức ăn gia súc và cả nông dân trồng nguyên liệu lãnh đủ hậu quả.

Hơn thế nữa, khi người tiêu dùng ngoảnh mặt với thịt “nội”, quy luật cung cầu, sẽ có chuyện nhập thịt ngoại. Nguồn thực phẩm chính yếu trong bữa ăn từng gia đình mà lệ thuộc nước ngoài thì khó lường hậu quả khác về kinh tế.

Và nếu không quyết liệt thay đổi lại nền chăn nuôi, không đảm bảo ATVSTP thì kỳ vọng xuất khẩu thịt heo sẽ phá sản dù nước ta hiện vẫn là 1 trong 4 nước có đầu heo lớn nhất thế giới.

Ngô Sơn