Bắc Giang: Môi trường ô nhiễm - Gia tăng dịch bệnh trong chăn nuôi

Nguồn tin: Báo Bắc Giang, 31/03/2011
Ngày cập nhật: 1/4/2011

Dịch bệnh trong chăn nuôi xảy ra liên tiếp những năm gần đây ở Bắc Giang có nhiều nguyên nhân trong đó phải kể đến môi trường sản xuất hiện nay không an toàn.

Xác súc vật trôi theo kênh mương trong đợt dịch tai xanh năm 2010 tại địa bàn huyện Hiệp Hòa (ảnh do Chi cục Thú y cung cấp).

Hành vi vứt xác gia súc, gia cầm bừa bãi và bán chạy là việc làm khiến môi trường bị ô nhiễm, dịch bệnh lây lan nhanh trên diện rộng. Ông Ngô Văn Ngữ, Phó Chủ tịch UBND xã Hợp Thịnh (Hiệp Hoà) cho biết, vào mùa dịch tai xanh năm 2010, xác lợn bệnh ở nơi khác thả trôi theo kênh mương về đã làm nhiều hộ chăn nuôi trên địa bàn xã khốn đốn bởi hàng trăm con lợn bị lây bệnh. Trước đó, dịp đầu năm 2008, khi hàng nghìn con gia cầm ở huyện Yên Thế bị chết do dịch bệnh, chính quyền đã phải huy động người dân và lực lượng chức năng làm việc cật lực trong hàng chục ngày để vớt xác gà trên sông suối. Tháng 2 vừa qua, tình trạng vứt gà chết ra khu vực Đèo Cà - nơi giáp ranh giữa huyện Yên Thế và huyện Hữu Lũng (Lạng Sơn) đã gây bức xúc trong dư luận. Trong khi đó, việc phát hiện và xử lý người vứt xác súc vật bừa bãi là rất khó khăn. Gia súc, gia cầm chết bệnh không chôn huỷ, tiêu độc khử trùng mà đem vứt tuỳ tiện đã tạo ra cái vòng luẩn quẩn, chẳng khác nào "gậy ông đập lưng ông" bởi mầm bệnh phát tán trong đất, nước, không khí, lưu hành trong môi trường và gặp dịp sẽ hoành hành trở lại. Đáng lo ngại nhất là cúm gia cầm vì loại dịch bệnh này nguy hại cho sức khoẻ, tính mạng con người.

Để phòng ngừa dịch bệnh, nâng cao hiệu quả chăn nuôi, nhiều chủ trang trại đã đầu tư khá đồng bộ về cơ sở vật chất, tuân thủ chặt chẽ quy trình kỹ thuật và vệ sinh an toàn trong chăn nuôi, xây dựng trang trại biệt lập với khu dân cư. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Công Cường, chủ trang trại chăn nuôi 2 vạn gà siêu trứng ở xã Bảo Đài (Lục Nam) thì ngay cả khi đã thực hiện quy trình chăn nuôi an toàn cũng không thể chủ quan vì dịch bệnh từ môi trường xung quanh vẫn có khả năng đe doạ trang trại. Hơn nữa, sản phẩm hoàn toàn sạch bệnh mà trên địa bàn có dịch mình cũng chịu thiệt hại không nhỏ do khó lưu thông, bị giảm giá.

Ngoài những tác nhân có hại từ môi trường bên ngoài, chăn nuôi cũng là một trong những nguồn gây ô nhiễm cao cho môi trường sinh thái, gây bức xúc trong cộng đồng nếu không tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật và các quy định về bảo vệ môi trường. Đơn cử từ nhiều năm nay, hàng trăm hộ dân ở thôn Đông Lý, xã Tân Mỹ và thôn Liêm Xuyên, xã Song Khê (TP Bắc Giang) bức xúc bởi môi trường sống bị ảnh hưởng do chất thải từ hai trại chăn nuôi lợn quy mô lớn của Công ty TNHH Trường Thịnh và Công ty TNHH Hoàng Phương. Đất canh tác và nguồn nước tại khu vực này cũng bị ô nhiễm nặng.

Theo khuyến cáo của Chi cục Thú y, vi rút gây ra các loại dịch bệnh nguy hiểm như: cúm gia cầm, lở mồm long móng, rối loạn sinh sản và hô hấp (tai xanh) ở gia súc, tụ huyết trùng ở gia súc và gia cầm luôn tồn tại trong môi trường tự nhiên, dễ biến đổi sang chủng có độc lực cao hơn. Nếu vật nuôi không được tiêm vắc-xin phòng bệnh đầy đủ, cùng với môi trường ô nhiễm, vệ sinh chăn nuôi kém thì nguy cơ phát sinh dịch bệnh luôn thường trực. Thực tế cho thấy các loại dịch bệnh này đã liên tiếp hoành hành gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi trong tỉnh. Vào tháng 10-2005, lần đầu tiên dịch cúm gia cầm xuất hiện ở Bắc Giang với 235 nghìn con gia cầm phải tiêu huỷ, sau hai tháng tình hình mới ổn định. Tiếp đó, tháng 6-2007, dịch cúm gia cầm tái xuất với gần 500 nghìn con gà, vịt phải tiêu huỷ, mức thiệt hại trong cả hai đợt dịch ước hơn 200 tỷ đồng. Chỉ riêng huyện Yên Thế, dịch cúm gia cầm xảy ra vào đầu năm 2008 đã làm chết hơn 1 triệu con gà. Năm 1999, dịch lở mồm long móng (LMLM) lần đầu tiên bùng phát ở đàn gia súc gây thiệt hại nặng trên địa bàn tỉnh và rải rác xuất hiện vào các năm sau đó ở một số địa bàn nhưng không lây lan trên diện rộng. Cho đến tháng 5-2007, tại huyện Lục Ngạn dịch LMLM đã làm thiệt hại hàng chục tỷ đồng do người dân hoang mang bán chạy lợn và trâu bò với giá rẻ. Đầu năm nay, bệnh LMLM lại xuất hiện trên địa bàn nhiều huyện với hàng trăm nghìn con gia súc mắc bệnh. Dịch tai xanh bắt đầu xuất hiện, gây hại nặng tại huyện Yên Dũng vào tháng 3-2007. Sau đó xảy ra với mức độ nhẹ ở các năm 2008, 2009 và gây thiệt hại nặng vào tháng 4 đến tháng 6-2010 tại một số huyện. Tổng thiệt hại mà dịch tai xanh gây ra trên toàn tỉnh kể từ khi bắt đầu xuất hiện đến năm 2010 ước tính khoảng 500 tỷ đồng.

Trong khi chăn nuôi đang trở thành ngành sản xuất chính trong nông nghiệp thì bảo vệ môi trường sản xuất là vấn đề cấp thiết đặt ra hiện nay. Các nhà chuyên môn cũng cảnh báo nhiều loại dịch bệnh trên vật nuôi có khả năng truyền sang người, ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ thậm chí gây nên một số bệnh nguy hiểm cho con người. Vì vậy bên cạnh việc tuân thủ quy trình kỹ thuật, phòng bệnh cho vật nuôi, người dân cần thay đổi nhận thức và xây dựng thói quen ứng xử tích cực đối với môi trường nói chung và môi trường sản xuất nói riêng. Các cơ quan chuyên môn nên hướng dẫn người dân áp dụng một số giải pháp kỹ thuật phù hợp với điều kiện thực tế để khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, chính quyền và cơ quan chức năng các cấp cũng cần chú trọng khâu kiểm tra, xử lý nghiêm để răn đe những trường hợp vi phạm các quy định về phòng, chống dịch, xâm hại môi trường.

Mỹ Bình