Nuôi động vật hoang dã: Nhiều rủi ro, khó quản lý

Nguồn tin: Tuổi Trẻ, 26/03/2011
Ngày cập nhật: 28/3/2011

Ngày 25-3 tại TP.HCM, Tổng cục Lâm nghiệp và Hội Động vật học VN đã tổ chức hội thảo “Nhân nuôi, phát triển bền vững động vật có nguồn gốc hoang dã”.

Một con hổ được nuôi nhốt tại doanh nghiệp tư nhân Thanh Cảnh (ảnh chụp năm 2009) - Ảnh: Đức Tuyên

Hầu hết các trại nuôi động vật hoang dã (ĐVHD) tại VN hiện nay đều vì mục đích thu lợi nhuận. Việc làm này ẩn chứa nhiều nguy cơ cho môi trường và con người.

Tại hội thảo, TS Scott Roberton - trưởng đại diện Hiệp hội Bảo tồn ĐVHD (WCS) - cảnh báo rằng: “Người nuôi vì lợi nhuận sẽ nhân nuôi càng nhiều càng tốt, không đảm bảo môi trường hoang dã hoặc làm mất hành vi hoang dã của động vật. Cũng vì lợi nhuận, các chủ trại sẽ chỉ tập trung chọn lọc, lưu giữ những đặc tính có lợi của vật nuôi như cá sấu có da đẹp, hươu có sừng to...”.

TS Scott nhấn mạnh: “Gây nuôi vì mục đích thương mại có thể đe dọa hoạt động bảo tồn. Việc khuyến khích nuôi một loài hoang dã có thể làm tăng lượng săn bắt loài đó từ tự nhiên để làm con giống”. Một khảo sát của WCS năm 2008 cho thấy 42% các trại vẫn lấy con giống từ tự nhiên. Một nghiên cứu năm 2010 cũng chỉ ra rằng 20% trang trại nuôi nhím tại tỉnh Sơn La vẫn mua nhím tự nhiên.

Bên cạnh việc gây hại cho bản thân loài hoang dã, nhân nuôi mục đích thương mại còn ẩn chứa nguy cơ dịch bệnh, các trang trại ĐVHD là môi trường lý tưởng để xuất hiện các bệnh truyền từ động vật sang người.

“Thực tế cho thấy những bệnh dịch nguy hiểm như SARS, cúm A/H1N1 đều có mối liên hệ với trại nuôi ĐVHD” - ông Scott nói.

GS.TS Lê Vũ Khôi (ĐH Quốc gia Hà Nội) nói ở nước ta, các trang trại chưa tạo điều kiện sinh sản khi nuôi hổ, gấu và những loài động vật quý hiếm khác, chủ yếu là mua gom những cá thể bị săn bắn trái phép từ tự nhiên về nuôi. “Làm như vậy là vi phạm luật pháp” - TS Khôi cho biết.

Theo ông Nguyễn Hữu Hưng (Chi cục Kiểm lâm TP.HCM), việc nuôi ĐVHD hiện nay diễn ra theo phong trào và chứa đựng nhiều rủi ro cho người dân.

Những năm trước, nghề nuôi heo rừng tại TP.HCM phát triển mạnh, nay nhu cầu nuôi đã bão hòa nên giá bán heo giống giảm 30% so với trước. Ngành nuôi nhím cũng đang đi theo quy trình tương tự. Hiện giá nhím giống lên đến trên 10 triệu đồng/cặp. Theo tính toán, chỉ 3 - 5 năm nữa thị trường nhím giống sẽ bão hòa.

Mới đây nhất là phong trào nuôi yến phát triển mạnh mẽ tại TP.HCM. Thật ra chỉ một số hộ nuôi yến thu được lợi nhuận cao nhưng đã kéo theo hàng trăm nhà đầu tư khác đổ tiền tỉ ra xây nhà yến.

Ông Hưng thừa nhận: “Rất khó quản lý hoạt động nuôi ĐVHD vì còn thiếu các quy định cụ thể. Hiện chưa có thông tư hướng dẫn quản lý gấu nuôi, chưa có tiêu chuẩn ngành cho từng trại nuôi, chưa có quy chế quản lý loài dẫn dụ như chim yến”.

10.000 cơ sở nuôi động vật hoang dã

Theo Cục Kiểm lâm, đến nay đã có 10.000 cơ sở nuôi ĐVHD đăng ký với cơ quan chức năng ở 63 tỉnh thành trên cả nước. Có 3 triệu ĐVHD thuộc 70 loài đang được nuôi, trong đó có bốn loài chính là trăn, cá sấu, khỉ đuôi dài và rắn các loại.

ĐBSCL và Đông Nam bộ là hai khu vực nuôi ĐVHD lớn nhất cả nước (chiếm 70%), tiếp theo là đồng bằng sông Hồng (20%).

TRẦN MẠNH