Vĩnh Long: Lối ra cho nuôi vịt chạy đồng

Nguồn tin: Báo Vĩnh Long, 01/03/2011
Ngày cập nhật: 2/3/2011

Nuôi vịt chạy đồng là nghề từ lâu đã gắn chặt với cuộc sống của dân miệt đồng, nhất là hộ nghèo. Tuy nhiên, những năm gần đây, nghề này gặp nhiều rủi ro, trong đó dịch bệnh, nhất là dịch cúm gia cầm đã khiến cho nhiều hộ nuôi ở tỉnh Vĩnh Long lắm phen khốn đốn.

Nuôi vịt chạy đồng một thời giúp nhiều hộ thoát nghèo.

Một thời là cứu cánh của hộ nghèo

Nuôi vịt chạy đồng là hình thức chăn nuôi du canh. Trong mùa thu hoạch lúa, đằng sau những nhóm người đang lom khom gom lúa, tuốt lúa là những đàn vịt tàu lao xao. Đàn vịt được lùa từ đồng lúa này sang đồng lúa khác vừa mới thu hoạch. Chúng ăn vét những hột lúa rụng và những động vật sống ở đồng như cua, ốc, dế... Nhờ vậy mà người nuôi không tốn hoặc tốn rất ít thức ăn (chủ yếu là lúa) cho vịt. Cứ sáng lùa đi, tối lùa về nhốt tạm ở cạnh bờ kinh, góc ruộng. Với cần trúc, ngọn tre làm cờ kè kè bên tay, người chăn vịt ngồi trên chiếc xuồng hoặc lội đồng, thong thả từ ngày này qua tháng nọ cùng đàn vịt. Giống vịt được chuộng nuôi chạy đồng phổ biến là vịt tàu - loại vịt nhỏ con, đầu nhỏ, mỏ khỏe, cổ dài, chân vàng thấp, nhanh nhẹn, khả năng kiếm mồi tốt và vừa cho thịt vừa cho trứng. Chúng chống chịu tốt với điều kiện chăn thả ngoài đồng, có khả năng kháng nhiều bệnh, tăng trưởng tốt. Giống này lông nhiều màu sắc, nuôi từ 140 - 150 ngày thì đẻ, mỗi năm đẻ 180 - 220 trứng/con. Thịt vịt được ưa chuộng và luôn bán giá cao hơn vịt nuôi công nghiệp vì thịt ngon thơm. Trứng có nhiều lòng đỏ nên rất được người tiêu dùng ưa chuộng, đặc biệt là được các cơ sở sản xuất trứng vịt muối luôn chọn mua để làm nguyên liệu xuất khẩu.

Bà Tư Lành ở ấp Rạch Rô, xã Trung Chánh (Vũng Liêm) với trên 20 năm trong nghề nuôi vịt, khởi đầu từ nuôi vịt chạy đồng với đàn vịt vài trăm con nay chuyển sang nuôi vịt đẻ, vịt thịt ở dạng nuôi nhốt kết hợp với chạy đồng với trên 2.000 con. Mỗi năm, đàn vịt này cho trên 400.000 trứng (bình quân 200 trứng/con), giá bán tại nơi 17.000 đ/chục, đem lại thu nhập cho bà từ 500 - 600 triệu đồng, trừ chi phí còn lời trên 200 triệu đồng/năm. Bà cho biết, nhờ nuôi vịt chạy đồng trong những năm đầu gian khó mà một số hộ nghèo khó như bà nay đã thoát nghèo. Hiện trong ấp có nhiều hộ nuôi vịt thịt có, vịt đẻ có, tuy số lượng không nhiều, mỗi hộ từ 100 - 200 con, nhưng mỗi năm đem lại thu nhập đáng kể cho người nuôi bên cạnh thu nhập từ lúa.

Nuôi vịt chạy đồng đang gặp khó

Khó khăn lớn nhất hiện nay đối với nghề nuôi vịt chạy đồng là gặp rủi ro về dịch bệnh. Liên tiếp từ năm 2004 đến nay, những đợt dịch cúm gia cầm H5N1 đã làm cho nhiều hộ rất khốn đốn, có hộ phá sản và bỏ nghề. Khi dịch cúm xuất hiện thì vịt chạy đồng được xem là đối tượng có nhiều nguy cơ bị nhiễm và bị cấm di chuyển ra khỏi chỗ nuôi. Hiện nay, nuôi vịt chạy đồng càng khó khăn hơn do phải di chuyển đồng xa, phải đăng ký với ngành thú y để kiểm soát dịch bệnh trên đàn vịt. Ngoài ra, người nuôi tốn thêm nhiều chi phí về tiêm ngừa, điều trị các loại bệnh khác và còn tốn thêm chi phí “mua đồng” tức là người nuôi muốn thả vịt vào cánh đồng nọ phải nộp cho địa phương bình quân 10.000 đ/công. Tiền này được địa phương dùng vào mục đích phúc lợi xã hội như duy tu, sửa chữa cống, đập thủy lợi... Ông Trần Văn Năm (tên thường gọi là Bé Năm) ở xã Tân An Luông (Vũng Liêm) chuyên nuôi vịt chạy đồng trên 20 năm. Trận dịch cúm gia cầm năm 2007 đã quét gần 1/3 đàn vịt trên 1.000 con của ông, khiến ông phải bỏ nghề đến nay.

Lối ra cho nghề nuôi vịt

Theo số liệu của ngành chức năng, số vịt chạy đồng trên địa bàn tỉnh hiện còn rất lớn. 1,464 triệu con trong tổng đàn vịt 1,855 triệu con. Hiện vẫn còn nhiều đánh giá khác nhau về việc phát triển đàn vịt nuôi chạy đồng và ngành thú y cho rằng hình thức nuôi này không an toàn sinh học. Tuy nhiên, vì lợi ích và là nghề lâu năm nên nông dân vẫn còn nuôi. Để duy trì và phát triển nghề nuôi vịt, trong những năm qua, các nhà khoa học, các cơ quan chuyên ngành chăn nuôi và người nuôi vịt cũng đã tìm ra những hình thức chăn nuôi mới được khuyến cáo dưới đây nhằm thích ứng với điều kiện hiện nay, nhất là quản lý vịt chống chịu tốt với dịch cúm gia cầm vẫn còn tiềm ẩn nguy cơ. Hình thức nuôi vịt theo hướng mới được khuyến cáo là chuyển đổi nuôi theo hướng trang trại, trong đó có sự quản lý chặt chẽ về mặt thú y.

Hình thức nuôi nhốt kết hợp chăn thả: thích hợp cho nuôi vịt đẻ trứng. Vịt nuôi nhốt trên bờ kinh, có mở lối cho vịt xuống nước. Đến mùa thu hoạch lúa thì thả vịt ra đồng. Có thể nuôi các giống vịt tàu, siêu trứng, giống lai hướng trứng. Nuôi theo hình thức này vịt có thể kiếm được thức ăn dưới lòng kinh như cá, hến và có thể bổ sung thêm thức ăn tươi (cua, ốc bươu vàng...).

Hình thức thứ hai là nuôi vịt kết hợp nuôi cá có thể áp dụng ở những cơ sở sản xuất vịt con nuôi thịt. Nuôi vịt trên ao cá, phân vịt thải ra cho cá ăn hoặc tạo nguồn thủy sinh trong ao phát triển làm thức ăn cho cá. Hình thức này giúp giảm đáng kể chi phí dọn chuồng, cung cấp nước uống cho vịt. Đây là hình thức nuôi vịt theo hướng an toàn sinh học được khuyến cáo chăn nuôi ở nhiều tỉnh.

Hình thức nuôi vịt nhốt hoàn toàn, không thả ra kinh, ra đồng. Phần lớn thức ăn cho vịt phải mua, vịt ăn thức ăn nhiều hơn nên giá thành cao. Hình thức này phù hợp trong lúc có dịch cúm, giúp người nuôi kiểm soát tốt dịch bệnh, người chế biến và người tiêu dùng an tâm hơn. Tuy nhiên, giống vịt nuôi nhốt hiệu quả hiện nay không dễ mua số lượng lớn vì nguồn giống ít như vịt xiêm, giống vịt lai. Năm 2010, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Vĩnh Long đã chuyển giao cho 29 hộ ở 4 huyện Mang Thít, Tam Bình, Vũng Liêm và Trà Ôn nuôi 8.650 con vịt theo hình thức này trong khuôn khổ dự án “Nuôi vịt thịt an toàn sinh học” do Trung tâm Khuyến nông quốc gia hỗ trợ. Kết quả cho thấy, vịt nuôi nhanh lớn, dễ chăm sóc và quản lý, vịt không mắc bệnh. Vịt đạt trọng lượng từ 1,5 - 2,6 kg/con... Bước đầu cho thấy hiệu quả thiết thực về kinh tế, xã hội và môi trường cho người nuôi, mở ra hướng đi mới cho nghề chăn nuôi vịt trên địa bàn tỉnh.

TRUNG CHÁNH