Bắc Giang: Đâu rồi nghề nuôi dế?

Nguồn tin: Báo Bắc Giang, 09/12/2010
Ngày cập nhật: 10/12/2010

Nuôi dế từng được xem là nghề giúp nông dân Bắc Giang nâng cao thu nhập trong điều kiện diện tích sản xuất hẹp, vốn đầu tư ít, dễ nuôi. Nhưng niềm vui ấy ngắn chẳng tày gang, đến nay số hộ giữ được nghề này chẳng còn là bao. Nghề nuôi dế đột ngột "thoái trào" khiến nhiều người không khỏi ngỡ ngàng.

Nghề nuôi dế xuất hiện đầu tiên ở huyện Lục Nam (Bắc Giang) vào khoảng giữa năm 2009 và sau đó lan rộng ra các huyện khác. Ông Nguyễn Đăng Tiến, thôn Văn Giang, xã Huyền Sơn (Lục Nam) là một trong hộ nuôi dế thành công với quy mô lớn. Sau hơn 1 năm, gia đình ông thu lãi hàng trăm triệu đồng. Nguồn thu nhập từ nuôi dế giúp gia đình ông sang sửa nhà cửa, mua sắm phương tiện đi lại. Gia đình ông Tiến còn lập tài khoản tại Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT để khách hàng thu mua dế tiện giao dịch. Từ thành công của gia đình ông Tiến, người dân ở nhiều nơi đã đến học hỏi, mua dế giống về nuôi. Trạm Khuyến nông huyện coi đây là côn trùng dễ nuôi, có thể mang lại thu nhập cao cho người dân. Do đó, UBND huyện trích ngân sách hơn 80 triệu đồng hỗ trợ nông dân nuôi dế. Cao điểm toàn huyện có hơn 600 hộ nuôi với quy mô hơn 6 nghìn đàn. Sở dĩ nghề này thu hút đông đảo người dân trong một thời gian ngắn là do đầu tư ban đầu ít, vật dụng nuôi dế chỉ là chậu nhựa, thùng xốp. Thức ăn cho dế đơn giản, dễ kiếm chủ yếu là rau, cỏ, cám gà con. Theo kinh nghiệm của một số hộ, đầu tư 1 kg cám gà giá 8 - 9 nghìn đồng/kg được 1 kg dế thương phẩm có giá 250 - 300 nghìn đồng/kg, như vậy là siêu lợi nhuận. Sản phẩm khi xuất bán được các thương nhân từ Hà Nội, Hải Phòng về tận nơi thu mua. Vốn ít, lãi cao nên chỉ sau thời gian ngắn, đâu đâu cũng thấy người dân nuôi dế. Tuy nhiên, do người nuôi chủ yếu theo phong trào, người khác nuôi có lãi cũng làm theo mà chưa tính toán đến đầu ra nên hệ quả là cung vượt cầu, dế giống thì không ai mua, dế thương phẩm giảm xuống dưới 50 nghìn đồng/kg mà vẫn khó bán. Nhiều hộ đổ dế cho gà, cá ăn hoặc giữ lại vài thùng để giống chờ tăng giá hoặc bỏ nghề. Gia đình chị Nguyễn Thị Huyền, thôn Giữa, xã Hồng Thái (Việt Yên) từng nuôi dế với quy mô lớn. Thời gian trước, ngày nào chị cũng bận rộn với việc tiếp khách đến mua dế giống, dế thương phẩm nhưng nay khách hàng thưa vắng hẳn, các vật dụng nuôi dế đã được xếp gọn gàng. Chị giải thích: "Trước đây giá dế cao, vừa làm công việc photocopy, tôi vừa nuôi hơn 200 thùng dế trừ chi phí mỗi tháng thu lãi gần chục triệu đồng. Nay giá dế xuống thấp, tôi lại chuyên tâm vào làm công việc cũ chờ thời gian nữa nếu giá nhích lên thì nuôi tiếp còn cứ đà này có khi cũng bỏ nghề". Là nơi cung cấp dế giống cho nhiều người chị cũng đến thăm các hộ nuôi dế khác thì đa số đều bỏ nghề hoặc có hộ chỉ nuôi để cải thiện bữa ăn trong gia đình.

Người nuôi dế khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm do ban đầu mới xuất hiện, dế được xem như một món ăn đặc sản, món lạ với nhiều khách hàng nên lượng tiêu thụ tăng cao, nhiều lúc hộ nuôi dế "cháy" hàng không đủ cung cấp. Nhưng hiện nay, đa số thực đơn của các quán ăn, nhà hàng đã không còn món dế chiên nữa bởi người tiêu dùng chưa quen sử dụng món ăn này khiến giá dế giảm mạnh. Thêm nữa, nuôi dế chỉ dừng lại quy mô hộ gia đình, mạnh ai nấy làm sản phẩm được người tiêu dùng biết đến qua truyền miệng chứ chưa có sự tiếp thị, quảng bá về mặt hàng này. Mặc dù dế là món ăn rất được ưa chuộng tại thị trường nước ngoài song muốn xuất khẩu được thì sản phẩm cần nhiều chỉ tiêu khắt khe nên người dân rất khó thực hiện được.

Ông Dương Thanh Tùng, Trưởng phòng Chăn nuôi (Sở Nông nghiệp và PTNT) cho rằng: Chăn nuôi dế được xem như bài học về phát triển nuôi con đặc sản. Phát triển tự phát, người dân chạy theo phong trào mà không tính đến đầu ra của sản phẩm thì thất bại là cầm chắc. Thực tế cho thấy, người làm giàu và lãi cao từ nghề này chỉ từ bán giống còn thương phẩm rất hạn chế. Vì vậy quan điểm của ngành là không khuyến khích mở rộng mô hình nuôi con đặc sản, người chăn nuôi cần cân nhắc kỹ khi đầu tư, tránh tình trạng phát triển theo phong trào, dễ bị thiệt hại về kinh tế.

Trịnh Lan