Đồng bằng sông Cửu Long: Tìm "đầu ra" cho đàn bò

Nguồn tin: QĐND, 11/11/2007
Ngày cập nhật: 12/11/2007

Những năm trước đây, con bò ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long được coi là con vật xóa đói, giảm nghèo của người nông dân. Với những người khá giả, con bò lại được kỳ vọng trở thành con vật giúp làm giàu. Vì thế, nhiều hộ nông dân nơi đây đã đua nhau “tậu” cho bằng được bò để nuôi khiến đàn bò phát triển nhanh chóng về số lượng. Bây giờ thì chính cái con vật nuôi vốn được mệnh danh xóa đói, giảm nghèo, làm giàu ấy lại khiến bà con đứng ngồi không yên.

Ào ạt nuôi bò

Anh Lê Văn Chiến ở huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh có đàn bò hơn 100 con, than thở:

- Trước đây, thấy nuôi bò có lãi cao nên tôi đã dốc toàn bộ vốn liếng tích cóp được cộng thêm số tiền vay mượn anh em bạn bè đầu tư nuôi bò. Ai dè, đàn bò đang phát triển tốt thì giá bò trên thị trường cứ ngày một giảm dần, 5 triệu, 4 triệu, 3 triệu, 2,5 triệu đồng/con. Anh tính giá mỗi con bò giảm 50% so với trước đây thì làm sao không thua lỗ còn chưa kể công chăm sóc, thức ăn. Giá 1ha rơm (thu trên diện tích 1ha lúa) trước chỉ 120.000 - 140.000 đồng thì nay lên tới 200.000 - 220.000 đồng. Hiện nay, tư thương chủ yếu mua bò thịt chứ chẳng mua bò giống, nhu cầu mua bò giống của người chăn nuôi bỗng dưng ngưng hẳn.

Chúng tôi tới nhà ông Nguyễn Minh Sơn, xã Hòa Hiệp, huyện Cầu Ngang. Khi chúng tôi hỏi chuyện ông về con bò, ông cất giọng buồn buồn bảo: Lúc trước những tưởng con bò giúp mình có cơ hội làm giàu. Giàu đâu chả thấy, gia đình mình bỗng nhiên mắc nợ vì bò. Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, ở Trà Vinh ngoài những gia đình khá giả đầu tư vốn nuôi bò với hy vọng làm giàu, thậm chí có gia đình còn cầm cố, thế chấp tài sản ngân hàng để vay tiền nuôi bò. Các gia đình nông dân nghèo cũng được hỗ trợ vay vốn từ các nguồn vốn khác nhau để nuôi bò nhằm mục đích xóa đói, giảm nghèo. Mỗi hộ dân ở Trà Vinh trung bình được vay khoảng 10 triệu đồng nuôi 2 con bò. Do giá bò giảm nên mặc dù hiện nay đã đến thời hạn phải trả nợ vốn vay, phần lớn những hộ gia đình nghèo lại chẳng có đủ tiền để trả. Những nông dân khá giả đầu tư nuôi bò bằng nguồn vốn tự có hoặc vay ngân hàng cũng lâm cảnh khóc… cười!

Tỉnh Trà Vinh hiện có khoảng 140.000 con bò, dẫn đầu các tỉnh trong khu vực ĐBSCL về số lượng bò. Ông Lê Thành Thái, Chủ tịch UBND huyện Cầu Ngang thẳng thắn: Trước đây, chúng tôi luôn tự hào là địa phương có đàn bò đông nhất tỉnh Trà Vinh (31.000 con bò) thì giờ đây cũng là địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của “cơn bão” rớt giá bò.

Không chỉ riêng tỉnh Trà Vinh chịu thiệt hại từ việc bò rớt giá, nông dân các tỉnh khác trong khu vực: Bến Tre, Sóc Trăng, Đồng Tháp… cũng lâm vào cảnh tương tự. Người chăn nuôi bò ở ĐBSCL chỉ còn cầu mong “cơn bão” giá bò sớm qua mau.

Vì đâu nên cảnh này?

Khi phong trào nuôi bò phát triển rầm rộ ở Trà Vinh và các tỉnh ĐBSCL những năm 2003-2005 đã kéo theo nhu cầu bò giống tăng cao. Vì vậy, giá bò giống được “đẩy” từ 2,5 triệu đồng lên 5-7 triệu đồng/con (bò thường), bò lai Sind từ 12 đến 17 triệu đồng/con. Đặc biệt, các tỉnh trong khu vực đều đồng loạt cho các hộ nông dân nghèo vay vốn nuôi bò. Chỉ tính riêng tại huyện Cầu Ngang có 2.000 hộ nông dân được vay vốn, mỗi hộ nuôi 2 con bò đã tạo ra nhu cầu khoảng 4.000 bò giống. Nguồn cung bò giống thời đó tại ĐBSCL không đủ, khiến một số nông dân phải mua bò từ Ninh Thuận, Bình Thuận. Phong trào nuôi bò phát triển rầm rộ chính là nguyên nhân tạo nên “cơn sốt” bò giống với giá cao chót vót. Từ năm 2006, giá bò giảm, đến đầu năm 2007 bò bắt đầu rớt giá “thê thảm” cho đến nay. Không còn chuyện phân loại bò giống xấu, đẹp như trước, bò kêu bán đều được tính chung là “bò hơi” (bò lấy thịt). Sau cơn sốt giá “ảo”, hiện bò giống đã trở về với giá thật của nó. Nguyên nhân đầu tiên khiến giá bò ở các tỉnh khu vực ĐBSCL giảm mạnh, theo các chuyên gia về nông nghiệp và cán bộ địa phương đều do nguồn cung đang lớn hơn cầu trên thị trường. Nhu cầu mua bò giống của người chăn nuôi giảm hẳn, chỉ có tư thương mua bò để bán thịt. Nguyên nhân thứ hai là do các tư thương cố tình ép giá, kìm giá nhằm trục lợi. Do nắm được thời điểm nông dân cần bán bò để trả nợ vốn vay từ các nguồn vốn xóa đói, giảm nghèo nên họ mặc sức ép giá. Một nghịch lý hiện nay đang xảy ra, nguồn cung bò thịt tăng mạnh, làm giá bò tụt giảm (kể cả bò giống) nhưng giá thịt bò tại các địa phương vẫn không hề giảm thậm chí còn tăng hơn so với năm 2006 (từ 70.000 lên 80.000 đồng/kg).

Chủ tịch huyện Cầu Ngang, ông Lê Thành Thái cho hay: chúng tôi đang tuyên truyền, vận động người dân nên bình tĩnh giữ lấy đàn bò, không nên thấy giá rẻ mà cùng nhau bán đồng loạt sẽ càng làm bò mất giá. Đồng thời, để hạn chế thiệt hại cho nông dân, đặc biệt đối với các hộ nghèo, chúng tôi đề nghị các ngân hàng thực hiện việc dãn nợ, khoanh nợ nhằm tránh việc họ phải bán đổ bán tháo bò để trả nợ, dẫn đến tình trạng bị tư thương ép giá gây thiệt hại cho nông dân.

Việc phát triển, đầu tư vốn giúp người nghèo chăn nuôi bò nhằm xóa đói, giảm nghèo là một chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện, một số tỉnh ở khu vực ĐBSCL đã tiến hành đồng loạt mà không tính tới các yếu tố bất lợi, tạo ra "cơn sốt" bò giống. Nạn nhân của "cơn sốt" bò giống lại chính là những người nông dân. Thiết nghĩ, để nghề chăn nuôi phát triển bền vững, hạn chế những rủi ro, việc đầu tư vốn cho các hộ nông dân nghèo sản xuất cần phải được tính toán cẩn trọng. Cùng với đó là các biện pháp tìm thị trường tiêu thụ giúp nông dân. Công tác nghiên cứu quy hoạch vùng chăn nuôi cần được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các địa phương xem xét cụ thể. Bò rớt giá, nông dân lao đao chính là một bài học đắt giá nữa cho việc phát triển chăn nuôi nặng tính "phong trào", thiếu tính toán khoa học của chúng ta. Bò thịt và bò sữa là ngành chăn nuôi vừa mang tính chiến lược vừa rất thiết thực với đời sống của người dân vùng ĐBSCL. Đây là bước tiến mới, đem lại hiệu quả cao trong chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Vì thế, ngành chủ quản, chính quyền và cơ quan chức năng các địa phương cần có khảo sát, điều tra cụ thể để có quy hoạch phát triển chăn nuôi bò, đồng thời tìm đầu ra cho sản phẩm từ con bò, giúp nông dân phát triển sản xuất, cải thiện và nâng cao đời sống.

NGUYỄN KIỂM