Đầu xuân kể chuyện Sind hoá đàn bò

Nguồn tin: Báo Bắc Kạn, 21/02/2010
Ngày cập nhật: 22/2/2010

Phát triển đàn bò theo hướng sản xuất hàng hoá đang là hướng đi đúng trong xoá đói giảm nghèo ở nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn. Tuy nhiên, một hạn chế là giống bò địa phương có tầm vóc nhỏ, sản lượng thịt ít dẫn đến hiệu quả chăn nuôi chưa cao. Để khắc phục hạn chế này, tạo đà cho ngành chăn nuôi bò của Bắc Kạn phát triển hiệu quả thì từ tháng 11/2006 Dự án “Ứng dụng kỹ thuật thụ tinh nhân tạo cho bò” đã được khởi động. Đánh giá ban đầu, đây là dự án khá hiệu quả, nhưng vẫn còn nhiều nông dân e ngại, chưa vào cuộc.

Một dự án khả thi...

Dự án “Ứng dụng kỹ thuật thụ tinh nhân tạo cho bò” tại tỉnh Bắc Kạn đã được triển khai giai đoạn 1 từ tháng 11/2006 và đánh giá tổng kết tháng 6/2008 cho thấy đây là một dự án có cơ sở triển khai tốt ở một tỉnh vùng núi cao, địa bàn chia cắt như Bắc Kạn. Kết quả áp dụng tại 3 huyện, thị: Chợ Mới, Bạch Thông và thị xã Bắc Kạn đạt kết quả tốt. Trong số 64 bò cái được truyền giống nhân tạo đã có 58 con có chửa, đạt tỷ lệ 90,1%.

Vào những năm 2000 đến 2005, tỉnh Bắc Kạn đã triển khai dự án nhập bò đực giống lai sind cho phối trực tiếp với bò cái địa phương. Qua một số năm thực hiện, bò đực lai sind không phát huy hiệu quả, do bò nuôi lẻ trong dân, không tập trung, sự chênh lệch về tầm vóc giữa bò đực lai sind và bò cái địa phương là quá lớn dẫn đến việc phối giống không đạt yêu cầu, thậm chí không phối được. Trước tình hình đó, đề án “Ứng dụng kỹ thuật thụ tinh nhân tạo cho bò” ra đời.

Giai đoạn 2 của dự án được điều chỉnh và triển khai từ tháng 7/2008 đến tháng 12/2009 cho 6 huyện, thị: Bạch Thông, thị xã Bắc Kạn, Chợ Mới, Chợ Đồn, Ngân Sơn và Pác Nặm. Giai đoạn này đã phối thành công cho 208 bò cái địa phương. Nhiều hộ đã gọi cho Trung tâm truyền giống để phối đến 4 - 5 lần và đều đạt kết quả, như gia đình ông Hà Văn Luân, thôn Nà Cài, Tân Tiến (Bạch Thông), đã phối 4 bò cái và đẻ được 2 bê lai sind, 2 bò đang mang thai; bà Lường Thị Tỵ, thôn Nà Phải, Phương Linh (Bạch Thông), từ một bò mẹ, nay đã có đàn 4 bò, bê lai sind, hiện bò mẹ và một bò con đã trưởng thành, được thụ tinh nhân tạo và đang mang thai... Tất cả những hộ có bò thụ tinh nhân tạo đều khẳng định phương pháp thụ tinh nhân tạo cho bò là thuận lợi cho dân, bê sinh ra to hơn, mình dài, lông mượt, nuôi chóng lớn và khi trưởng thành tầm vóc và trọng lượng đều lớn hơn bò địa phương 25 - 30%.

... nông dân chưa mặn mà

Theo bà Lường Thị Tỵ thì lúc đầu đa số người dân không tin lắm vào phương pháp thụ tinh nhân tạo cho bò. Khi Trung tâm truyền giống về phối cho bò cái nhà bà theo phương pháp thụ tinh nhân tạo nhiều người còn cười, cho rằng bà dại, không cẩn thận lại chết cả bò mẹ.

Cán bộ Trung tâm truyền tinh nhân tạo phải làm cam kết với gia đình là sẽ bồi thường nếu bò cái bị chết do thụ tinh nhân tạo, gia đình mới cho làm. Sau khi thụ tinh nhân tạo có kết quả tốt và thực tế nhà tôi đã 4 lần cho thụ tinh nhân tạo đều đạt kết quả, bê con sinh ra to, đẹp, nhanh lớn... thích lắm. Trước đây mỗi lần phối giống đều phải mất tiền cho gia đình nuôi bò đực, mà kết quả không cao. Chu kỳ động dục của bò cái ngắn, nên thường bị nhỡ kỳ, nay được phối giống miễn phí, cho kết quả tốt, nhiều hộ gia đình đã làm theo.

Ý kiến của ông Hà Văn Luân, do người dân không ý thức được lợi ích của thụ tinh nhân tạo, nên không quan tâm. Đa số các hộ dân quen chăn thả rông, không quan sát thời kỳ động dục nên không báo cho Trung tâm truyền giống, thường để bò phối tự do, kết quả không cao. Một nguyên nhân nữa là địa bàn miền núi đi lại rất khó khăn, kinh phí đi lại cho các dẫn tinh viên thấp, chưa khuyến khích được các dẫn tinh viên bám địa bàn.

Hiện đàn bò của Bắc Kạn không nhiều, một phần do dân không có điều kiện mua bò cái, nhưng cái chính vẫn là cách nghĩ cách làm vẫn manh mún, không muốn thay đổi tập quán, cách làm cũ, công tác truyền thông, hướng dẫn cho bà con chưa được tổ chức tốt...

Để dự án tiếp tục phát huy hiệu quả, cần phải tiếp tục có chính sách tuyên truyền cho người dân hiểu, thấy được lợi ích thiết thực của chương trình, cơ quan chuyên môn phải có điều tra lại tổng đàn bò cái sinh sản của tỉnh để làm kế hoạch; có cơ chế, chính sách hỗ trợ cho dân vay vốn ưu đãi mua bò và hỗ trợ cho các truyền dịch viên hợp lý với địa bàn tỉnh miền núi đi lại khó khăn... ./.