Bình Dương: Sản xuất thuốc thú y và thức ăn chăn nuôi - Ngày càng khó quản lý

Nguồn tin: Báo Bình Dương, 29/10/2009
Ngày cập nhật: 30/10/2009

Một trong các lĩnh vực chịu ảnh hưởng mạnh nhất và dễ bị tổn thương nhất trong quá trình gia nhập WTO của Việt Nam chính là lĩnh vực nông nghiệp, bao gồm sản xuất, xuất nhập khẩu phân bón, hóa chất nông nghiệp; cây, con giống; sản phẩm chăn nuôi; thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, thức ăn chăn nuôi... Bình Dương tuy không phải là thị trường tiêu thụ chính của các sản phẩm này nhưng là nơi tập trung nhiều doanh nghiệp (DN) lớn, nên việc kiểm soát, quản lý chất lượng được đặt lên hàng đầu nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bảo vệ nhà nông vốn chịu nhiều thiệt thòi trong quá trình hội nhập.

Kiểm tra thức ăn thủy sản trước khi xuất xưởng tại Công ty Uni President Việt Nam

Tình hình sản xuất - kinh doanh

Toàn tỉnh hiện có 32 DN sản xuất thức ăn chăn nuôi, trong đó có 5 DN có vốn đầu tư nước ngoài do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) quản lý. Nguồn nguyên liệu đầu vào chủ yếu đều có nguồn gốc rõ ràng từ các nhà cung cấp tên tuổi, như: DMS, Bayer, Nutriway, Nutritech. Một số khác nhập trực tiếp từ các nước Anh, Trung Quốc, Indonesia... Cơ cấu sản phẩm cũng thể hiện khá rõ nét: Thức ăn cho heo chiếm 50%, gà 30%, vịt 15%, bò 5% với khoảng 1.620 mặt hàng được cung ứng ra thị trường, chiếm 55 - 60% các loại sản phẩm đã công bố tiêu chuẩn cơ sở.

Đối với lĩnh vực sản xuất thuốc thú y, toàn tỉnh có 64 DN, trong đó có 4 DN sản xuất, gia công đóng gói, sang chai, còn lại là cơ sở sản xuất nhỏ, quy mô hộ gia đình với 345 sản phẩm các loại được công bố tiêu chuẩn cơ sở về chất lượng. Trong đó thuốc kháng sinh có 123 sản phẩm, chiếm 35,62%; Vitamine, khoáng 179 sản phẩm, chiếm 51,8%; hóa chất phòng bệnh, thuốc sát trùng chiếm 12,46%.

Các con số trên phần nào cho thấy, thức ăn cho heo, gà, vịt, thuốc kháng sinh, thuốc bồi dưỡng, tăng trọng, hóa chất phòng bệnh... luôn chiếm tỷ trọng tiêu thụ cao trên thị trường vì là những mặt hàng thiết yếu gắn với quá trình chăn nuôi nên rất dễ phát sinh “mâu thuẫn” nếu không được quản lý, kiểm soát tốt về chuyên môn lẫn thị trường.

Những điển hình sai phạm

Kết quả kiểm tra của Thanh tra Sở NN-PTNT 3 năm gần đây cho thấy việc ghi nhãn hàng hóa trên các loại bao bì đang sử dụng, các đơn vị đều thực hiện nghiêm túc, nhưng về chất lượng sản phẩm thì có 10 - 15% số mẫu thức ăn chăn nuôi, kể cả thức ăn thủy sản và 15 - 20% số mẫu thuốc thú y được kiểm tra có chứa kim loại nặng vượt mức quy định, chất kháng sinh, hóc môn cấm sử dụng... Đặc biệt, đầu năm 2009 Thanh tra Sở NN-PTNT đã phát hiện và đề nghị tiêu hủy 21,5 tấn nguyên liệu cám “nhiễm bẩn”; tham mưu UBND tỉnh, phối hợp cảnh sát môi trường, ngành y tế, tài nguyên - môi trường buộc xử lý tiêu hủy 105 tấn sữa nhiễm melamin và đã hết hạn sử dụng được DN nhận về để làm nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi...

Từ đầu năm 2009 đến nay, mặc dù các cơ quan chức năng đã triển khai nhiều biện pháp thanh kiểm tra nhưng một số DN vẫn lợi dụng tình hình giá cả thị trường không ổn định, công tác quản lý chất lượng vật tư nông nghiệp còn nhiều bất cập để đưa ra thị trường một số lượng lớn thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, phân bón, thuốc thú y kém chất lượng, gây thiệt hại cho người tiêu dùng, gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Mặt khác trong khâu sản xuất vẫn còn một số DN, đặc biệt là DN quy mô sản xuất nhỏ, thủ công, chưa đủ điều kiện theo quy định; một số DN đủ điều kiện theo quy định nhưng không thực hiện tốt việc kiểm soát nguyên phụ liệu trước khi đưa vào sản xuất, chế biến; không thực hiện kiểm tra chất lượng các lô hàng trước khi đưa ra thị trường. Một cán bộ Thanh tra Sở NN-PTNT cho biết: “Để phát hiện, xử lý được những sai phạm này cần nhiều thời gian và không phải của riêng ngành NN-PTNT!”.

Các biện pháp chế tài

Những vấn đề nêu trên cho thấy, nếu như trước đây DN sản xuất - kinh doanh thuốc thú y, thức ăn chăn nuôi chỉ vi phạm về mặt hình thức như ghi sai nhãn mác, nguồn gốc xuất xứ... thì nay với sự phát triển của kỹ thuật, công nghệ hiện đại, những người làm ăn bất chính đã biết tìm kiếm, áp dụng “kỹ nghệ làm giả” để tiến xa hơn trên con đường tội lỗi là làm sai luôn cả phần “nội dung”, tức chất lượng sản phẩm. Đây là vấn đề rất nguy hiểm không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả chăn nuôi của nhà nông mà còn tác động trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng, nên cần được các sở, ngành hữu quan quan tâm xử lý dứt điểm ngay từ khi mới manh nha, hình thành. Khi phát hiện vi phạm phải kiên quyết xử lý dù hiện tại mức xử phạt tối đa chỉ từ 8 - 12 triệu đồng/vụ vi phạm; thời gian để có kết quả xử lý theo quy định phải kéo dài đến 1 tháng, thời gian này đủ để DN sai phạm bán hoặc tẩu tán hết số hàng hóa vi phạm nên dễ xảy ra nhiều bất cập, không khả thi.

Theo đề nghị của Thanh tra Sở NN-PTNT thì bên cạnh việc tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật, khuyến khích DN đăng ký tiêu chuẩn chất lượng ISO... thì “Mỗi DN chỉ có cơ hội nộp phạt 1 lần/sai phạm, nếu tiếp tục tái phạm thì rút giấy phép, đình chỉ sản xuất - kinh doanh”.

DUY CHÍ