Ba Tri (Bến Tre) với vấn nạn ô nhiễm từ chăn nuôi bò

Nguồn tin: Btre TV, 29/8/2007
Ngày cập nhật: 29/8/2007

Có một địa phương ở Bến Tre, cứ bình quân một gia đình thì có nuôi một con bò – đó là huyện Ba Tri. Chăn nuôi bò đã góp phần chuyển đổi cơ cấu vật nuôi, mang lại thu nhập cao cho nông dân. Tuy nhiên, bên cạnh lợi ích về kinh tế, do ý thức và tập quán chăn nuôi của bà con, huyện Ba Tri đang đối mặt với vấn nạn ô nhiễm môi trường do chất thải vật nuôi gây ra.

Theo thống kê của Phòng Kinh tế huyện Ba Tri, từ năm 2000 đến nay, đàn bò trong huyện tăng bình quân trên 20%/năm. Đến thời điểm này, Ba Tri có tổng đàn bò khoảng 73.000 con. Ngoài phát triển nhanh về số lượng, chất lượng đàn bò đã được nâng cao về nhiều mặt, trong đó, đáng kể nhất là, tỷ lệ bò lai sind hiện chiếm hơn 95% tổng đàn. Với những ưu thế về tầm vóc và chất lượng thịt, đàn bò ở Ba Tri có giá trị hàng hóa cao cả về bò xẻ thịt lẫn bò nuôi làm giống. Trên địa bàn huyện Ba Tri hiện có gần hai trăm trang trại nuôi bò với quy mô từ vài chục con bò trở lên trên mỗi trang trại. Với hình thức nuôi tập trung, diện tích mặt bằng khá rộng, được xây dựng xa khu dân cư, việc xử lý chất thải khá tốt. Còn lại phần lớn bà con chăn nuôi theo hình thức hộ gia đình, quy mô khoảng 5 – 7 con mỗi hộ. Đây là nguyên nhân gây nên tình trạng ô nhiễm. Do tập quán và điều kiện lịch sử, nông dân Ba Tri thường sinh sống tập trung ở các triền giồng và dọc theo các tuyến lộ. Đất sản xuất cách xa nhà, mỗi gia đình chỉ có phần đất ở nhỏ hẹp. Các loại vật nuôi như trâu, bò, gà vịt thường được nhốt chung với nơi ở của con người, thuận lợi cho việc quản lý và chăm sóc. Chuồng trại của gia súc do đó được đặt ở trước hoặc sau nhà, thậm chí tận dụng một phần của tường hay vách để xây cất. Với hình thức chăn nuôi như vậy cộng với ý thức giữ gìn vệ sinh trong chăn nuôi của người dân chưa cao nên tình trạng ô nhiễm môi trường ở Ba Tri đang diễn ra trên diện rộng. Theo tính toán của nông dân, trung bình một con bò thải ra khoảng 5 kg phân tươi mỗi ngày. Như vậy, với tổng đàn bò hiện nay, có thể thấy lượng chất thải ở Ba Tri rất lớn. Thế nhưng trong thời gian qua, việc quản lý, xử lý chất thải chăn nuôi ở Ba Tri chưa triệt để, không đúng phương pháp. Thông thường, phân bò tươi được các hộ chăn nuôi đem ủ oai mục dùng bón cho cây trồng. Tuy nhiên, do số lượng quá lớn, tiêu thụ tại chổ không hết nên bà con đã đem phơi khô, sau đó đóng vào bao tải rồi bán cho người trồng cà phê, hoặc tiêu, điều ở các tỉnh miền Đông Nam bộ. Không có gì đáng lo ngại nếu vị trí phơi được đặt cách xa khu dân cư. Đây là những hình ảnh rất dễ dàng bắt gặp ở bất cứ vùng nông thôn nào của huyện Ba Tri. Phân bò được người dân đem phơi trước cửa, trên nền sân nhà, ngay sau bếp ăn. Những bao phân sau khi được phơi khô, chờ thương lái đến chở đi, đã được chất giữ ngay dưới gầm giường ngủ, trước hiên nhà hoặc ở bất cứ nơi nào thuận tiện để tránh mưa nắng. Hiện nay, khi về bất cứ vùng nông thôn nào ở huyện Ba Tri cũng không tránh khỏi thứ mùi hôi rất khó chịu của các loại chất thải chăn nuôi. Ở nhiều khu vực, nguồn nước ao, hồ bị ô nhiễm nặng do lượng phân, nước tiểu, nước súc rửa chuồng trại khá lớn của trâu bò đã được thải trực tiếp ra nguồn nước công cộng. Dù biết bị ô nhiễm nhưng một bộ phận người dân phải lấy lên sử dụng do không còn nguồn nước nào khác. Huyện Ba Tri đang lúng túng trong việc giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường do chất thải chăn nuôi gây ra. Bởi do điều kiện sống và quan niệm của người dân coi con bò là tài sản lớn nên phải nuôi chúng gần nhà để tiện lợi cho việc quản lý và chăm sóc. Muốn vận động người dân di dời chuồng trại chăn nuôi ra khu dân cư là điều vô cùng khó khăn. Chưa thể di dời chăn nuôi ra xa khu dân cư thì biện pháp trước mắt là làm sao nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của người dân. Từng hộ chăn nuôi phải thấy rằng, nuôi bò trong khu dân cư vừa gây mất mỹ quan, ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe của cộng đồng mà trước hết là bản thân và gia đình mình để quản lý tốt nguồn chất thải trong chăn nuôi. Chăn nuôi mang lại lợi ích kinh tế cho gia đình nên mỗi người dân phải có ý thức và trách nhiệm giữ gìn vệ sinh môi trường. Cần đưa tiêu chí bảo vệ môi trường chăn nuôi vào một trong những điều kiện quan trọng để bình xét gia đình văn hóa, ấp, khu phố hay xã văn hóa. Có như thế, mới nâng cao được nhận thức, thay đổi tập quán chăn nuôi liền cư hiện nay của người dân.