Quảng Trị: Lỗ hổng trâu bò chui lọt

Nguồn tin: Báo Quảng Tri, 23/07/2009
Ngày cập nhật: 24/7/2009

Tình trạng trâu, bò có nguồn gốc từ Thái Lan nhập lậu vào Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo (Quảng Trị) bằng các con đường tiểu ngạch đang diễn ra rất phức tạp. Mặc dù, các ngành chức năng trên địa bàn đã có các biện pháp phòng chống, ngăn chặn nhưng xem ra không mấy hiệu quả. Bình quân mỗi ngày có đến hàng trăm con trâu, bò qua biên giới rồi lên xe tải đến một số địa phương trên cả nước tiêu thụ.

Công khai nhập lậu trâu, bò

Hơn 8 giờ tối, theo chân một người quen chuyên dắt trâu, bò thuê từ Lào về theo các con đường tiểu ngạch thuộc biên giới Việt Nam - Lào (ở thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hoá), chúng tôi bắt gặp từng đàn trâu, bò khoảng từ 10-20 con (có trọng lượng từ 5 đến 7 tạ/con, to gấp rưỡi bò ta) được vài ba người dân địa phương xua, dắt qua biên giới vào tập kết tại các khu vực thuộc khóm Tân Kim, Duy Tân, An Hà...Thấy tôi có vẻ ngạc nhiên nhìn từng đàn trâu, bò đủng đỉnh từ phía Lào về mà không có một lực lượng nào ngăn chặn, ông Lâm giải thích: "Các lực lượng chức năng chống hàng lậu thuốc lá, rượu ngoại, hàng điện lạnh từ nước ngoài vào không xuể, có hơi sức đâu nữa mà đêm hôm đi bắt trâu, bò nhập lậu. Nếu có lực lượng truy bắt thì các chủ mua trâu, bò được thông báo trước rồi. Lúc đó trâu, bò tạm ở lại bên kia biên giới, chờ có lệnh mới được dắt về".

- "Thế về thị trấn Lao Bảo, lực lượng chức năng kiểm tra, phát hiện trâu, bò không rõ nguồn gốc thì sao?" - Tôi hỏi. ông Lâm không ngần ngại trả lời: "Chưa có chuyện đó xảy ra, về bên này xem như là trâu, bò của địa phương".

Dắt trâu, bò từ bên kia biên giới về chừng một tiếng đồng hồ đi bộ thu được khá tiền, mỗi con được trả từ 20.000 - 30.000 nghìn đồng, nếu có chuồng trại nhốt hoặc chăn giữ cho chủ trâu, bò một vài ngày trước khi đưa đi tiêu thụ được trả thêm từ 70.000-100.000 đồng/ngày. Ông Lâm còn cho hay, mỗi ngày dắt trâu, bò thuê từ bên kia biên giới về có người kiếm được vài ba trăm nghìn đồng. Còn chủ mua bán trâu, bò mỗi chuyến lãi từ ba đến năm triệu đồng. Chênh lệch so với giá gốc khá cao như vậy nên nhiều người có vốn tham gia mua bán trâu, bò đã làm "nóng" lên tình trạng trâu, bò nhập lậu trên địa bàn.

Ông Lê Nam, một người dân ở thị trấn Lao Bảo cho biết: Vì không có việc gì làm có tiền hơn chăn, dắt trâu, bò thuê nên nhiều người khác cũng như ông, biết vi phạm vẫn làm. Ngoài những người chăn, dắt trâu, bò trên tuyến biên giới đường bộ và vượt sông Sê Pôn, ở thị trấn Lao Bảo còn có thêm những người dắt trâu, bò thuê ở hai bên “cánh gà” Trạm kiểm soát liên hợp Tân Hợp. Những người dắt trâu, bò ở đây vất vả hơn vì phải trèo đèo, lội suối, mò mẫm đường rừng mới đến được con đường phía dưới trạm kiểm soát. Họ được trả công từ 50.000 đồng/con trở lên. Việc dắt trâu, bò đi theo con đường này rất nguy hiểm, trước đây đã xảy ra trường hợp người dắt trâu từ trên dốc xuống bị trâu húc phải đi cấp cứu. Có lẽ do được trả tiền công cao nên người dân bất chấp nguy hiểm.

Theo chỉ dẫn của ông Nam, chúng tôi đến một vài địa điểm nhốt trâu, bò trên những đồi vắng ở thị trấn Lao Bảo. Tại đây, trâu, bò được khoanh thành từng bãi, mỗi bãi nhốt từ vài chục đến hơn 100 con. Ở thôn Duy Tân, chúng tôi bắt gặp một số người đang đưa bò lên xe tải. Đỗ phía trước là một xe tải khác đã chở đầy ắp bò. Họ làm việc đưa bò lên xe rất thản nhiên không tỏ vẻ một chút lo sợ khi lực lượng chức năng xuất hiện kiểm tra. Thế mới biết, trâu, bò nhập lậu qua biên giới vận chuyển đưa đi tiêu thụ một cách công khai không bị kiểm soát.

Chúng tôi được các lực lượng chức năng cung cấp thông tin về một số vụ vận chuyển trâu, bò nhập về nội địa không rõ nguồn gốc như: Chi cục Hải quan Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo bắt giữ xe ô tô mang biển số 75K - 1429 vận chuyển 29 con bò, chạy theo hướng Lao Bảo - Đông Hà. Số bò này của ông Nguyễn Hữu Minh, trú tại đường Tăng Bạt Hổ, TP Huế (Thừa Thiên - Huế) mua ở Lao Bảo, huyện Hướng Hoá đưa vào tỉnh Thừa Thiên - Huế tiêu thụ. Qua kiểm tra, số bò trên không có giấy tờ kiểm dịch của cơ quan chức năng. Trước đó, Công an huyện Cam Lộ đã bắt giữ xe ô tô mang biển kiểm soát 75K - 1449 vận chuyển 29 con bò, chạy theo hướng Lao Bảo - Đông Hà. Số bò trên của ông Nguyễn Hữu Phương, trú tại phường Tây Lộc, TP Huế (Thừa Thiên - Huế) mua ở Lao Bảo, huyện Hướng Hoá đưa vào tỉnh Thừa Thiên - Huế tiêu thụ nhưng không có giấy tờ kiểm dịch của cơ quan chức năng. Trạm kiểm soát A Roòng, Đồn biên phòng 609, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Trị kiểm tra xe ô tô mang biển số 73L - 6672 chạy theo hướng Khe Sanh ra Quảng Bình, trên xe chở 9 con trâu không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc và giấy kiểm dịch của cơ quan chức năng. Ông Nguyễn Hữu Phương, ở thành phố Đồng Hới (Quảng Bình) khai nhận đã mua số trâu trên ở thị trấn Khe Sanh đưa ra Quảng Bình tiêu thụ...

Kẽ hở trâu, bò"chui" qua

Qua tìm hiểu được biết, những người mua bán trâu, bò đã làm khống giấy mua trâu, bò, lấy tên một người dân địa phương xuất bán, có chứng nhận của chính quyền và thú y xác nhận đã tiêm chủng. Vì thế mới có chuyện trâu, bò qua biên giới là trở thành trâu, bò địa phương, trâu bò nhập lậu tồn đọng trước đây. Theo quy định, trâu, bò muốn nhập khẩu chính ngạch phải có giấy phép của Cục Thú y Việt Nam, giấy kiểm dịch chứng nhận xuất xứ của Cục Thú y nước ngoài. Khi về Việt Nam, phải nuôi nhốt cách li ít nhất trong vòng nửa tháng, được kiểm dịch, tiêm phòng…Nếu thực hiện đầy đủ các thủ tục như quy định chắc chắn sẽ không xảy ra tình trạng trâu, bò nhập lậu qua biên giới. Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo Hồ Sĩ Trị khẳng định, trâu, bò nhập khẩu từ nước ngoài về mổ thịt đóng 5% thuế, nhưng từ trước đến nay ở đây chưa có trường hợp nào nhập trâu, bò về mổ thịt qua đường chính ngạch. Như vậy có thể nói rằng 100% trâu, bò ngoại ở Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo là trâu, bò nhập lậu qua đường tiểu ngạch.

Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo Lê Anh Tuấn cho biết : Trước đây, Chi cục có bắt một số vụ trâu, bò nhập lậu vào nội địa qua cổng B, nhưng rồi việc xử lý gặp phải khó khăn. Trong thời gian tạm giữ để giải quyết phải cho trâu, bò ăn, mà thức ăn của loại bò ngoại này (người dân địa phương gọi là bò Thái Lan) phải là sản phẩm chế biến công nghiệp nên rất khó có được; cần phải có người chăn dắt và việc bàn giao trâu, bò sau xử lý chưa có quy định thuộc cơ quan nào, ngành nào. Trước đây, Chi cục Hải quan có bắt giữ hai vụ vận chuyển trâu, bò nhập lậu đã bàn giao cho Phòng Nông nghiệp - Phát triển nông thôn huyện Hướng Hoá chăn giữ chờ Sở Tài chính tổ chức đấu giá. Rất may là đợt đó không xảy ra trường hợp trâu, bò bị chết nhưng cũng rất vất vả cho phía huyện và Hải quan. Do Chi cục Hải quan lực lượng mỏng, phải tập trung chống buôn lậu nên không có người làm nhiệm vụ chăn giữ trâu, bò và đây cũng không phải là nhiệm vụ của Hải quan...

Khi được hỏi về giải pháp chống nhập lậu trâu, bò qua biên giới, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Trị Bùi Thanh San cho rằng, đây là một công việc hết sức khó khăn. Trước mắt để giải quyết hết số lượng trâu, bò nhập lậu về tồn đọng trong Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo, theo đề nghị của Công ty TNHH Tây Tiến xin thu gom đưa về thị trường nội địa tiêu thụ, UBND tỉnh Quảng Trị đã có công văn số 549/UBND-NN ngày 16-3-2009 "Về việc thu mua trâu, bò nhập lậu từ Lào sang địa bàn huyện Hướng Hoá" có nội dung: "Cho phép công ty TNHH Tây Tiến thu mua trâu, bò nhập khẩu hợp pháp, có kiểm soát từ Lào sang địa bàn huyện Hướng Hoá và số lượng trâu, bò tồn đọng trên địa bàn huyện để vận chuyển, tiêu thụ trong và ngoài tỉnh".

Sau khi có Công văn trên đến ngày 20 -7 đã có nhiều chủ thu mua trâu, bò mở 107 tờ khai hải quan, nhập về nội địa 6.736 con trâu, bò, trị giá hơn 41 tỷ đồng. Trong đó, chỉ có 198 con bò giống Braman và Sanule từ Thái-lan được Công ty TNHH một thành viên thương mại Quảng Trị nhập về để nhân giống, số còn lại là trâu, bò nhập lậu. Vậy số lượng trâu, bò tồn đọng trên địa bàn theo số liệu thống kê của địa phương là bao nhiêu? - Tôi hỏi. Ông San lắc đầu "không có cơ quan nào nắm được". Có lẽ đây cùng là kẽ hở của văn bản như Trưởng Phòng nghiệp vụ Cục Hải quan Quảng Trị Lê Chí Thành cho biết, trong công văn không có nội dung giao địa phương nắm số trâu, bò tồn đọng là bao nhiêu, ai chịu trách nhiệm nếu để phát sinh thêm số trâu, bò nhập lậu...? Vấn đề đặt ra là phải thống kê cho được số lượng trâu, bò nhập lậu tồn đọng là bao nhiêu trước khi cho giải pháp tiêu thụ mới hạn chế được tình trạng nhập lậu số trâu, bò mới thay thế số trâu, bò đã được đưa về thị trường nội địa tiêu thụ. Việc này, chỉ có chính quyền địa phương mới làm được nhưng hiện tại đang bị buông lỏng. Tình trạng này cứ tiếp tục diễn ra dù có tiêu thụ đến bao nhiêu trâu, bò, Khu kinh tế-Thương mại đặc biệt Lao Bảo vẫn không bao giờ hết trâu, bò tồn đọng.

Trâu, bò nhập lậu với số lượng lớn vào Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo chưa được kiểm soát chặt chẽ, chắc chắn trong số đó sẽ có không ít trâu, bò bị bỏ sót khâu kiểm tra dịch bệnh. Hậu quả bùng phát dịch bệnh từ trâu, bò lây lan ra cho cộng đồng là khó tránh khỏi. Tỉnh Quảng Trị, huyện Hướng Hoá và các ngành chức năng trên địa bàn cần sớm có giải pháp hữu hiệu ngăn chặn trâu, bò nhập lậu "chui" vào Khu Kinh tế-Thương mại đặc biệt Lao Bảo để lập lại trật tự kỹ cương trên khu vực biên giới.

NGUYỄN VĂN HAI