Chuyện nuôi vịt diệt rầy ở Ngã Năm (Sóc Trăng)

Nguồn tin: Sóc Trăng, 20/07/2009
Ngày cập nhật: 21/7/2009

Mấy năm gần đây, trước tình hình dịch rầy nâu hại lúa ngày càng gia tăng, nông dân huyện Ngã Năm (Sóc Trăng) đã quay trở lại với mô hình nuôi vịt để diệt rầy bảo vệ lúa. Đây được xem là biện pháp sinh học vừa giúp nhà nông tiết kiệm được chi phí sử dụng thuốc BVTV, vừa có thêm thu nhập từ việc bán vịt thương phẩm. Tuy tỏ ra khá hiệu quả, nhưng việc nuôi vịt diệt rầy lại làm phát sinh dịch cúm gia cầm (CGC) trên địa bàn trong những năm gần đây. Do đó, vấn đề đặt ra hiện nay là làm sao giải quyết được hài hoà giữa lợi ích của mô hình nuôi vịt diệt rầy với công tác phòng chống dịch CGC.

Theo tập quán, khi chuẩn bị xuống giống vụ lúa đông xuân, nông dân trong huyện thường bắt vịt con về nuôi để khi cây lúa phát triển là thả vịt vào ruộng để chúng diệt rầy, ốc bươu vàng và các côn trùng khác. Đây là một cách chăn nuôi khá hiệu quả vì gần như người nuôi chỉ tốn chi phí mua con giống và chỉ bổ sung một ít thức ăn tại chỗ là lúa. Nhờ mô hình này mà không ít diện tích lúa của huyện đã được bảo vệ an toàn trước sự tấn công của rầy nâu. Sau đợt dịch CGC vừa qua, trong câu chuyện về nuôi vịt chạy đồng, Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Biên đã nói: “Ở đây phần lớn hộ nuôi vịt chủ yếu là để ăn rầy, ốc bươu vàng và tận dụng lúa rơi vãi trên đồng sau thu hoạch rất hiệu quả. Tuỳ theo diện tích, khả năng chăm sóc, các hộ nuôi sẽ thả từ vài trăm đến cả ngàn con. Đến cuối vụ thu hoạch lúa xong cũng là lúc đàn vịt có thể bán được. Có người thu nhập từ vịt đến vài chục triệu đồng chứ không ít. Vì vậy, dù có xảy ra dịch CGC trong mấy năm gần đây nhưng đến vụ là họ lại bắt vịt về nuôi”.

Với việc thu hoạch chủ yếu bằng thủ công, lượng lúa thất thoát, rơi vãi trên đồng là rất lớn nếu không được đàn vịt dọn sạch sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng lúa của vụ sau. Mặt khác, vịt còn góp phần làm giảm mật số rầy nâu và các dịch hại khác, từ đó giúp nông dân giảm được chi phí sử dụng thuốc BVTV, đảm bảo được môi trường, sức khoẻ cộng đồng và sự an toàn cho nông sản. Đây được xem là một trong những mặt tích cực của việc nuôi vịt chạy đồng đã được các nhà khoa học công nhận. Không những thế, nghề nuôi vịt chạy đồng còn bổ sung đáng kể vào nguồn thu nhập của nông dân hàng năm, nên chuyện họ cứ vô tư thả nuôi bất chấp tình hình dịch CGC là điều có thể hiểu được.

Như vậy, việc cấm hay hạn chế nuôi vịt chạy đồng là rất khó khăn do ảnh hưởng đến tập quán chăn nuôi và thu nhập của nhà nông. Ngay tại một quốc gia có nền nông nghiệp phát triển như Thái Lan, nghề nuôi vịt chạy đồng cũng đã được khôi phục trở lại sau thời gian cấm đoán vì lo sợ dịch CGC. Nhưng nếu để nhà nông phát triển một cách tự phát, không kiểm soát thì nguy cơ bùng phát dịch CGC trên địa bàn sẽ là điều khó tránh khỏi. Đây mới thật sự là nút thắt quan trọng cần được mở để vừa khống chế sự bùng phát của dịch CGC, vừa phát triển được nghề nuôi vịt, tăng thêm thu nhập cho nhà nông. Hiện nay, các biện pháp quản lý vịt chạy đồng đã có, nhưng từng lúc, từng nơi, công tác quản lý đàn vịt nuôi chưa được triệt để nên liên tiếp mấy năm gần đây, Ngã Năm đã trở thành tâm điểm của dịch CGC trong tỉnh. Tuy nhiên, nếu chỉ nhìn vào công tác quản lý vịt chạy đồng của địa phương thì chưa đủ mà phải nói đến ý thức phòng chống dịch của người chăn nuôi.

Theo quy định phòng chống dịch CGC, người chăn nuôi phải khai báo với chính quyền hoặc thú y cơ sở về số lượng, nguồn gốc đàn để được theo dõi và tiêm phòng đầy đủ vaccine phòng chống dịch CGC. Thế nhưng, qua 2 năm bùng phát dịch gần đây cho thấy, hầu hết số đàn mắc bệnh đều chưa tiêm hoặc tiêm chưa đúng, chưa đủ liều theo quy định. Khi trao đổi với chúng tôi vì sao không tiêm phòng dù được miễn phí, nhiều hộ chăn nuôi cho biết: “Vịt đang lớn, khi tiêm vaccine sẽ bị chậm lớn, còn vịt đẻ sẽ bị ngưng đẻ một thời gian”! Cách lý giải trên của người chăn nuôi có phần nào đúng nhưng chưa thật sự đầy đủ, nên cần có sự tuyên truyền, giải thích thêm để nhà nông hiểu rõ hơn về lợi ích của công tác tiêm phòng. Và chỉ khi họ hiểu rõ thì công tác quản lý vịt chạy đồng nói chung và tiêm phòng nói riêng mới đạt được hiệu quả cao, hạn chế được khả năng bùng phát dịch.

Hiện nay, tỉnh Sóc Trăng đang ứng dụng rộng rãi việc sử dụng sinh học vào sản xuất lúa để hạn chế dịch hại, tiết kiệm chi phí sản xuất cho nhà nông, bảo vệ môi trường và sức khoẻ cộng đồng, nên việc nuôi vịt diệt rầy cũng cần được xem là một biện pháp sinh học trong quá trình thực hiện. Hơn nữa, với tổng đàn hàng trăm ngàn con mỗi năm, mô hình nuôi vịt đóng góp không nhỏ vào nguồn thu của nông dân trong huyện. Một mô hình, hai lợi ích rất cần có sự quan tâm hướng dẫn để vừa đảm bảo nghề nuôi, vừa khống chế dịch phát sinh.

HgN