Để bò sữa phát triển bền vững ở ngoại thành

Nguồn tin: Khuyến nông TPHCM, 15/05/2009
Ngày cập nhật: 18/5/2009

Thành phố Hồ chi Minh, một trọng điểm về chăn nuôi bò sữa, với tổng đàn chiếm 2/3 số lượng bò sữa cả nước. Có người cho đây là kết quả kỳ lạ, bởi thành phố đâu có điều kiện tốt về thiên nhiên như các nơi để phát triển đàn bò.Tất nhiên cái lạ nầy không phải tự nhiên, mà đó là thành quả của sự nổ lực rất lớn của bà con nông dân, của các nhà khoa học và sự chỉ đạo kiên quyết hiệu quả từ các cấp có trách nhiệm. Cái mà thành phố đang tiếp tục nâng cao chất lượng trong thời gian tới.

Với tốc độ phát triển khá nhanh. Được manh nha từ những năm 1981-1986 với qui mô khiêm tốn, rải rác thí điểm ở nhiều quận huyện trên dưới 1.500 con và tiến triển nhanh ở những năm 1996- 2000 với mức tăng bình quân 21,3% /năm, đưa tổng đàn bò sữa tăng gấp 5,7 lần so với giai đọan trước. Đỉnh cao của sự tăng đàn đạt gần 65.000 con vào năm 2008 và vẫn tiếp tục phát triển với chất lượng cao hơn khi thành phố thực hiện chương trình giống chất lượng cao và đẩy mạnh chuyển đổi cây trồng vật nuôi theo hướng “2 cây, 2 con” trong nông nghiệp. Bò sữa - một vật nuôi đem lại nhiều hiệu quả, là mặt hàng có thu nhập đứng hàng thứ tư trong các sản phẩm nông nghiệp của thành phố ( sau Hoa kiểng, Rau an tòan , Tôm sú ). Được nông dân các Quận huyện tham gia, đáng kể là ở Củ chi và Hóc môn. Việc phát triển không chỉ về số lượng mà còn chú trọng việc nâng cao chất lượng. Thành phố được coi là đơn vị đi đầu trong cả nước về việc quãn lý kiểm định giống, thực hiện việc bình tuyển, quãn lý hồ sơ, gieo tinh cao sản, sãn xuất giống bò sữa chất lượng cao. Thông qua những họat động vận động, khuyến nông, thú y, phòng chống dịch bệnh, quãn lý kiểm định, gieo tinh tạo giống, nâng cao cao chất lượng, đã đưa năng suất sữa tăng bình quân từ 3.700 kg/con/ năm(năm 2000) lên 4.900kg/con/ năm (năm 2005)và sãn lượng sữa hàng hóa năm 2006 tăng gấp 4 lần so với năm 1995. Thành quả đó, còn nói lên sự thành công của mô hình “liên kết 4 nhà” giữa người chăn nuôi, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp và quãn lý nhà nước theo quyết định 80/CP của Chính phủ. Việc phát triển bò sữa không chỉ nhìn vào giá trị tăng trưởng hàng năm của ngành nông nghiệp, mà còn phải nói đến tác động tích cực của chúng vào việc hình thành những người nông dân sản xuất kinh doanh giỏi và tham gia vào việc xóa đói giảm nghèo cho nông dân thành phố. Một số nông dân trước đây vì chỉ chuyên làm lúa nên cuộc sống gia đình luôn gặp khó khăn nghèo khổ nhưng nhờ vào chương trình phát triển bò sữa, sự hỗ trợ về tín dụng của xoá đói giảm nghèo mà cuộc sống đã khá lên. Có hộ nay đã trở nên giàu có.

Theo đánh giá của một số nhà quãn lý thì phong trào dù có bước phát triển nhanh nhưng yếu tố thiếu bền vững vẫn còn phải gặp nhiều. Diện tích đồng cỏ cho chăn nuôi các năm qua có phát triển (năm 2008 là 2.700ha) nhưng với đà tăng đàn của bò sữa cùng với việc phát triển đô thị sắp tới làm cho việc cung cấp nguồn cỏ luôn thiếu và việc mở rộng diện tích cỏ chăn nuôi là rất khó. Hộ chăn nuôi bò nhỏ lẻ còn phân tán nhiều ( từ 5- dưới 10 con, chiếm khá đông trên 45% tổng số hộ nuôi). Chuồng trại dạng đơn sơ và chưa đạt chuẩn vẫn là phổ biến.Yếu tố hợp tác là yếu tố rất cần trong đầu tư mở rộng và sự phát triển bền vững trong cơ chế cạnh tranh thị trường còn rất hạn chế. Máy móc thiết bị cho công việc chăn nuôi vẫn còn ít. Máy vắt sữa chỉ có khoảng 10% số hộ nuôi từ trên 10- 15 con bò đang vắt sữa mới có. Riêng việc thuê mướn trong khâu vắt sữa thì mổi năm phải tiêu tốn trên 48 tỷ đồng. Chính việc thuê mướn nầy nầy đã làm cho khâu vệ sinh phòng dịch, nâng chất lượng sữa giao dịch khó mà quãn lý. Hiện nay khi dân cư phát triển, đô thị hóa nông thôn nhanh sẽ không cho phép kiểu chăn nuôi nhỏ lẻ gây tình trạng ô nhiễm môi trường tồn tại. Cái mừng là hiện nay nhiều hộ chăn nuôi bò sữa đã tổ chức thêm nhiều việc làm đi kèm khác như: làm bể biogas, nuôi trùn quế, sản xuất phân bò khô sạch cho người trồng hoa, trồng và bán cỏ chăn nuôi, các dịch vụ trong chăn nuôi bò sữa để có thêm thu nhập và duy trì đàn bò sữa của mình. Thậm chí có hộ ở vùng phát triển đô thị nhanh đang chuyển dần từ chăn nuôi bò sữa sang lỉnh vực trồng Hoa Lan , cây kiểng.

Qua mô hình trình diển của Trạm khuyến nông Củ chi về máy vắt sữa bò. Qua ý kiến của chị Lê Thị Trọng Kiều (nông dân có 10 con bò cái đang vắt sữa), cũng như anh Võ văn Nuôi (Ấp 10, xã Tân Thạnh Đông, Huyện Củ chi- người có tổng đàn bò sữa của gia đình là 70 con) cho rằng với việc vắt sữa bằng máy đã giúp giảm nhẹ công việc, thu được nhiều sữa hơn, thời gian lại ngắn so vắt bằng tay, sữa lại không bị nhiễm vi sinh được công ty thu mua khuyến khích…Theo anh người chăn nuôi bò sữa nên sử dung máy vắt sữa sẽ lợi vô cùng vì giá máy không cao, dễ thao tác. Nay mai khi lao động ngày càng hiếm mà chăn nuôi vẫn thì việc trang bị máy móc thiết bị cần được đầu tư và giá cả mua sữa của các công ty cũng nên tạo sự kích thích người chăn nuôi hơn nữa ./.

ĐẶNG VĂN THÀNH