Nuôi hươu, nai tại Khánh Hòa: Mô hình cần khuyến khích nhân rộng

Nguồn tin: Khánh Hòa, 14/04/2009
Ngày cập nhật: 15/4/2009

Hươu, nai là loài động vật hoang dã nhưng nếu được con người thuần dưỡng sẽ trở thành vật nuôi hữu ích. Hiện nay, nhiều địa phương trong cả nước phát triển mạnh nghề nuôi này. Tại Khánh Hòa, nghề nuôi hươu, nai tuy xuất hiện khá sớm nhưng đến nay vẫn chưa phát triển…

° Đơn giản mà hiệu quả

Băng qua con đường đất nhỏ giữa những thửa ruộng đang vào vụ gặt, tôi tìm thấy ngôi nhà của anh Trần Minh Tân (thôn Đồng Nhơn, xã Vĩnh Trung, TP. Nha Trang) với chuồng nai kề bên, được xây dựng khá kiên cố dưới hàng cau râm mát. Anh Tân “tiếp quản” chuồng nai này hơn 1 năm nay. Trong chuồng có 4 con: 3 con đực (4 tuổi, 1 tuổi và 1 con mới sinh) và 1 cái sinh sản. Con nai đực 4 năm tuổi có cặp sừng còn mềm và đen bóng (chuẩn bị cắt nhung). Anh Tân cho biết, tuy mới làm quen với cách nuôi nhưng anh cũng đã nhanh chóng có được kinh nghiệm: “Nuôi chúng cũng đơn giản như trâu, bò; thứ gì cũng ăn, nhất là các loại lá nhám như: duối, mít, trứng cá, dâm bụt, các loại cỏ, chuối cây, vỏ thơm…”. Trong quá trình nuôi, anh Tân mắc thêm chiếc máy bơm nước nhỏ để tắm cho nai mỗi khi tiết trời oi bức. Chuồng nai được rào kiên cố. Nai lớn được vây bởi những thanh gỗ ngang. Nai nhỏ và nai mẹ ít quậy phá hơn nên được nhốt phía ngoài, bao bọc bởi lưới B40.

Từ ngày chăm sóc đàn nai, anh Tân luôn tất bật lo kiếm lá, chặt chuối cây, đi cắt cỏ… Bù lại, đàn nai lớn trông thấy. Theo anh Tân, nuôi nai “chẳng thấy bệnh tật gì”, lại mau lớn. Trọng lượng nai sơ sinh đạt 7,5kg. Nai cái 2 tuổi đã đẻ, mỗi năm 1 con. Nai đực lớn nhanh hơn nai cái, 2 năm tuổi đã cho nhung. Nếu chăm sóc tốt, mỗi năm, nai đực cho nhung 2 lần, tổng cộng 3-4kg, giá hiện tại là 7 triệu đồng/kg (giá tại TP. Hồ Chí Minh đến 18 triệu đồng). Ngoài nhung, tiết nhung cũng có giá trị cao. Hiện nay, một nai đực trưởng thành có giá đến 25 triệu đồng, nai cái sinh sản 18-20 triệu đồng/con. Anh Tân cho biết, khi nai vào mùa động dục, nai đực cũng như nai cái đều có dấu hiệu phá chuồng, không yên tĩnh. Khi nai cái húc đầu vào chuồng nai đực là lúc người nuôi phải mở cửa để cho nai giao phối.

° Cần được nhân rộng

Ở Khánh Hòa, nghề nuôi nai, hươu có từ rất sớm nhưng đến nay vẫn chưa phát triển. Hiện nay, Tổng Công ty Khánh Việt đang nuôi đàn hươu gần 100 con trên đảo, phục vụ du lịch; còn nuôi nai/hươu trong dân mới có không quá 10 hộ. Một số lý do khiến nghề nuôi không phát triển là: hươu, nai là đối tượng nuôi quý hiếm, cần được bảo vệ nên khi nuôi phải khai báo với cơ quan Kiểm lâm địa phương; thiếu con giống; thiếu lao động; diện tích đồng cỏ thu hẹp; thị trường lên xuống thất thường… Tuy nhiên, phải thấy rằng, các đối tượng này rất dễ nuôi, không cầu kỳ. Người nào, địa bàn nào cũng có thể nuôi được, miễn sao tìm kiếm được nguồn thức ăn đầy đủ. Nuôi hươu, nai sinh lợi cao, bởi cùng lúc có thể bán con giống, bán thịt và hơn hết là bán nhung - một sản phẩm quý có giá trị dược liệu và kinh tế cao.

Hiện nay, việc khuyến khích nuôi hươu, nai trở thành một nghề phổ biến chưa được quan tâm đúng mức trong khi đây là đối tượng nuôi cần được khuyến khích như các loài heo rừng, nhím… Trung tâm Khuyến nông tỉnh cần đưa mô hình nuôi hươu, nai vào trình diễn để tổ chức hội thảo cho nông dân tham quan học tập; biên soạn tài liệu hướng dẫn quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng, điều trị bệnh cho hươu, nai; phối hợp với các đơn vị trong và ngoài tỉnh cung cấp con giống khỏe phục vụ nghề nuôi. Chi cục Kiểm lâm cũng nên phối hợp với cơ quan Khuyến nông xây dựng đề án phát triển nghề nuôi hươu, nai, hướng dẫn người dân khai báo, quản lý tổng đàn, quản lý sinh sản, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa việc nuôi, nhân giống động vật hoang dã với bảo vệ nguồn gen quý hiếm. Có như vậy, nghề nuôi hươu, nai trong tỉnh mới thực sự phát triển.

Q.V