Khôi phục nghề nuôi thả cánh kiến – hướng đi mới trong phát triển kinh tế rừng ở Mường Lát

Nguồn tin: Báo Thanh Hóa, 13/04/2009
Ngày cập nhật: 14/4/2009

Năm 2007, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chi cục Lâm nghiệp tỉnh đã phê duyệt đề án cho Ban Quản lý rừng phòng hộ (BQLRPH) Mường Lát cải tạo rừng cọ phèn theo băng để tái sinh chồi và khôi phục nghề nuôi thả cánh kiến trong đồng bào các dân tộc tại địa phương.

Dẫn chúng tôi đi thăm cánh rừng cọ phèn, nơi nuôi thả cánh kiến, anh Trần Văn Lạc, Giám đốc BQLRPH Mường Lát, cho biết: “Qua 2 năm triển khai đề án, BQLRPH huyện Mường Lát đã từng bước khôi phục được nghề sản xuất cánh kiến trong nhân dân. Đề án đã cơ bản cải tạo, trẻ hóa được 45,5 ha rừng cọ phèn, trồng mới hơn 29 ha rừng đậu thiều. Trên rừng cọ phèn, đơn vị đã thực hiện nuôi, thả cánh kiến trên 28,5 ha và 19 ha rừng đậu thiều đang bước sang vụ thứ hai, trong đó có khoảng 12 ha rừng đậu thiều đang triển khai thả cánh kiến vụ thứ 2. Cũng qua 2 năm thực hiện, đề án đã cung ứng 2.389 kg giống cánh kiến chất lượng tốt cho hàng chục hộ dân đăng ký tham gia. Hiện sản phẩm bà con ở đây vừa thu hoạch lên tới 6-7 tấn nhựa cánh kiến”.

Được biết, vào những năm 70, 80 của thế kỷ trước, nhu cầu về các sản phẩm nhựa cánh kiến của thị trường Đông Âu là rất lớn. Khi ấy tỉnh ta là một trong những địa phương cung cấp tương đối lớn sản lượng nhựa cánh kiến cho các bạn hàng. Trong thời gian này, Lâm trường Mường Lát đã trồng hàng trăm ha rừng cây cọ phèn và cung cấp mặt hàng nhựa cánh kiến. Về sau, do thị trường tiêu thụ sản phẩm này mất ổn định, đặc biệt là thị trường Liên Xô và các nước Đông Âu, do đó chúng ta mất đi bạn hàng tiêu thụ với khối lượng lớn nhựa cánh kiến. Bên cạnh đó, những chuyển đổi trong cơ chế quản lý các lâm trường quốc doanh, cùng nhiều nguyên nhân khác, khiến việc sản xuất, nuôi thả cánh kiến tại Mường Lát bị suy thoái và trầm lắng với sản lượng khiêm tốn chỉ vài trăm kg bán cho các thương lái. Trước việc mặt hàng nhựa cánh kiến không thể tiêu thụ được đã kéo theo hàng loạt ha rừng cọ phèn của Mường Lát bị nhân dân khai thác làm củi, lấy gỗ, thậm chí đốt bỏ để lấy đất canh tác nương rẫy.

Trước thực trạng trên, được sự tài trợ của Chương trình tài trợ của Quỹ môi trường toàn cầu (GEF SGP), năm 2007, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Thanh Hóa đã tổ chức triển khai dự án “Khôi phục và phát triển nghề nuôi thả cánh kiến ở đồng bào các dân tộc huyện Mường Lát”. Mục tiêu của dự án là khôi phục và phát triển nghề nuôi thả cánh kiến đỏ thông qua xây dựng mô hình trình diễn kỹ thuật tiên tiến nhằm bảo tồn giống cánh kiến đỏ, tăng giá trị kinh tế ở vùng rừng phòng hộ đầu nguồn, tăng năng suất nhựa cánh kiến, đồng thời tăng cường năng lực tiếp thị sản phẩm cho người dân, góp phần nâng cao thu nhập cho cộng đồng các dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện. Để nâng cao năng lực cho cộng đồng, dự án đã tổ chức 12 lớp tập huấn kỹ thuật nuôi thả cánh kiến tiên tiến, kỹ thuật luân kỳ thâm canh, phòng trừ sâu bệnh cho kiến và các loại cây chủ với gần 1.000 người dân tham gia. Đặc biệt, dự án tổ chức 2 đợt tham quan cho cán bộ và nông dân tham gia dự án, 1 đợt tham quan Điện Biên - là tỉnh đang có nghề nuôi thả cánh kiến đỏ phát triển trong nước, 1 đợt tham quan Thái Lan là nước trong năm 2007 xuất khẩu hơn 9.000 tấn sặng cánh kiến đỏ ra thị trường thế giới.

Nhu cầu sử dụng nhựa cánh kiến cho các ngành công nghiệp là rất lớn, qua đó cũng thấy được giá trị kinh tế cao của mặt hàng này. Việc thực hiện khôi phục, duy trì được nghề nuôi thả cánh kiến trên cây cọ phèn sẽ mang lại nguồn thu đáng kể và mở ra hướng đi mới trong việc phát triển kinh tế rừng cho đồng bào các dân tộc huyện Mường Lát.

Trần Thanh