Chất lượng và đầu ra cho thanh long

Nguồn tin: Báo Bình Thuận, 12/09/2013
Ngày cập nhật: 16/9/2013

Bình Thuận được ví như là thủ phủ của thanh long của Việt Nam. Với lợi nhuận đưa lại khá cao, người dân đã phát triển thanh long một cách “ồ ạt” bất chấp khuyến cáo từ chính quyền và các ngành chức năng. Diện tích càng tăng thì vấn đề chất lượng và đầu ra cho thanh long càng phải hết sức quan tâm thì sản phẩm lợi thế mới thật sự phát triền bền vững.

Đến nay trên địa bàn tỉnh đã có 20.100 ha thanh long, tăng 3,46 lần so với năm 2005 (vượt trên 5.000 ha so kế hoạch đề ra cho năm 2015). Cùng với tăng về diện tích là sản lượng tăng gấp 4 lần, đạt trên 400 ngàn tấn/năm. Giá trị sản xuất thanh long đạt trên 4.250 tỷ đồng, chiếm 66,6% so với giá trị sản xuất của cây lâu năm và chiếm 33,3% giá trị ngành trồng trọt của tỉnh. Doanh thu bình quân 1 ha thanh long gần 300 triệu đồng, lợi nhuận từ 150-180 triệu đồng/ha, hơn hẳn các cây trồng khác.

Sơ chế thanh long xuất khẩu. Ảnh: Ngọc Lân

Từ đó, cho thấy thanh long Bình Thuận từng bước khẳng định được vị thế trên thị trường cây ăn quả trong cả nước. Thị trường xuất khẩu cũng được mở rộng đến 14 quốc gia, vùng lãnh thổ với kim ngạch đạt 20,9 triệu USD (năm 2012).

Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đã đạt được, hoạt động sản xuất tiêu thụ thanh long vẫn còn nhiều bất cập, khó khăn thách thức, đó là công tác quản lý quy hoạch thanh long còn hạn chế chưa theo kịp tốc độ phát triển của loại cây này; tình trạng trồng thanh long trên đất lúa, không theo quy hoạch diễn ra khá phổ biến. Tỷ lệ sản xuất thanh long sạch còn thấp. Cơ sở sơ chế, đóng gói thanh long được cấp giấy chứng nhận bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm theo quy trình còn ít. Mối liên kết trong sản xuất và tiêu thụ giữa nông dân và doanh nghiệp chưa nhiều. Các tổ liên kết, tổ hợp tác, hợp tác xã thanh long đi vào hoạt động nhưng chưa mạnh, vẫn còn manh mún, tự phát, thiếu bền vững. Kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất thanh long chưa bảo đảm, nhất là hạ tầng giao thông, thủy lợi, điện…

Qua thực tế phát triển cây thanh long ở Bình Thuận cho thấy đây là một loại cây trồng rất “lợi thế’ của địa phương, là cây “xóa nghèo nhanh nhất và làm giàu cũng nhanh nhất” ở một số vùng nông thôn Bình Thuận. Vì thế quy hoạch của tỉnh đến năm 2015 là 15.000 ha, nhưng đến thời điểm này đã trên 20.100 ha.

Dù được chính quyền và ngành chức năng khuyến cáo hậu quả về việc dư thừa sản phẩm thanh long trong nay mai, nhưng với lợi nhuận cao, người dân vẫn tiếp tục đầu tư cho loại cây này, diện tích vẫn tiếp tục được mở rộng, kể cả trên ruộng lúa 2-3 vụ. Đây là một thực tế cần nhìn nhận khách quan để có giải pháp quản lý tốt hơn.

Để phát triển cây thanh long bền vững, bên cạnh việc phát trển theo quy hoạch thì giải pháp nâng cao chất lượng sản phẩm phải là yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất. Hiện nay trong số trên 20,1 ngàn ha thì chỉ mới có khoảng 7,3 ngàn ha được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP, cho thấy đa phần người dân trồng theo kinh nghiệm cá nhân mà không quan tâm đến các tiêu chuẩn VietGAP hay GlobalGAP. Hiện thanh long chủ yếu xuất sang Trung Quốc, là thị trường không đòi hỏi tiêu chuẩn cao nên giá thu mua sản phẩm theo hướng GAP và sản phẩm thông thường không có sự khác biệt, trong khi sản xuất theo GAP đòi hỏi nhiều chi phí và công lao động hơn, khiến cho một bộ phận nông dân đã từ bỏ GAP. Nếu một lúc nào đó khi thị trường Trung Quốc vì lý do nào đó không nhập khẩu thanh long VN. Lúc đó, chúng ta không thể xuất khẩu sang thị trường khác vì hàng rào nhập khẩu GlobalGAP. Do vậy vấn đề quan trọng hàng đầu là phải vận động, tuyên truyền và có những giải pháp bắt buộc người trồng thanh long mở rộng hơn nữa diện tích VietGAP và GlobalGAP.

Cùng với biện pháp nâng cao chất lượng phải tìm kiếm thị trường cho đầu ra sản phẩm. Tuy nói thị trường xuất khẩu thanh long Bình Thuận mở rộng đến 14 quốc gia, vùng lãnh thổ, nhưng chủ yếu là thị trường châu Á, trong đó Trung Quốc trên 70% sản lượng. Vì thế cần chú ý gia tăng thêm sản lượng vào các thị trường sẵn có và tìm kiếm thị trường mới, nhất là thị trường châu Âu và châu Mỹ. Đi đôi với quảng bá, tìm kiếm thị trường cần kêu gọi, khuyến khích đầu tư các cơ sở chiếu xạ, chiếu nhiệt bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm theo yêu cầu của một số nước nhập khẩu. Đồng thời với thị trường ngoài nước cần mở rộng tiêu thụ nội địa, đây là một thị trường rất lớn và tiềm năng nhưng lâu nay cũng ít được chú ý.

THẾ NAM