Làm nông nghiệp theo tiêu chuẩn VietGAP: Áo gấm đi đêm

Nguồn tin: Báo Bà Rịa - Vũng Tàu, 24/07/2012
Ngày cập nhật: 26/7/2012

Ông Mười Phú (bên phải), nông dân xã An Nhứt (Long Điền) phối hợp cùng doanh nghiệp trồng lúa theo tiêu chuẩn sạch, không sử dụng phân hóa học.

Áp dụng tiêu chuẩn VietGAP là đòi hỏi cấp thiết trong sản xuất nông nghiệp ở nước ta hiện nay, là điều kiện để ngành nông nghiệp Việt Nam hội nhập với thế giới, đồng thời cũng là dịp để nông dân Việt tiếp cận với khoa học kỹ thuật và công nghệ sản xuất cao, thay đổi tư duy, thói quen làm việc. Tuy nhiên, đến nay việc áp dụng chương trình sản xuất sạch này vẫn còn nhiều khó khăn.

SẢN PHẨM CHẤT LƯỢNG, ĐẠT TIÊU CHUẨN AN TOÀN

Báo cáo của Cục trồng trọt (Bộ NN & PTNT) tại Hội nghị sản xuất trồng trọt các tỉnh phía Nam năm 2012, cho biết đến năm 2011, tổng diện tích cây trồng sản xuất theo VietGAP cả nước đạt hơn 75.000 ha. Ngoài ra còn có hơn 60.000 ha cà phê, ca cao được chứng nhận 4C, UTZ Certified và hơn 2.000 ha chè được chứng nhận tiêu chuẩn Rainforest Alliances, được thu mua xuất khẩu với giá cao hơn các sản phẩm không được chứng nhận, gần 500 ha rau, quả cũng đã được chứng nhận GlobalGAP. Điển hình nhất là tại Bình Thuận, 15.000 ha thanh long được chứng nhận VietGAP, trong đó 500 ha đã được doanh nghiệp Mỹ thu mua với giá cao; Hơn 3.500 ha vải thiều của Bắc Giang theo mô hình VietGAP cũng được thương lái chọn mua với giá cao. Báo cáo của Sở NN & PTNT Bắc Giang, cho biết năm 2012 diện tích này đã được tăng lên 3.000 ha, tăng gần gấp đôi so với năm 2011.

Việc áp dụng VietGAP trên các mô hình cánh đồng mẫu lớn ở ĐBSCL cũng đang mở ra triển vọng xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam không chỉ chất lượng cao, mà còn bảo vệ môi trường, sức khỏe, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế.

Trên địa bàn tỉnh BR-VT, chương trình VietGAP đã được triển khai áp dụng trên 30 ha diện tích cánh đồng mẫu, 2 ha thanh long ruột đỏ và hơn 55 ha rau an toàn tập trung. Kết quả bước đầu đã cho những thắng lợi nhất định, sản lượng và chất lượng sản phẩm đều tăng cao hơn so với sản xuất thông thường. Trong thời gian tới, chương trình VietGAP sẽ tiếp tục triển khai rộng rãi. Hiện ngành nông nghiệp đã hoàn thành việc xác định vùng đủ điều kiện sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP với diện tích khoảng 800 ha.

Do chưa có nhãn hiệu, nên trái cây trồng theo tiêu chuẩn VietGAP vẫn phải bán với giá cào bằng như các sản phẩm trồng theo cách thông thường. Ảnh: Lam Phương

NHƯNG GIÁ SẢN PHẨM BỊ CÀO BẰNG

Ông Phạm Văn Dư, Phó Cục trưởng Cục trồng trọt (Bộ NN & PTNT), cho biết hiện nay việc triển khai áp dụng các chương trình VietGAP vào sản xuất nông nghiệp vẫn còn rất nhiều khó khăn, thách thức. Trước hết, chương trình này đòi hỏi người sản xuất phải tự giác áp dụng các biện pháp quản lý chất lượng, an toàn sản phẩm, trong khi đó ý thức của người nông dân về an toàn thực phẩm chưa cao. Tuy nhiên, theo phân tích của ông Phạm Văn Dư, nguyên nhân quan trọng nhất ảnh hưởng lớn đến việc đưa VietGAP vào sản xuất nông nghiệp là giá cả đầu ra sản phẩm. Hiện nay, vẫn chưa có sự gắn kết chặt chẽ và có hiệu quả giữa sản xuất và tiêu thụ sản phẩm an toàn, thị trường tiêu thụ sản phẩm an toàn ở trong nước còn nhiều hạn chế, chưa tạo cho người tiêu dùng có cơ hội lựa chọn sản phẩm an toàn có nguồn gốc và chứng nhận. “Trong khi chi phí sản xuất, chứng nhận sản phẩm sản xuất theo VietGAP cao hơn nhiều so với phương pháp sản xuất truyền thống”, ông Phạm Văn Dư nói.

Theo phản ánh của bà con nông dân trực tiếp làm VietGAP, nguyên nhân khiến cho họ không mấy mặn mà với mô hình này là do khâu đầu ra chưa ổn định, giá thấp. Ông Đỗ Văn Sương, Chủ nhiệm HTX nông nghiệp An Ngãi cho biết, vụ lúa năm 2011 HTX đã trồng 30 ha theo VietGAP, năng suất đạt 5,5 tấn/ha nhưng do đầu ra bấp bênh, thiếu ổn định, chưa liên kết được 4 nhà nên vụ lúa năm 2012, HTX cũng chỉ áp dụng VietGAP cho 30 ha, không mở rộng thêm.

Tương tự, các hộ sản xuất thanh long ruột đỏ theo tiêu chuẩn VietGAP cũng chưa yên tâm về đầu ra. “Để có sản phẩm VietGAP đạt yêu cầu, chúng tôi tốn rất nhiều công chăm sóc và vốn đầu tư, có khi phải thức cùng, ngủ cùng thanh long nhưng khi ra thị trường vẫn bị đánh đồng về chất lượng và giá cả sản phẩm với các sản phẩm sản xuất thường khiến nông dân chúng tôi rất nản”, anh Nguyễn Đình Lưu (ấp Trang Định, xã Bông Trang, huyện Xuyên Mộc), một hộ trồng thanh long ruột đỏ theo tiêu chuẩn VietGAP tâm sự.

Được biết, hiện việc tiêu thụ sản phẩm an toàn cũng được nhiều địa phương, doanh nghiệp quan tâm, trong đó có sự tham gia tích cực của Liên hiệp HTX Thương mại TP.Hồ Chí Minh (Saigon Coop), với hệ thống bán lẻ gồm 59 siêu thị Co.op Mart trên cả nước, 44 cửa hàng chuyên kinh doanh thực phẩm Co.op Food, 124 cửa hàng Co.op. Tuy nhiên, siêu thị chỉ mới tập trung nhiều ở các thành phố lớn như: TP.Hồ Chí Minh và Hà Nội, chưa có sự phân bố đồng đều giữa các khu vực.

Ngoài những khó khăn trên, thói quen làm nông nghiệp theo kiểu truyền thống, không chú ý tới các việc ghi chép lại quá trình sản xuất, gửi mẫu xét nghiệm đất, phân bón, nước… cũng là một rào cản lớn đối với việc chứng nhận sản phẩm được sản xuất theo VietGAP hiện nay.

Vườn thanh long ruột đỏ trồng theo tiêu chuẩn VietGAP của gia đình ông Nguyễn Đình Lưu (xã Bông Trang, huyện Xuyên Mộc). Ảnh: Song An

Để mô hình VietGAP phát triển bền vững trong thời gian tới cần giải quyết đầu ra thông thoáng nhằm tăng sức tiêu thụ cho sản phẩm. Muốn vậy, trước hết phải có logo thống nhất chung của cả nước như cách làm của Thái Lan để người tiêu dùng nhận biết được đâu là sản phẩm VietGAP. Hiện nay, các địa phương nên học tập mô hình tiêu thụ sản phẩm VietGAP của Sở NN & PTNT TP. Hồ Chí Minh, bắt tay ký kết với Co.op Mart xây dựng một hệ thống liên kết trong tiêu thụ sản phẩm an toàn tại địa phương, bảo đảm tốt đầu ra cho bà con nông dân. Hầu hết các tỉnh đều có siêu thị Co.op Mart, tôi nghĩ các địa phương nên nghiên cứu, xem xét để thực hiện theo mô hình này sẽ đem lại hiệu quả - Phó Giáo sư, TS Nguyễn Minh Châu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cây ăn quả miền Nam.

TRÚC GIANG