GAP: Muốn thắng phải gắn “2 nhà”

Nguồn tin: Lao Động, 17/07/2012
Ngày cập nhật: 18/7/2012

Tiền Giang hiện có gần chục mô hình GAP (GlobalGAP, VietGAP, SQF...) với những thành tựu khởi đầu không kém phần vang dội. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, để duy trì các mô hình này tồn tại và phát triển cần sự đồng lòng mang tính chiến lược, lâu dài giữa “4 nhà”; trong đó quan trọng nhất là giữa doanh nghiệp và nhà nông.

Tiền Giang có hàng ngàn hécta khóm, nhưng diện tích đạt chứng nhận GAP còn ít. Ảnh: K.Q

“Làm ruộng kiểu quốc tế”: Lời khẳm...

Thành công vang dội ban đầu vào tháng 8.2008: Lần đầu tiên 15 hộ nông dân HTX Mỹ Thành (xã Mỹ Thành Nam, huyện Cai Lậy, Tiền Giang) với 11,4 ha lúa đạt chuẩn GlobalGAP sau khi trải qua 2 lần sát hạch, đánh giá, thỏa mãn hơn 140 điều kiện trong tổng số 238 điều kiện khá ngặt nghèo theo yêu cầu của GAP. Bù lại, Cty ADC cam kết bao tiêu toàn bộ sản phẩm, đảm bảo nông dân có lãi cao hơn 20% so với lúa cùng loại ngoài thị trường (toàn bộ lúa thành phẩm thời điểm đó được Cty mua với giá 6.000 đồng/kg, trong khi lúa gạo tại ĐBSCL đang ế ẩm, nông dân khắp nơi bán lúa với giá chưa đến 4.000 đồng/kg). Từ đó, hạt gạo GlobalGAP mang nhãn hiệu “Tứ Quý” sạch, an toàn, giá trị cao đã góp mặt thị trường và tiếp sau đó tới trái cây, cá tra... trong tỉnh hăm hở đi theo phong trào này.

Nói “thành công vang dội” cũng không quá, bởi bấy giờ chương trình sản xuất lúa GAP của HTX Mỹ Thành đã được Viện Nghiên cứu lúa quốc tế (IRRI) quan tâm, một số doanh nghiệp nước ngoài chuyên kinh doanh lương thực, thực phẩm sạch cũng sang để tìm hiểu. Còn trong nước thì mô hình này đã nhanh chóng lan tỏa ra các địa phương vùng Tây Nam Bộ (An Giang, Kiên Giang, Bạc Liêu, TP.Cần Thơ...); đặc biệt Bộ NNPTNT cũng “vào cuộc” xây dựng tiêu chuẩn VietGAP cho riêng cây lúa để tổ chức sản xuất GAP lâu dài!

“Sượng” lại do giá bị cào bằng

Ông Cao Văn Hóa - Phó Giám đốc Sở NNPTNT Tiền Giang - khẳng định muốn phát triển nền sản xuất nông nghiệp an toàn, bền vững thì mũi nhọn hàng đầu phải là “thực hành sản xuất nông nghiệp tốt” (GAP - Good Agricultural Practices). 5 năm nay Tiền Giang đã kiên trì gỡ khó để đi theo định hướng này, cũng là nhằm bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng, an toàn cho người lao động, an toàn cho môi trường, tạo “giấy thông hành ưu tiên” thoải mái đi đến các thị trường khó tính ở nước ngoài. Sau thành công của HTX Mỹ Thành đã “mở màn” cho hướng đi mới, đến nay toàn tỉnh có tất cả 9 mô hình với hàng trăm hécta đã đạt chứng nhận GAP. Đó là GlobalGAP cho sản phẩm lúa Mỹ Thành (nêu trên), vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim ở Châu Thành; chứng nhận SQF 1000CM (Safe Quality Food - Thực phẩm an toàn và chất lượng) cho cá tra nuôi ở xã Hòa Hưng (Cái Bè); VietGAP cho sản phẩm khóm Tân Lập (huyện Tân Phước); nhãn Nhị Quí, chôm chôm Tân Phong ở Cai Lậy; sơ ri Gò Công; thanh long Quơn Long ở Chợ Gạo; xoài cát Hòa Lộc ở Cái Bè.

Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy một số bất cập đã phát sinh như việc áp dụng quy trình GAP tốn nhiều chi phí và công sức, nhưng hiện nay thị trường vẫn đánh đồng về chất lượng và "cào bằng" về giá giữa sản phẩm sản xuất thường và sản phẩm sản xuất theo GAP, chưa kể phần lớn các mô hình này làm theo dạng đề tài có nhiều chủ thể tham gia (viện, trường) và một số đơn vị trong tỉnh, chủ yếu là từ nguồn vốn khoa học công nghệ, chưa tập trung về cơ quan đầu mối quản lý ngành (NNPTNT) là các yếu tố khiến các mô hình GAP chưa đạt hiệu quả như mong muốn.

Kết nối giá lâu dài giữa “2 nhà”

Ông Hóa cho rằng, để các mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn GAP phát triển bền vững và đạt hiệu quả thật sự trong thời gian tới, ngoài thực hiện đồng bộ các chính sách theo Quyết định 01/2012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ như ngân sách bỏ ra 100% kinh phí điều tra cơ bản (đất, nước, không khí...) xác định vùng có thể áp dụng VietGAP; hỗ trợ 50% kinh phí làm đường giao thông, thủy lợi, trạm bơm, điện hạ thế, hệ thống xử lý chất thải, hệ thống cấp thoát nước, đào tạo cán bộ quản lý, kỹ thuật, cán bộ khuyến nông, sơ chế sản phẩm an toàn; hỗ trợ (một lần) kinh phí thuê tổ chức chứng nhận đánh giá để được cấp giấy chứng nhận sản phẩm an toàn... thì điều kiện tiên quyết cho việc sản xuất theo tiêu chuẩn GAP là phải có đầu ra cho sản phẩm vì không thể để nông dân chịu thiệt khi đầu tư sản xuất cao hơn và kỹ thuật cao hơn và cho sản phẩm chất lượng tốt hơn, sạch và an toàn hơn mà lại bán bằng giá với sản phẩm thường. Mặt khác đơn vị thực hiện phải tuân thủ theo quy trình GAP thì mới được hỗ trợ, diện tích phải lớn để có đủ sản phẩm cung ứng, khắc phục kiểu làm “mô hình”, “đề tài” như hiện nay...

Quốc Anh