Lão nông “toàn cầu” và giấc mơ thanh long đi Mỹ

Nguồn tin: Báo Bình Thuận, 10/06/2009
Ngày cập nhật: 11/6/2009

Thương hiệu thanh long Duy Lan đã không còn lạ với nông dân cũng như các doanh nghiệp xuất khẩu... Ông Thái Đức Duy, chủ trang trại không chỉ là hộ cá nhân đầu tiên ở “thủ đô” thanh long này được tổ chức bán lẻ châu Âu cấp chứng chỉ Eurepgap, mà còn là người tiên phong đưa thanh long sang thị trường Mỹ.

Khởi nghiệp nhờ vốn ngoại ngữ

Ông Duy tâm sự về cái duyên, cái nợ thanh long của mình. Trước năm 90, nghèo, không có đất sản xuất; ông đèo cần xé từ Hàm Hiệp vào Hàm Minh hơn 30 cây số để mua thanh long bán lẻ, khi đó mới là thời điểm khai sinh loại trái cây này. Cứ đều đặn như thế, sáng đạp xe đến vườn thu mua rồi mang bán lại cho chủ vựa, ông lay lắt kiếm tiền, mơ một ngày mình trở thành… chủ vựa. Dịp may, ông gặp được đại diện của công ty đầu mối trái cây ở Sài Gòn, nhờ vốn tiếng Anh ông học được từ trước giải phóng. Thế là được công ty chọn làm đầu mối thu mua, với thương hiệu Duy Lan, tên của hai vợ chồng.

Sau thời gian khẳng định thương hiệu, cơ sở thanh long Duy Lan đã tìm được đầu ra tại nhiều thị trường uy tín như Hồng Kông, Đài Loan. Năm 91, ông được 5 công ty Đức đặt mua thanh long. Mỗi tuần chỉ xuất có vài trăm kg, chi phí vận chuyển bằng máy bay hết sức tốn kém, nhưng ông vui lắm. Bởi đó là bước khởi đầu để thanh long Duy Lan thâm nhập thị trường uy tín này. Vậy nhưng, với ông ấn tượng sâu sắc nhất là năm 2006, lần đầu tiên trang trại Duy Lan xuất 5,5 tấn thanh long đi Hà Lan bằng container qua đường biển. Từ ngày ông “bén duyên” với thanh long. Ông xuống cảng, đứng cạnh container hàng xin chụp tấm hình làm kỷ niệm nhưng bị từ chối. Vậy là tiễn hàng đi mà trong bụng cứ rưng rưng cảm giác không tả được. Cũng từ chuyến hàng này, trang trại thanh long Duy Lan liên tục nhận những đơn hàng lớn. Mỗi năm ông xuất trên 500 tấn thanh long sang 15 nước châu Âu.

Lập trang trại để giữ uy tín thanh long

Với thâm niên thu mua, buôn bán thanh long ở nhiều thị trường khó tính, ông Duy hiểu rõ yêu cầu của từng thị trường, và lo lắm khi diện tích thanh long tăng liên tục, trong khi nông dân lại sản xuất kiểu ham lợi trước mắt. Năm 2003, ông lập trang trại để sản xuất thanh long sạch. Dưới chân núi Tà Cú, thôn Minh Hòa- Hàm Minh- Hàm Thuận Nam, trang trại chuyên canh thanh long 11 ha của ông Thái Đức Duy nằm yên bình giữa vùng đất truyền thống của thanh long. Ông xây dựng trang trại theo tiêu chuẩn Eurepgap, mong muốn nơi đây sẽ là mô hình để bà con xung quanh học tập. Từ khâu trồng, chăm sóc đến thu hoạch, bảo quản đều đầu tư hết sức công phu, hiện đại với hệ thống tưới phun mà ông là người đầu tiên áp dụng. Ông cũng là người tiên phong lập nhóm liên kết sản xuất thanh long sạch tại thôn Minh Hòa- Hàm Minh- Hàm Thuận Nam. Đó là nhóm liên kết sản xuất, kinh doanh thanh long đầu tiên của Bình Thuận, do ông tài trợ toàn bộ chi phí. Tháng 7/2007, trang trại thanh long Duy Lan cùng hệ thống nhà xưởng thu mua, đóng gói đã được tổ chức bán lẻ châu Âu trao chứng chỉ đạt tiêu chuẩn Eurepgap. Đây là cá nhân đầu tiên của Bình Thuận và thứ 3 của cả nước được trao chứng chỉ này.

Lão nông “toàn cầu” kể chuyện thanh long đi Mỹ

Chuyện trang trại Duy Lan tiên phong đưa thanh long đi Mỹ từ tháng 10/2008, với nông dân trồng thanh long đến giờ vẫn còn “thời sự”. Không muốn nói về mình, nhưng niềm vui cứ ánh lên trong mắt lão nông chân chất. Tháng 8/2008, sau khi Chính phủ Mỹ đồng ý cho thanh long Việt Nam gia nhập thị trường khó tính này, cơ quan Kiểm dịch động thực vật Mỹ (APHIS), phối hợp với Cục Bảo vệ thực vật Việt Nam đã đi thực tế kiểm tra quy trình sản xuất, đóng gói của một số trang trại, doanh nghiệp xuất khẩu thanh long ở Bình Thuận. Trang trại ông Thái Đức Duy là một trong 4 đơn vị vinh dự được APHIS cấp “hộ chiếu” cho phép xuất thanh long vào Mỹ. Bất ngờ trước một nông dân Việt Nam có phần lam lũ, nhưng lại tổ chức sản xuất một vườn thanh long hiện đại, đủ yếu tố “sạch”; lại giao tiếp bằng tiếng Anh lưu loát, tự giao dịch với đối tác nước ngoài, dịch những đơn hàng lớn từ Anh, Đức, Hà Lan… gửi sang; các chuyên gia Aphis trìu mến tặng ông Duy biệt hiệu “lão nông toàn cầu”.

Lão nông “toàn cầu” kể chuyện đưa thanh long đi Mỹ bằng tất cả niềm tự hào. Với ông, chuyện đưa thanh long sang thị trường Mỹ là mơ ước nhiều năm nay, có cả lòng tự hào dân tộc và niềm tin khẳng định đẳng cấp sản phẩm. Bởi vậy mà ông không ngại tiên phong, dù hành trình hết sức gian nan. Bắt đầu từ khâu làm trái, đến lúc thu hoạch. Ông thuê xe container lạnh, tập huấn kỹ thuật thu hoạch, đóng gói thanh long cho công nhân. Bản thân ông cũng ngồi lỳ suốt mấy ngày trong kho lạnh để làm và hướng dẫn cách làm cho công nhân. Lứa đầu tiên thu hoạch hơn 12 tấn, nhưng đã có hơn 1 tấn bị loại. Ông không buồn mà phấp phỏng chờ kết quả, để tiếp tục xuất lứa thứ 2. Thế rồi thông tin vui từ phía Mỹ bay về khi thanh long Duy Lan được đón nhận. Oâng tiếp tục xuất 2 chuyến nữa, mặc dù tính cả 3 lần xuất, với gần 50 tấn thanh long, ông đã lỗ khoảng 70 triệu vì sản phẩm bị loại nhiều, vì bán rẻ và vì phải chuẩn bị nhiều công đoạn, nhiều thủ tục. Nhưng với ông, chuyện kinh phí không còn là vấn đề quan tâm. Cái chính là mình chấp nhận tiên phong để thanh long có thêm thị tường mới.

Bây giờ, vườn thanh long của ông Duy trở thành nơi giao lưu, học hỏi kinh nghiệm làm thanh long sạch của nông dân trong tỉnh. Ông sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm với những ai đến tham quan mô hình sản xuất của mình. Vẫn quen với chất nông dân từ những ngày còn khổ, ông xoắn tay áo cắt cỏ, tưới nước, thu hoạch thanh long với công nhân. Rảnh rỗi, ông lại tìm đọc các tài liệu liên quan đến thanh long. Sản xuất hữu cơ bao giờ cũng được ông đề cao và tìm mọi cách tiếp cận. Nuôi lục bình để bón gốc thanh long, tìm phương pháp hiệu quả chong đèn vụ nghịch… ông đều đã thử nghiệm thành công và nhân rộng cho các hộ sản xuất lân cận. Đáng quý ở lão nông toàn cầu là cái tình với thanh long. Ông mất ngủ khi vụ nghịch nông dân trồng thanh long không được cấp đủ điện cho sản xuất; rầu mất mùa, lo sâu bệnh, lo cung cầu bấp bênh của thị trường… Ông không ngần ngại chia sẻ thông tin, bày tỏ kiến nghị với các đơn vị quản lý nhà nước, chỉ mong có được quy trình sản xuất tốt, có thị trường bền vững, tiên phong áp dụng các quy trình sản xuất mới để nhân rộng cho người trồng thanh long.

MINH HẰNG