Thanh long Bình Thuận: Tăng diện tích, thêm nỗi lo

Nguồn tin: Báo Bình Thuận, 30/05/2011
Ngày cập nhật: 31/5/2011

Trong tháng 5/2011, UBND tỉnh Bình Thuận có báo cáo tình hình phát triển toàn diện sản xuất thanh long trên địa bàn Bình Thuận thời gian qua và kế hoạch đến năm 2015. Không thể phủ nhận sản phẩm thanh long đã góp phần đáng kể trong việc tăng thu nhập, giải quyết việc làm cho nông dân. Song, với sự phát triển diện tích quá nhanh đã và đang nảy sinh mối quan ngại cho địa phương…

Những con số đẹp

Hiện Bình Thuận đứng đầu cả nước về diện tích thanh long với hơn 13.400 ha, bỏ xa tỉnh đứng vị trí tiếp theo là Tiền Giang chỉ có gần 1.900 ha. So quy hoạch của địa phương đến năm 2010, diện tích chuyên trồng thanh long đã đạt 103% kế hoạch và thực tế chưa dừng lại ở đó do hiệu quả kinh tế mà nó mang lại. Trong số này, diện tích thanh long đang cho thu hoạch hơn 10.850 ha với sản lượng thu hoạch trên 300.000 tấn, tăng gấp 3,1 lần so năm 2005.

Có thể thấy, thanh long Bình Thuận thời gian qua ngày càng thâm nhập và vươn ra nhiều thị trường tiềm năng lẫn thị trường khó tính trên thế giới. Theo dẫn chứng thống kê từ nguồn rauquavietnam.vn thì thanh long Việt Nam hiện đã chiếm lĩnh thị trường tiêu thụ tại Trung Quốc và Hong Kong. Ngoài ra, loại trái cây đặc sản này cũng chiếm gần 40% thị trường EU (Hà Lan, Anh, Pháp, Đức) và bắt đầu tìm chỗ đứng ở thị trường các nước Nhật Bản, Hoa Kỳ… Trong đó, thanh long của Bình Thuận chiếm phần lớn và dần trở thành thương hiệu ngày một nổi tiếng trên thế giới. Chỉ tính lượng thanh long xuất khẩu chính ngạch, trong năm 2010 vừa qua Bình Thuận đã xuất được hơn 30.200 tấn với giá trị kim ngạch là 17,758 triệu USD. Con số này tăng khá cao so năm 2005 là 10,43 triệu USD hay năm trước đó (2009) chỉ đạt 11,8 triệu USD…

Sản xuất thanh long xuất khẩu ở Hàm Thuận Nam

Theo kế hoạch đến năm 2015, Bình Thuận sẽ phát triển thanh long đạt 15.000 ha (100% diện tích đạt tiêu chuẩn VietGAP) với sản lượng khoảng 400.000 tấn, đạt kim ngạch xuất khẩu 30 triệu USD. Quan điểm của địa phương là tiếp tục phát huy các lợi thế của tỉnh, nâng cao chất lượng nhằm tạo ra sản phẩm hàng hóa có sức cạnh tranh cao. Lợi thế cạnh tranh của thanh long cũng đang đứng thứ nhất trong 11 loại trái cây từng được Bộ NN&PTNT xác định.

Và nhiều nỗi lo

Diện tích tăng, đồng nghĩa sản lượng cũng tăng thêm. Tuy nhiên từ trước đến giờ, thanh long Bình Thuận chủ yếu tiêu thụ trên thị trường ở dạng trái tươi. Đồng thời, phần lớn sản lượng thu hoạch đều tập trung xuất qua Trung Quốc theo hình thức biên mậu tiềm ẩn nhiều rủi ro cho doanh nghiệp trong nước. Điều này chẳng khác nào người bán đang bỏ trứng vào cùng một giỏ, nếu chẳng may đổ bể thì nguy cơ mất trắng là hoàn toàn có thể xảy ra. Hoặc đến lúc nào đó, họ yêu cầu trái thanh long Việt Nam xuất sang Trung Quốc phải đăng ký nguồn gốc xuất xứ, nhãn mác, kiểm dịch khắt khe thì sẽ là trở ngại lớn cho chúng ta. Bởi cho đến nay, sản xuất thanh long an toàn theo hướng VietGAP tại địa phương chưa nhiều, mới chỉ chiếm khoảng 25% tổng diện tích… Trong khi đó, thị trường Đài Loan đã ngưng nhập khẩu trái thanh long của Việt Nam từ tháng 3/2009, việc mở cửa trở lại còn đang bỏ ngỏ. Đối với các thị trường còn lại, dù đánh giá rất tiềm năng nhưng lượng thanh long xuất khẩu chưa được nhiều, lại đòi hỏi yêu cầu rất khắt khe.

Một tồn tại nữa là cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất thanh long vẫn chưa theo kịp tốc độ phát triển diện tích ở một số vùng tập trung chuyên canh. Chỉ riêng đáp ứng nguồn điện ổn định cho sản xuất thanh long cũng không đơn giản: Nếu tất cả 15.000 ha có nhu cầu chong đèn thì có thể “ngốn” đến 360 triệu kWh/năm. Đó là chưa kể công nghệ đóng gói và bảo quản lại quá đơn giản, khâu lưu thông vận chuyển tiêu thụ sản phẩm thanh long cũng bất cập. Thêm nữa, nhận thức về sản xuất an toàn của một bộ phận người dân còn hạn chế, trong khi hàng rào kỹ thuật luôn được các nước sẵn sàng dựng lên nếu sản phẩm bị nghi ngờ…

Thanh long đã và đang là cây trồng đem lại hiệu quả kinh tế rất thiết thực cho người dân, giúp nhiều hộ gia đình vươn lên làm giàu chính đáng. Nhưng vấn đề ở chỗ khi diện tích tăng lên là thêm nỗi lo, và trái thanh long dường như đang gắn liền “sinh mệnh” của hơn 22.000 hộ nông dân ở Bình Thuận. Nói để thấy rằng, việc tập trung chỉ đạo phát triển thanh long an toàn theo hướng VietGAP và từng bước theo hướng GlobabGAP để mở rộng thị trường châu Âu và toàn thế giới là cần thiết. Song mặt khác, địa phương cũng phải quản lý chặt công tác quy hoạch, tránh phát triển diện tích tràn lan ở các địa bàn. Đó cũng là giải pháp nhằm góp phần làm cho trái thanh long Bình Thuận gia tăng giá trị trong chuỗi sản xuất - thu mua - chế biến - tiêu thụ hiệu quả hơn.

Đ.QUỐC