Làm gì để nâng cao giá trị trái cây ĐBSCL - Vựa trái cây của cả nước

Nguồn tin: Báo Cần Thơ, 25/05/2011
Ngày cập nhật: 26/5/2011

Không chỉ là vựa lúa, ĐBSCL còn là vựa trái cây của nước ta với nhiều loại trái cây đặc sản cho giá trị kinh tế cao, có khả năng đáp ứng tốt nhu cầu thị trường nội địa và xuất khẩu. Tuy nhiên, đầu ra của cây ăn trái ĐBSCL thời gian qua vẫn gặp nhiều khó khăn, sản xuất manh mún vẫn chưa đáp ứng yêu cầu cho những đơn hàng có quy mô lớn. Khắc phục điểm yếu này, để phát huy lợi thế, giải quyết các khó khăn, nhiều tỉnh, thành trong vùng đã và đang quy hoạch từng bước nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm cây ăn trái đặc sản...

Nói đến trái cây ĐBSCL, nhiều người liên tưởng đến nhiều loại trái đặc sản và nổi tiếng đã thành thương hiệu như: bưởi da xanh, sầu riêng Cái Mơn (Bến Tre); vú sữa lò rèn Vĩnh Kim, xoài cát Hòa Lộc Cái Bè (Tiền Giang); xoài cát chu, quýt hồng Lai Vung (Đồng Tháp), chôm chôm, cam sành và bưởi Năm Roi (Vĩnh Long); bưởi Năm Roi Phú Hữu (Hậu Giang); dâu Hạ Châu, cam mật Phong Điền (TP Cần Thơ)... Các loại trái cây này có thể cạnh tranh tốt với trái cây của các vùng miền khác và trái cây nhập ngoại cùng loại...

LỢI THẾ CẠNH TRANH LỚN

ĐBSCL là vùng trọng điểm về cây ăn trái của cả nước. Nơi đây có điều kiện tự nhiên về đất đai, khí hậu, nguồn nước..., rất thuận lợi để phát triển cây ăn trái nhiệt đới với chủng loại đa dạng, phong phú.

Theo Phó Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Minh Châu, Viện trưởng Viện Cây ăn quả Miền Nam, ĐBSCL có nhiều giống cây ăn trái ngon có thể cạnh tranh tốt với các giống cùng loại của các nước trong khu vực như: xoài cát Hòa Lộc, bưởi da xanh, sầu riêng Ri-6, sầu riêng Chín Hóa, chôm chôm nhãn, nhãn xuồng cơm vàng, chuối cau, đu đủ, thanh long, măng cụt... Ngoài ra, trong vùng còn có những giống cây đặc hữu Việt Nam như vú sữa Vĩnh Kim. Nhờ ưu thế tự nhiên về khí hậu, nước ngọt và sự sáng tạo của nông dân, cây ăn trái (cam, quýt, bưởi, nhãn tiêu da bò, thanh long, xoài, sầu riêng, mãng cầu ta...) ở ĐBSCL gần như cho trái quanh năm. Lợi thế cạnh tranh lớn này cần phải khai thác triệt để.

Trái cây ĐBSCL rất dồi dào về nguồn cung. Ảnh: ANH KHOA

Điều kiện sinh thái vùng ĐBSCL còn thích hợp cho việc hình thành và phát triển các vùng cây ăn trái hàng hóa, quy mô lớn. Ngoài ra, mạng lưới thu mua, phân phối các loại trái cây đã có từ trước và tiếp tục được mở rộng, bổ sung hoàn thiện được xem là cầu nối quan trọng giữa sản xuất và thị trường. Đặc biệt, theo đánh giá của nhiều người tiêu dùng, nhiều loại trái cây ở ĐBSCL như: chôm chôm, sầu riêng... ăn ngon và ngọt hơn so với trái cây cùng loại được trồng tại các vùng miền khác trong cả nước. Đây cũng là những yếu tố “trội” của cây ăn trái vùng ĐBSCL. Bên cạnh đó, với sự nỗ lực hỗ trợ của các viện, trường và các nhà khoa học, cùng sự cần cù sáng tạo của nông dân, nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật đã được áp dụng vào việc sản xuất trái cây ở ĐBSCL. Điển hình như: vùng ĐBSCL đã tạo được cây giống sạch bệnh trên cây có múi và chuối; tạo được thêm các giống mới thanh long ruột đỏ, cam sành không hạt, cam mật không hạt; thực hiện biện pháp phòng trừ tổng hợp các đối tượng ruồi đục quả, bệnh vàng lá trên cam quýt, bệnh xì mủ thân trên cây ăn trái... Trong khi đó, hiện nhiều mô hình sản xuất trái cây cũng đã được chứng nhận đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm của thế giới và Việt Nam như: các mô hình sản xuất vú sữa, bưởi, xoài cát, chôm chôm, nhãn, thanh long được sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGAP, dứa được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Đây là bước đệm, điều kiện thuận lợi cho việc xuất khẩu vào các thị trường khó tính như: Mỹ (năm 2008), Nhật (năm 2009)...

Hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật (hệ thống thủy lợi, giao thông, điện...) tại các tỉnh, thành trọng điểm trồng cây ăn trái ở ĐBSCL như: Tiền Giang, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Trà Vinh, TP Cần Thơ... đã dần được đầu tư. Đặc biệt, hệ thống các cầu lớn nối hai bờ sông Tiền và sông Hậu (cầu Cần Thơ, cầu Rạch Miễu,...) đã hoàn chỉnh và đưa vào vận hành, cũng là những thuận lợi cơ bản, đặc biệt là giao thương giữa các tỉnh, thành để đáp ứng yêu cầu phát triển cây ăn trái của vùng...

NHIỀU MÔ HÌNH HIỆU QUẢ KINH TẾ CAO

Thời gian qua, tại các tỉnh, thành ĐBSCL đã xuất hiện ngày càng nhiều các mô hình trồng cây ăn trái cho hiệu quả kinh tế cao. Trong đó, có nhiều mô hình trồng cây ăn trái đặc sản như: vú sữa lò rèn, sầu riêng hạt lép... cho thu nhập trên 300 triệu đồng/ha. Từ đó, nhiều hộ gia đình ở ĐBSCL nâng cao thu nhập, vươn lên giàu có. Điển hình như tỉnh Tiền Giang, địa phương có sản lượng cây ăn trái đứng đầu ĐBSCL, với khoảng 900.000 tấn/năm (diện tích 67.000 ha). Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh này, thu nhập bình quân từ vườn cây ăn trái của tỉnh khoảng 80 - 100 triệu đồng/ha, cao hơn gấp 2 - 3 lần so với trồng lúa. Riêng mô hình trồng vú sữa Vĩnh Kim cho thu nhập rất cao. Theo các nhà vườn trồng vú sữa tại đây, trong khoảng 4 năm nay, vú sữa lò rèn Vĩnh Kim luôn có giá rất cao, vào lúc rộ mùa, giá rẻ nhất cũng từ 18.000 - 22.000 đồng/kg (loại khoảng 3 trái/kg), lúc nghịch mùa lên đến 40.000 đồng/kg, thậm chí cao hơn.Vú sữa trồng được khoảng 5 năm tuổi có thể cho thu nhập từ 300 triệu đồng/ha/năm trở lên.

Tỉnh Bến Tre hiện có trên 49.000 ha dừa, với sản lượng trên 360 triệu trái/năm, thu nhập của nông dân từ vườn dừa từ 50 - 100 tri đồng/ha/năm. Đối với mô hình dừa trồng xen ca cao, hiệu quả kinh tế càng tăng thêm. Ông Võ Văn Chiến ở xã Thành An, huyện Mỏ Cày Bắc, Bến Tre, cho biết: “Tôi có 1,2 ha dừa, mỗi tháng cho từ 2 - 2,8 thiên trái dừa (1.200 trái/thiên), giá dao động 60.000 - 100.000 đồng/chục cho thu nhập ít nhất khoảng 12 triệu đồng/tháng. Trong đó, có 5 công dừa tôi trồng xen ca cao đã có trái, hiện tôi có thêm thu nhập từ ca cao khoảng 500.000 đồng/công/tháng...”. Ông Đặng Văn Rô (Ba Rô) ở xã Thanh Tân, huyện Mỏ Cày Bắc, tỉnh Bến Tre có 2 ha trồng bưởi da xanh, với sản lượng bình quân 20 tấn/năm. Trong những năm qua, bưởi da xanh tại Bến Tre luôn có giá từ 8.000-10.000 đồng/kg trở lên nên thu nhập từ vườn bưởi của ông Ba Rô luôn đạt khoảng 200 triệu đồng/năm. Ngoài ra, ông Ba Rô còn là một nhà sản xuất cây giống quy mô lớn, hàng năm đem về nguồn thu nhập đáng kể cho gia đình...

Theo đánh giá của ngành nông nghiệp TP Cần Thơ, nhiều vườn cây ăn trái trên địa bàn thành phố đang cho hiệu quả kinh tế cao như: vú sữa, dâu Hạ Châu, măng cụt, cam mật (Phong Điền); bưởi, nhãn (Cái Răng); xoài cát Hòa Lộc (Ô Môn, Bình Thủy)... Ông Lê Văn Sĩ ở xã Nhơn Ái, huyện Phong Điền, có vườn vú sữa diện tích hơn 8.000 m2, cho biết: “Những năm gần đây, sản lượng vú sữa thu hoạch tại vườn khoảng 15 - 20 tấn/năm, với giá vú sữa trung bình 12.000 - 15.000 đồng/kg đem lại thu nhập cho gia đình trên dưới 200 triệu đồng...”. Ông Nguyễn Văn Hồng ở phường Tân Phú, quận Cái Răng, có hơn 2 ha trồng bưởi Năm Roi hơn 25 năm nay. Theo ông Hồng, mấy năm gầy đây, vườn bưởi cho thu nhập trên 100 - 150 triệu đồng/năm...

Chẳng những mang lại thu nhập ngày càng cao cho người trồng, việc phát triển các vườn cây ăn trái ở ĐBSCL còn giúp tạo ra việc làm thêm cho hàng triệu lao động, nhất là lao động nông thôn thông qua việc thu mua, phân loại, chế biến và tiêu thụ trái cây.

Tổng diện tích trồng cây ăn trái của Việt Nam năm 2000 là 540.800 ha, đến năm 2005 diện tích này tăng đến 767.400 ha, năm 2008 là 775.370 ha và đến năm 2010 là 780.000 ha. Trong đó, khu vực ĐBSCL có diện tích trồng cây ăn trái nhiệt đới lớn nhất. Năm 2000 toàn vùng ĐBSCL có 205.300 ha trồng cây ăn trái, năm 2005 là 272.300 ha, năm 2008 là 279.400 ha (sản lượng 2.874.807 tấn) và đến 2010 là 270.000 ha - theo Viện Cây ăn quả Miền Nam.

VĂN CÔNG - ANH KHOA