Cần thận trọng khi trồng giống xoài ăn sống

Xoài là một trong những loại cây ăn trái chủ lực, có nhiều tiềm năng để phát triển sản xuất phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Thời gian qua, nhiều nông dân trồng xoài cho thu nhập khá tốt. Song, việc phát triển nhanh diện tích trồng xoài tại nhiều địa phương, nhất là giống xoài Đài Loan, đã tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với việc tiêu thụ loại trái cây này...

Nguy cơ mất cân đối cung- cầu

Cả nước có trên 99.000ha xoài, với sản lượng đạt hơn 825.000 tấn. Miền Nam là vùng trồng xoài trọng điểm, chiếm khoảng 81% diện tích và 92% sản lượng so với cả nước, trong đó tập trung nhiều nhất ở ĐBSCL, kế đến là Đông Nam bộ, duyên hải Nam Trung bộ và Tây Nguyên. Tại ĐBSCL, cây xoài được trồng với diện tích khá lớn tại nhiều địa phương: An Giang với hơn 10.247ha chủ yếu là xoài Đài Loan, kế đến Đồng Tháp hơn 10.169ha, Vĩnh Long 4.899ha, Tiền Giang 3.759ha, Cần Thơ 2.837ha, Kiên Giang 2.712ha, Sóc Trăng 2.048ha…

Thương lái thu mua xoài của nông dân ở huyện Phong Điền, TP Cần Thơ.

Việc phát triển trồng xoài có nhiều thuận lợi do thị trường tiêu thụ ngày càng được mở rộng, tạo động lực cho nông dân, doanh nghiệp tham gia đầu tư mở rộng sản xuất, kinh doanh. Đến nay, trái xoài của Việt Nam đã được xuất khẩu thành công vào nhiều thị trường khó tính: Hoa Kỳ, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc mang lại giá trị cao. Song, phải nhìn nhận rằng, việc trồng xoài của nông dân tại nhiều địa phương vẫn chưa thật sự bền vững, còn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nông dân tại nhiều nơi đã và đang tiếp tục mở rộng diện tích trồng xoài Đài Loan (xoài tượng xanh hay xoài Ba màu). Đây là loại xoài chuyên để ăn sống, xuất khẩu trái tươi, khó có thể bảo quản lâu nên rất dễ gặp cảnh dội hàng.

Để cây xoài phát triển bền vững, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác thông tin về thị trường, kịp thời cập nhật tình hình sản xuất, diện tích trồng xoài tại các địa phương trong nước và quốc tế để có khuyến cáo kịp thời cho nông dân. Tránh tình trạng người dân ồ ạt tập trung trồng xoài Đài Loan hay một giống xoài nào đó mà chưa rõ tình hình cung- cầu, chưa biết bán cho ai, nông dân chọn trồng chỉ đơn giản bởi thấy trước đó nhiều người trồng có hiệu quả, lại dễ trồng thì rủi ro là khó tránh...

Cần hiểu thị trường

Ông Trần Văn Dũng, nông dân trồng xoài ở xã Thới Hưng, huyện Cờ Đỏ, TP Cần Thơ, cho biết: "Về giá cả đầu ra xoài cát Hòa Lộc hầu như luôn ở mức cao so với xoài giống Đài Loan vì ăn rất thơm ngon và thường xuyên không có đủ hàng đáp ứng nhu cầu thị trường. Song, nhiều nông dân lại không thích trồng xoài cát Hòa Lộc, chuộng trồng xoài Đài Loan vì nghĩ rằng nó được xuất khẩu, lại dễ trồng, dễ xử lý ra trái rải vụ và năng suất cũng cao, mỗi trái xoài Đài Loan có thể đạt trọng lượng 1-1,5kg. Do vậy, diện tích trồng xoài Đài Loan tại nhiều nơi liên tục tăng cao, gây nguy cơ thừa hàng rớt giá. Những năm gần đây, có nhiều thời điểm giá xoài Đài Loan chỉ ở mức 5.000-10.000 đồng/kg".

Bước đầu, nhiều địa phương đã hình thành được các vùng trồng xoài tập trung: xoài Cát Chu (Đồng Tháp), xoài cát Hòa Lộc (Tiền Giang), xoài Xiêm Núm (Vĩnh Long), xoài tượng xanh hay xoài Ba màu (An Giang), xoài Úc (Khánh Hòa). Nông dân đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật, áp dụng sản xuất theo các tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt (VietGAP, Global GAP…) và đăng ký cấp mã số vùng trồng để sản phẩm đạt chất lượng tốt, đảm bảo an toàn, truy xuất được nguồn gốc xuất xứ. Các mô hình liên kết theo chuỗi, với sự gắn kết giữa nông dân, doanh nghiệp và các nhà tiêu thụ cũng đã xuất hiện ngày càng nhiều và phát huy hiệu quả, mở ra triển vọng lạc quan về sự phát triển của chuỗi giá trị ngành xoài trong tương lai.

Chuyên gia Nguyễn Phước Tuyên, Giám đốc Công ty An Điền, Nguyên Trưởng Phòng Nghiên cứu khoa học và thông tin, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đồng Tháp, cho rằng, nhiều nông dân tập trung trồng xoài Đài Loan để xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc mà không biết rằng ở nước họ đang có diện tích và sản lượng trồng xoài gấp 5-6 lần nước ta. Ở Trung Quốc cũng có một số nơi như Đảo Hải Nam có mùa vụ xoài chính vụ giống ở Việt Nam. Riêng các tỉnh: Quảng Đông, Quảng Tây, Phúc Kiến, Vân Nam, Tứ Xuyên hay Quý Châu có mùa vụ thu hoạch xoài chính vụ tương đối khác ở nước ta, thường bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 8. Hiện sản lượng xoài tại Trung Quốc đạt gần 5 triệu tấn/năm. Thời gian qua, giá xoài ở nước ta phụ thuộc rất nhiều vào tình hình nguồn cung và việc nhập khẩu xoài từ Trung Quốc, chứ không phải phụ thuộc nhiều vào mùa vụ xoài ở Việt Nam như nhiều người nghĩ. Ngoài Trung Quốc, hiện nhiều nước khác trên thế giới cũng có diện tích trồng xoài khá lớn, đặc biệt Ấn Độ là nước đang có trên 2,2 triệu héc-ta trồng xoài.

Cũng theo ông Tuyên, nông dân tại nhiều địa phương đang "cong lưng" trồng và đẩy mạnh xuất khẩu nhóm xoài tượng ăn sống mà "quên" đầu tư, phát triển đúng mức cho nhóm xoài phục vụ ăn chín. Chúng ta là nước xuất khẩu xoài nhưng hiện phải nhập một lượng lớn xoài từ các nước Trung Quốc, Campuchia và Thái Lan, nhất là các loại xoài phục vụ ăn chín. Hiện xoài ăn chín xuất khẩu chủ lực của ta chủ yếu là xoài cát Hòa Lộc và Cát Chu, trong khi Thái Lan họ có tới 6 loại xoài ăn chín, số lượng xoài phục vụ ăn sống của họ cũng hơn gấp nhiều lần ở nước ta và sản phẩm xoài họ đưa ra thị trường có bao bì, mẫu mã bắt mắt, với đầy đủ thông tin cần thiết cho người tiêu dùng. Đây là vấn đề mà các ngành chức năng cùng nông dân, doanh nghiệp và các nhà khoa học cần phải quan tâm, để có hướng phát triển phù hợp cho xoài Việt Nam.

Xoài là loại cây ăn trái được sản xuất, tiêu thụ khá lớn trên thế giới. Sản xuất xoài ở nước ta có nhiều điều kiện thuận lợi để xử lý ra trái rải vụ ở nhiều thời điểm trong năm và có một số loại xoài đặc sản, xoài ngon đã và đang xuất khẩu: xoài cát Hòa Lộc, Cát Chu, xoài Xiêm Núm, xoài Úc - Khánh Hòa, xoài tượng xanh. Do vậy, nước ta có những lợi thế cạnh tranh nhất định so với các nước và hoàn toàn có thể gia tăng sản xuất và xuất khẩu xoài trong thời gian tới. Vấn đề là cần quan tâm tổ chức lại việc sản xuất và tiêu thụ một cách tốt hơn. Kịp thời khắc phục tình trạng nông dân trồng xoài theo kiểu tự phát, nhỏ lẻ, chạy theo phong trào và theo thị trường, mà không biết giá bán sẽ ra sao.

Bài, ảnh: KHÁNH TRUNG

Các tin mới:

Nhấn vào đây để xem các tin trước