Sản xuất bền vững dựa trên mô hình đa canh

Trồng xen nhiều loại cây trên một đơn vị diện tích, làm nông nghiệp thuận theo tự nhiên, hạn chế tối đa việc sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu nhằm phát triển sản xuất bền vững… là những cách làm nông nghiệp mà ông chủ trang trại rộng 36 ha Trần Văn Ngọ ở thôn Liên Hồ, xã Liên Hà, Lâm Hà, Lâm Đồng đang hướng tới để đem về thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm.

Theo ông Ngọ, mô hình đa canh giúp giảm rủi ro trong sản xuất nông nghiệp. Ảnh: V.Quỳnh

Hơn 30 năm rời quê hương Phú Thọ để gắn bó với mảnh đất Lâm Đồng, ông Trần Văn Ngọ cũng đã có chừng đó thời gian gắn với nghề nông. Những ngày đầu cả vốn liếng và kinh nghiệm còn nghèo nàn nên ông Ngọ chọn cách trồng các loại rau màu - những loại cây có ở ruộng đồng miền Bắc và kết hợp chăn nuôi nhỏ để “trang trải cuộc sống, lấy ngắn nuôi dài, từ từ gây dựng”. Năm 2004, vẫn với tiêu chí lấy ngắn nuôi dài, nguồn thu từ rau màu để đầu tư vào cà phê. Cho đến nay, “cà phê trong trang trại ông Ngọ đứng đầu không chỉ thôn Liên Hồ mà có lẽ ở cả xã Liên Hà”, anh Lê Anh Tuân - Trưởng thôn Liên Hồ nói.

Hiện tại, diện tích cà phê này đã cho thu hoạch từ 6 đến 7 tấn nhân/ha. Một số cà phê mới trồng thêm cũng cho sản lượng khoảng 3 tấn/ha.

Vụ cà phê năm 2016, trang trại của ông Ngọ thu được 110 tấn nhân.

Với sản lượng thu được rất lớn, nên ông Ngọ đã đầu tư lò sấy cà phê, lượng vỏ cà phê được sử dụng để đốt lò vừa tiết kiệm chi phí, vừa đảm bảo môi trường sạch đẹp. Đặc biệt, điều này đã hạn chế tối đa tình trạng cà phê hư hỏng vào mùa mưa, từ đó hạn chế thất thoát sản lượng thu được.

Đáng nói hơn, vườn cà phê của ông Ngọ đang được chọn thử nghiệm chương trình “Trồng cà phê bền vững” của Viện Nghiên cứu Khoa học Tây Nguyên và được hỗ trợ hướng dẫn cách thức chăm sóc để đảm bảo năng suất ổn định qua các năm. Cụ thể, thay vì chữa bệnh lúc sâu bệnh đã rộ, ông áp dụng kỹ thuật kháng bệnh trước cho cây, kết hợp trong lúc bỏ phân, tưới nước. Bên cạnh đó, trang trại còn có hệ thống chuồng trại để nuôi gia công 2.000 con heo thịt cho Công ty cổ phần trên địa bàn, bình quân mỗi lứa nuôi trong vòng 8 tháng, thu về 800 triệu đồng. “Nguồn lợi từ chất thải của heo cũng quan trọng không kém”, ông Ngọ nói. Bởi phân chuồng được tận dụng để ủ phân xanh và nước thải của heo được sử dụng để tưới cà phê. Nguồn nước này được dẫn chảy vào hồ, sau đó được pha loãng với nước với tỷ lệ 1 m3 nước phân/4m3 nước hồ. Chỉ với nguồn nước này được sử dụng để tưới cà phê, vừa cung cấp nước, vừa cung cấp lượng phân bón cần thiết cho cây mà không phải sử dụng các loại phân bón hóa học, ông chủ trang trại này khẳng định.

Những năm gần đây, khi nhận thấy giá trị kinh tế đặc biệt của cây mắc ca, ông Ngọ lại đầu tư tìm hiểu loại cây được mệnh danh là “cây nữ hoàng” này.

Khác với những hộ nông dân khác trồng mắc ca như để đuổi kịp “trào lưu”, ông Ngọ vẫn chậm rãi “bước” từng bước một, với phương châm “chậm mà chắc” vì đã có sự nghiên cứu kĩ càng, trước khi quyết định đầu tư vào loại cây này. ““Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống” ba yếu tố đầu tiên mình có rồi nhưng tuyệt đối không thể lơ là trong việc chọn giống” - ông Ngọ đã nói với chúng tôi như thế khi kể về những ngày lặn lội sang tận Viện Nghiên cứu Khoa học Tây Nguyên để mua giống mắc ca đảm bảo chất lượng và tìm hiểu kỹ thuật trồng từ đây.

Sau 4 năm trồng mắc ca và hiện đang thu trái bói, sản lượng năm sau cao hơn năm trước. Ông Ngọ khẳng định: Cây mắc ca không đòi hỏi nhiều công chăm sóc và công thu hái như cà phê. Mắc ca cũng giống như cây rừng, phát triển rất nhanh, mình chăm bón cây cà phê và mắc ca chỉ cần “ăn ké” là đủ nên rất lợi về phân bón và công lao động. Bên cạnh đó, việc trồng mắc ca xen trong vườn cà phê không ảnh hưởng đến sự phát triển của cây cà phê, thậm chí còn mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn, vì vừa thu được mắc ca vừa thu được cà phê khiến thu nhập trên một đơn vị diện tích tăng lên rất nhiều. Hiện tại, trang trại của anh Ngọ đang trồng xen khoảng 300 gốc mắc ca, bắt đầu cho trái với sản lượng khoảng 20 kg/cây/ mùa, giá ổn định từ 120.000 đồng - 150.000 đồng/kg quả khô.

“Diện tích trang trại rộng nên được phân thành 20 lô gọn gàng. Các lô được ngăn cách bởi những con đường rộng chừng 1,5 m hình bàn cờ, xe ô tô có thể vào tận nơi chở cà phê được” - ông Ngọ nói. Đũng nghĩa “không cho đất nghỉ ngơi”, hai bên tất cả các con đường đều được trồng bơ và mang lại thu nhập không hề nhỏ với sản lượng 40-50 tấn/ năm và giá bán trung bình 60.000 đồng/kg. Và vẫn phương châm “không cho đất nghỉ” ông Ngọ còn trồng xen bí đao vào những nơi cây cà phê còn thưa. Chỉ cần giá bán 2.000 đồng/kg, ông Ngọ cũng thu được khoảng 200 triệu đồng/năm từ loại cây không cần chăm sóc này. Ông Ngọ ước tính thu nhập từ trang trại đa canh của mình đạt hơn 7 tỷ đồng mỗi năm. Hiện trang trại giải quyết việc làm cho 20 lao động thường xuyên và 40 - 50 lao động thời vụ vào mỗi mùa thu hoạch cà phê.

Trồng xen canh được xem là cách làm nông nghiệp thuận tự nhiên, vì vừa bồi bổ chất đất, vừa hạn chế sâu bệnh phá hoại mặc dù nông dân phải chấp nhận bỏ vốn đầu tư nhiều hơn. Nhưng bù lại, hiệu quả mang lại không hề nhỏ khi biết chọn các loại cây hỗ trợ nhau cùng phát triển. Đặc biệt, việc trồng “đa canh” sẽ hạn chế tránh tình trạng mất trắng khi một trong các loại nông sản mất mùa hay rớt giá.

V.QUỲNH

Các tin mới:

Nhấn vào đây để xem các tin trước